رهبانیت در گستره روایات
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
ذکیه فتاحی
1
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، دانشجوی دکتری تصوف و عرفان اسلامی، تهران، ایران)
شهرام پازوکی
2
(دانشیار موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران)
کلید واژه: جهاد با نفس, روایات, عزلت, زهد, قرآن, رهبانیّت, اعتکاف,
چکیده مقاله :
پارسایی و زهد یکی از مهم ترین ویژگی‌های ادیان بوده چنانکه بسیاری را به ترک دنیا و «رهبانیت» کشانده است. در میان ادیانی مثل مسیحیت روش رهبانیت عمومیّت و مقبولیت بیشتری داشته است. نظر اسلام در باره ی رهبانیت، بهترین راه، تمسّک به آیات قرآن و روایات منقول از معصومین (ع) می باشد؛ چنانکه از ظاهر منابع اسلامی پیداست، خداوند در قرآن کریم در چهار آیه به واژه ی رهبانیت اشاره نموده است؛ برای فهم آنچه در قرآن کریم پیرامون رُهبانیت آمده است؛ مفسّرین اسلامی اعم از شیعه و سنّی در برداشت مفهومی رهبانیت نظراتی داده اند، به نحوی که امکان استنباطِ معنای قطعی مفهومی این واژه با دشواری همراه شده است؛ پس بایسته است که آنها را در پرتو روایات و احادیث نبوی تفسیر نمائیم. در این مقاله نویسنده بر آن است که ضمن بررسی محتوای روایاتی که آمده است، دیدگاه واقعی اسلام را به رهبانیت هر چه بهتر روشن نماید؛ لذا سعی براین است، تا با دو دسته از روایات ناظر بر نفی و تأیید رهبانیت و بررسی «مصادیق رهبانیت» در منابع مستند شیعه و اهل سنت - که دو نوع برداشت مختلف از روایات آورده اند(چنانکه برخی رهبانیت را معنای مثبت و برخی منفی گرفته اند)- تعارض و پارادوکس میان دو مفهوم مثبت و منفی از آن را از دیدگاه اسلام، مورد تحلیل قرار دهد.
Piety and abstinence is one of the most important characteristics of religion so that they have made a lot of people secluded and monastic. Monasticism is mostly and generally accepted by some religions such as Christianity. As for monasticism in Islam, the best way is utilizing the Koran and relations attributed to religious saints. As evident in Islamic sources, the Almighty has pointed to monasticism in four verses of the Koran. To have more understanding on the concept of monasticism, the Islamic commentators including both Shiite and Sunny have their own comments so that the accurate conceptual meaning of the word has come to be difficult. Therefore, it should be commented out of the relations and prophet traditions. This paper is up to investigating the content of some relations as well as the true perspective of Islam on the better understanding of monasticism. Thus, it is endeavored to analyze the two categories of relations on the rejection and confirmation of monasticism and its manifestation in Shiite and Sunny sources that have had two different inferences on the positive and negative meaning of monasticism, together with the conflict and paradox of the two concepts from the Islam point of view.