جنید بغدادی به گزارش تذکرةالاولیا
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، دانشیار گروه ادبیات فارسی، زنجان، ایران
کلید واژه: صحو, عرفان, مکتب بغداد, شریعت, جنید,
چکیده مقاله :
مقاله حاضر بر آن است که دانش بینش و احوال جنید بغدادی، یکی از نام‌آورترین چهره‌های عرفان اسلامی را با تکیه بر گزارش عطار در تذکرةالاولیا معرفی نماید. جنید اگرچه اهل صحو است، با سکرهم بی ارتباط نیست. امّا عمده‌ترین مسأله در پیوند با او تأکید بسیارش بر شریعت است.همین گرایش او را از عارفان پرشوری چون حلاج جدا و به وابستگی به حکومت عباسیان متّهم می‌کند. برای ارائه تصویری روشن از چهره جنید، ابتدا به اختصار طرز تلقی محققان مختلف را درباره او بررسی کرده و سپس برای نشان دادن ویژگی‌های او به سراغ تذکرةالاولیا رفته ایم.عطار،همچنان که در معرفی شخصیّت‌های دیگر، ابتدا اقوال دیگران را درباره جنید می‌آورد و سپس سخنان گزیده او را در باب مسایل مختلف بیان می‌کند. ما با تحلیل هر دو بخش، کوشیده‌ایم در حد امکان، ساختار دانش، بینش و جهان بینی او را ترسیم نماییم. در این ساختار، جنید را عارفی متشرّع می‌یابیم که از سویی به مبانی آیین خویش سخت پایبند است و از سوی دیگر، می‌کوشد با تکیه بر دستاوردهای شهودی، باورهای دینی خود را تلطیف نماید.
This paper tries to present Joneid’s knowledge, insight, and moods who was one of the prominent figures of Islamic mysticism, as reported by Attar in Tazkaratul Owliya. Though Joneid is a member of Sahv school of thought, he is not irrelevant to Sekkar. However, the major issue related to him is his overemphasis on Shariah. It is this tendency of him that makes him separate from passionate mystics like Hallaj, and keeps him accused of having dependency with Abbasid dynasty. To make a clear image of Joneid, first of all the implications of researchers on him are discussed briefly and then to depict his characteristics, Tazkaratul Owliya is scrutinized. Attar, just like his introduction of other characters, first stated the quotations on Joneid, and then addressed his selected speeches on various issues. Analyzing the two ways, the writers have endeavored to draw on the structure of his knowledge and insights and worldview to the possible extent. In this structure, Joneid is found to be the pro-Shariah mystic who on the one hand, he is strictly following the fundamentals of his own faith and on the other, he tries to show more flexibility on his intuitive and religious beliefs and achievements. Together with his extensive knowledge in the field of mysticism, he criticized a lot of mystical issues with his selective speeches so that he did unveil his level of knowledge and spiritual moods.