بازنمایی کووید 19 در پلتفرم تلگرام خبرگزاری صداوسیما و رقبای فارسی‌زبان ماهواره‌ای آن

محورهای موضوعی : ارتباطات

جواد صادقی ¹ , ابراهیم فتحی ² , مهر داد پشاآبادی ³

1 - کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، پژوهشگر ارتباطات و رسانه
2 - استادیار، گروه ژورنالیسم و خبر، دانشگاه صدا و سیما، تهران، ایران
3 - کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، گرایش روزنامهنگاری

تاریخ دریافت : 1400/10/18 تاریخ پذیرش : 1400/12/21 تاریخ انتشار : 1400/05/01

کلید واژه: "شبکه‌های ماهواره‌ای", "خبرگزاری صداوسیما", "کرونا", "بازنمایی", "تلگرام",

چکیده مقاله :

در جهان پست‌مدرن، مسائل از طریق رسانه ها و سلطۀ رمزهای آنها به صورت واقعیت یا فراواقعیت ارائه می‌شود و نسخه‌های بازنمایی شده از واقعیت به زیست جهان کنونی بشر رسوخ می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، خوانشی بر نحوۀ بازنمایی پدیدۀ کرونا در کانال‌های تلگرامی خبرگزاری صداوسیما، بی‌بی-سی فارسی و ایران‌اینترنشنال در دوران شیوع ویروس کروناست. رسانه‌های فوق در شرایط بحرانی فعلی کرونا بر اساس گفتمان خبری منحصر به‌خود، پدیدۀ کرونا و مسائل مبتلابه را بازنمایی می‌کنند. روش تحلیل پژوهش حاضر ناظر به پیاده‌سازی تکنیک تحلیل تصویر است تا دلالت‌های معنایی گوناگون از نماهای منتخب استخراج گردد. در همین راستا برای تفسیر ایماژهای کرونایی کانال‌های تلگرامیِ رسانه‌های مذکور با سه رویکرد نشانه‌شناختی پیرس، بارت و چندلر مبادرت شده است. رویکرد انتشار اخبار کرونا در تلگرام خبرگزاری صداوسیمای جمهوری ایران چارچوب اقتدار پزشکان و همراه‌سازی مردم بوده است. کانال تلگرام بی بی سی فارسی از کرونا به عنوان ابزار تشدید اختلافات بین مردم و حکومت و ایجاد تنش در جامعۀ ایران استفاده کرده و همچنین به چارچوب تسری وحشت بین عموم متوسل شده است. در این میان شبکۀ خبری نوپای ایران‌اینترنشنال با اهداف بزرگنمایی پدیدۀ بحران و تخفیف معنا در دین برای جهت‌دهی به افکار عمومی در جامعۀ ایران در راستای مقاصد مالکان و سیاستگذاری رسانه‌ای خود در پیام‌رسان موبایلی تلگرام، برنامه‌های خبری مرتبط با کرونا تهیه و منتشر می‌کند.

چکیده انگلیسی:

In the postmodern world, issues are presented as reality or hyperreality through the media and their dominance of codes and represented prescriptions of reality permeate the current human lifeworld. The main purpose of this research is reading how the corona phenomenon is represented in the telegram channels of the IRIB News Agency, BBC Persian and Iran International during the outbreak of the coronavirus. Under the current crisis of Corona, the above-mentioned media represent the Corona phenomenon and its issues based on their unique news discourse. The research analysis method is to implement the image analysis technique to extract various semantic significations from the selected views. In this regard, Pierce, Barthes, and Chandler's semiotic approaches have been used to interpret the images related to Corona on the telegram channels of the mentioned media. The presenting Corona news approach in the IRIB telegram channel has been the frame of "doctors’ authority and accompanying the citizens with itself". The BBC Persian Telegram channel has used the Corona as a "tool to intensify disputes" between the people and the government and to create tension in Iranian society and has also resorted to the frame of "spreading terror" among the public. Meanwhile, the fledgling news network of Iran International has produced and published news programs related to Corona with the aims of "magnifying the phenomenon of crisis" and "discounting of meaning in religion" to direct public opinion in Iranian society towards the intentions of its owners and media policy on the Telegram mobile messenger.

منابع و مأخذ:

اسمیت، فیلیپ دانیل. (1383). "درآمدی بر نظریه فرهنگی"، ترجمه حسن پویان، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی با همکاری مرکز بین‌المللی گفت‌وگوی تمدن‌ها.

چندلر، دانیل. (1394). "مبانی نشانه‌شناسی"، ترجمه مهدی پارسا، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سوره مهر.

خیرآبادی، رضا. و خیرآبادی، معصومه. (1391). "شیوه‌های بررسی تحلیل عناصر بصری و تصاویر در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی"، مجموعه مقالات دومین هم‌اندیشی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی. به کوشش فردوس آقاگل‌زاده، چاپ اول، تهران: نشر نویسه پارسی.

دانسی، مارسل. (1388). "نشانه‌شناسی رسانه‌ها"، ترجمه گودرز میرانی و بهزاد دوران، تهران: نشر چاپار و آنیسه نما.

دشتگلی هاشمی، مانا. (1399). "پوشش خبری کرونا در فیسبوک و توییتر شبکه‌های خبری برتر جهان"، فصلنامه مطالعات رسانه‌های جدید، سال 6، دوره 2، شماره 7، صص. 39-64.

دونزباخ، ولفگانگ. (1398). "فلسفه ارتباطات؛ دانشنامه موضوعی بین‌المللی ارتباطات"، ترجمه احسان شاه‌قاسمی، چاپ نخست، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

راودراد، اعظم. و تقی‌زادگان، معصومه. (1391). "سپیده یا الی؛ خوانش انتقادی فیلم درباره الی"، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال 9، شماره 31، صص. 157-173.

رز، ژیلیان. (1394). "روش و روش‌شناسی تحلیل تصویر"، ترجمه سید جمال‌الدین اکبرزاده جهرمی، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز پژوهش و سنجش افکار.

زابلی‌زاده، اردشیر. (1393). "چارچوب‌بندی، خبر و رسانه‌ها"، چاپ اول، تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها.

زارع، امین. (1399). "اطلاع‌یابی سلامت در هنگام همه‌گیری بیماری: مطالعه موردی شهروندان کرمانشاهی در بحران شیوع کووید 19"، فصلنامه مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، دوره 12، شماره 4.

سجودی، فرزان. (1395). "نشانه‌شناسی کاربردی"، تهران: نشر علم.

عظیمی‌فرد، فاطمه.، صلواتیان، سیاوش. و عمادالدین، علیرضا. (1396). "مقایسه کاربرد عکس خبری در وبگاه شبکه‌های خبر، العالم و پرس‌تی‌وی"، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، سال 3، شماره 11، صص. 95-136.

فلوسر، ویلم. (1393). "در باب فلسفه عکاسی"، ترجمه پوپک بایرامی، چاپ دوم، تهران: حرفه نویسنده.

فیسک، جان. (1386). "درآمدی بر مطالعات ارتباطی"، ترجمه مهدی غبرایی، چاپ اول، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1387). "رسانه‌ها و بازنمایی"، تهران: مرکز مطالعات و توسعه رسانه‌ها.

مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1392). "نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی"، چاپ سوم، تهران: همشهری.

میلنر، اندرو. (1385). "درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر"، ترجمه جمال محمدی، تهران: نشر ققنوس.

نجومیان، امیرعلی. (1386). "از نشانه‌شناسی تا واسازی عکس"، پژوهشنامه فرهنگستان هنر، شماره 5، صص. 99-116.

هرمزی‌زاده، محمدعلی.، صلواتیان، سیاوش. و قاسمی‌تبار، سیدهادی. (1397). "بازنمایی روابط خانوادگی در فصل‌های چهارگانه مجموعه تلویزیونی پایتخت"، فصلنامه خانواده‌پژوهی، سال 14، شماره 53، ص. 8..

هوور، استوارت. و لاندبای، نات. (1382). "بازاندیشی درباره رسانه، دین و فرهنگ"، ترجمه مسعود آریایی‌نیا، تهران: سروش.

An, S.K. & Gower, K.K. (2009). “How do the news media frame crises? A content analysis of crisis news coverage”, Public Relations Review, Vol. 35(2), PP. 107-112.

Devereux, E. (Ed.). (2007). “Media studies: Key issues and debates”, Sage.

Eka Pratiwi, D.P. & Sulatra, I.K. (2020). “The Ideology within COVID-19 Public Service Advertisements: A Semiotic Approach, Humanis, Vol. 24(4), PP. 350-363.

Entman, R.M. (1993). “Framing: Toward clarification of a fractured paradigm”, Journal of communication, Vol. 434, PP. 51-58.

Fisk, G. (1987). “Television Culture”, Routledge, London.

Gabore, S.M. (2020). “Western and Chinese Media Representation of Africa in COVID-19 News Coverage”, Asian Journal of Communication, Vol. 30(5), PP. 299-316.

Hall, S. (1997). “Representation: Cultural representations and signifying practices”, London: Sage.

Hall, S. (2003). “Representation”, London: Sage Publication.

Knight, M.G. (1999). “Getting Past the Impasse: Framing as a tool for Public Relations”, Public Relations Review, Vol. 25(3), PP. 381-398.

Shoemaker, P.J. & Reese, S.D. (1996). “Mediating the message”, (PP. 781-795). White Plains, NY: Longman.