ادراک کاربران از امنیت فرهنگی در فضای مجازی (فضای مجازی امنیت آفرین یا امنیت ستان)

محورهای موضوعی : مدیریت رسانه

علی میربیک سبزواری ¹ , فائزه تقی پور ² , رضا اسماعیلی ³

1 - دانشجوی دکتری مدیریت رسانه‌ای، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 - دانشیار، گروه علوم ارتباطات و مدیریت کسب و کار، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
3 - استادیار، گروه علوم ارتباطات و مدیریت کسب و کار، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1401/04/02 تاریخ پذیرش : 1401/06/20 تاریخ انتشار : 1401/08/01

کلید واژه: فضای مجازی, امنیت, ادراک کاربران, امنیت فرهنگی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف تبیین ادراک کاربران از امنیت فرهنگی در فضای مجازی انجام شد. بدین منظور تعداد 38 نفر از مدیران، متخصصان و اساتید ارتباطات، رسانه، فضای مجازی و فرهنگ با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند نظری انتخاب شده و با روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش، مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته بود و جمع‌آوری یافته‌ها تا اشباع نظری اطلاعات ادامه یافت. یافته‌ها شامل 21 مقوله: اثرپذیری امنیت فرهنگی از زیرساخت‌های چند وجهی فرهنگ، تعامل امنیت اقتصادی با امنیت فرهنگی، تنوع فرهنگی در فضای مجازی، معرفی منظر پایدار، ابعاد جهانی امنیت فرهنگی، انعکاس هدفمند مفهوم امنیت فرهنگی، تقویت و غنای میراث فرهنگی در فضای مجازی، حفظ و ترویج فرهنگ اسلامی، احیا آداب و رسوم، معرفی ادبیات بومی و محلی، تقویت انگیزه‌های هنری، تبیین ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی، دستیابی به دانش‌های جدید، ادراک و رفتارهای کاربران و آسیب‌ها و تهدیدهای فضای مجازی درحوزه امنیت فرهنگی بود. یافته‌ها نشان داد که چیستی و چگونگی امنیت فرهنگی در فضای مجازی تحت تأثیر عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و رویکردهای بین‌المللی و همچنین عملکرد و ادراک کاربران از فضای مجازی است

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to explain users' perceptions of cultural security in cyberspace. For this purpose, 38 managers, specialists and professors of communication, media, cyberspace and culture were selected using theoretical purposive sampling and studied by qualitative content analysis. The data collection tool in this study was an in-depth semi-structured interview. Findings include 21 themes: the impact of cultural security on multifaceted cultural infrastructures; Interaction of economic security with cultural security, Cultural diversity in cyberspace, introduction of sustainable landscape, Global dimensions of cultural security, Purposeful reflection of the concept of cultural security, Strengthening and enriching cultural heritage in cyberspace, Preservation and promotion of Islamic culture, revival of customs and traditions, Introducing local and indigenous literature, strengthening artistic motivations, Explain cultural values and norms, Acquisition of new knowledge, Perceptions and behaviors of users and the harms and threats of cyberspace were in the field of cultural security. The findings showed that what and how cultural security in cyberspace is influenced by economic, political, social and international approaches, as well as the performance and perception of users of cyberspace

منابع و مأخذ:

آیت‌اله العظمی سیدعلی امام خامنه‌ای، (1385). مجموعه بیانات.

ایمان، محمدتقی. (1397). "روش‌شناسی تحقیقات کیفی"، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

آهنی، علی. (1388). "سیاست مدیترانه‌ای اتحادیه اروپایی و چالش‌های پیش رو"، فصلنامه سیاست خارجی، دوره 24، شماره 4، صص. 861-876.

بروجردی، مهدخت. و صدیق، امیرسعید. (1396). "تأثیر فضای مجازی بر هویت ملی و قومی در ایران"، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 3، شماره 12، صص. 88-110.

بشیر، حسن.، افراسیابی، محمدصادق. (1391). "شبکه‌های اجتماعی و اینترنتی و سبک زندگی جوانان"، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره 5، شماره 1.

براتلو، فاطمه. (1391). "امنیت فرهنگ و راهبردهای کلان آن در حوزه مدیریت فرهنگی"، دو فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، دوره 3، شماره 2، صص. 1-25.

بوزان، باری. (1378). "مردم، دولت‌ها و هراس"، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول، تهران. پژوهشکده مطالعات راهبردی.

بیات، بهرام. (1388). "جامعه‌شناسی احساس امنیت"، تهران: امیرکبیر.

پورنقدی، بهزار. (1397). "فرصت‌ها و تهدیدهای امنیت در شبکه‌های اجتماعی مجازی برای دانشجویان"، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، دوره 7، شماره 2، صص. 89-87.

جلالی، رستم. (1391). "نمونه‌گیری در پژوهش‌های کیفی"، تحقیقات کیفی در علوم سلامت، دوره 1، شماره 4، صص. 321-310.

حبیب‌زاده، قاسم. (1398). "ابعاد امنیت از منظر امام خامنه‌ای (مدظله العالی)"، فصلنامه امنیت ملی، دوره 9، شماره 31، صص. 7-32.

رحمانی، جعفر. (1390). "ضرورت‌های مدیریت استراتژیک فرهنگی در حوزه‌های علمیه در عصرجهانی شدن"، فصلنامه مطالعات راهبردی و سیاست‌گذاری عمومی. دوره 2، شماره 2، صص. 46-19.

رضاییان، علی. ( 1372). "مدیریت رفتار سازمانی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، 42.

زارع، سعیده.، جهانیان، رمضان. و سلیمی، مهتاب. (1399). "طراحی الگوی امنیت فرهنگی در توسعه پایدار"، فصنامه نوآوری‌های مدیریت آموزشی، دوره 16، شماره 1(61)، صص. 22-39.

زمانی، عباس. و قلی‌زاده آذر. (1395). تجارب دانشجویان از تهدیدهای مذهبی شبکه‌های اجتاعی تلفن همراه"، فصلنامه علمی- پژوهشی فرهنگ در دانشگاه اسلامی، دوره 6، شماره 19، صص. 275-292.

ساسانیان، سعید. (1391). "فرهنگ رقیب و امنیت فرهنگی شهرهای مرزی جمهوری اسلامی ایران، (مطالعه موردی: وهابیت و استان سیستان و بلوچستان"، همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت؛ چالش‌ها و رهیافت‌ها، زاهدان، https://civilica.com/doc/179138

شفیعی‌نیا، محمدشفیع. و رئیسی دهکردی، اردشیر. (1392). "نقش دین در امنیت داخلی"، مجله: امنیت ملی، دوره 3، شماره 10، صص. 43-60.

شفیعی، جمال. و مولایی، محمد. (1399). "در پژوهشی با عنوان «نظریه‌پردازی؛ الگوی راهبردی دین در تولید امنیت فرهنگی»"، امنیت ملی، دوره 10، شماره 36، صص. 43-86.

شهابی، محمد. (1391). "شبکه‌های اجتماعی مجازی و کاربران جوان"، فصلنامه مجله و راهبرد، دوره 19، ص. 69.

صالح‌نیا، علی. (1395). "بررسی نظری مفهوم امنیت ملی و ابعاد مختلف آن"، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SDI)، قابل دسترس در: www.sid.ir/Fa/Seminar /ViewPaper.aspx?ID=61908.

صالحی امیری، سیدرضا. (1386). "مفاهیم و نظریه‌های فرهنگی"، تهران. انتشارات ققنوس.

عاملی، سعیدرضا. (1388). "زمان مجازی و ساخت شهرهای تاریخی موازی، زمان مجازی، تحول در نهادهای مجازی"، تهران، مؤسسه انتشارات بعثت.

عباس‌زاده، محمد. (1391). "تاملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی"، فصلنامه جامعه شناسی کاربردی، دوره 23، شماره 1(45) ، صص. 19-34.

عسگری، محمود. (1381). "مقدمه‌ای بر جامعه شناسی امنیت"، راهبرد، شماره ۲۶، نشر مرکز تحقیقات استراتژیک.

عصاریان‌نژاد، حمید. (1389). "امنیت و قومیت در جمهوری اسلامی ایران"، ماهنامه دانشگاه عالی دفاع ملی، شماره 48.

علیزاده، سلیمان. (1393). "ابعاد و مؤلفه‌های امنیت فرهنگی از منظر امام خمینی(ره)"، فصلنامه پژوهش‌های حفاظتی و امنیتی، شماره 10، صص. 95-122.

فینی‌زاده بیدگلی، جعفر.، خادم دقیق، امیرهوشنگ. و شفیعی‌نیا محمدشفیع. (1395). "بررسی ویژگی‌های امنیتی شدن یک پدیده (موضوع) در جمهوری اسلامی ایران"، فصنامه پژوهش‌های حفاظتی- امنیتی، دوره 5، شماره17، صص. 111-138.

کاظمی، علی‌اصغر. (1370). "زنجیره تنازعی در سیاست و روابط بین‌الملل"، چاپ اول، تهران: قومس.

کوزر، لوئیس. و روزنبرگ برنارد. (1387). "نظریه‌های بنیادی جامعه شناسی"، ترجمه فرهنگ ارشاد. تهران: نشر نی.

گیدنز، آنتونی. (1377). "پیامدهای مدرنیته"، ترجمه حسن ثلاثی. تهران: نشر مرکز.

لرنی، منوچهر. و مصلحتی، حسین. (1385). "جامعه‌شناسی امنیت"، تهران: رامین.

ماندل، رابرت. (1387). "چهره متغیر امنیت ملی"، مترجم پژوهشکده مطالعات راهبردی. چاپ سوم، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

مظاهری، محمدمهدی. (1398). "امنیت فرهنگی کشورهای عضو اکو"، مطالعات میان فرهنگی، شماره 41، صص. 59-88.

ناجی، مرتضی. (1381). "چشم‌اندازی به ابعاد فرهنگی و اجتماعی حاصل از ارسال و دریافت مستقیم برنامه‌های ماهواره‌ای، پخش مستقیم ماهواره‌ای در قرن بیست و یکم"، به کوشش گروه مطالعات حقوقی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی. تهران: نشر سروش.

ولوی، محمدرضا.، میرشمسی، محمدرضا. و آقاجانی حمزه‌کلائی، سعادت. (1392). "نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی بر امنیت فرهنگی"، فصنامه امنیت ملی، دوره 3، شماره 10، صص. 91-120.

Buzan, B. (2000). “The Logic of Regional Security in the Post-Cold War World”, The new regionalism and the future of security and development, PP. 1-25.

Debrix, F. (2016). “Global Powers of Horror: Security”, Politics, and the Body in Pieces (Interventions).

Glaser, B. (1998). “Doing grounded theory: Issues and discussions”, Sociology Press. Mill Valley, CA.

Fan, J.J. (2017). “Clustering analysis of microblog comments information”, Hefei, China: Anhui University.

Gubhaju, Lina., Williams, Robyn., Jones, Jocelyn., Hamer, David., Shepherd, Carrington., McAullay, Dan., Eades, Sandra J. & McNamara, Bridgette. (2020). “Cultural Security Is an On-Going Journey Exploring Views from Staff Members on the Quality and Cultural Security of Services for Aboriginal Families in Western Australia”, International Journal of Environmental Research and Public Health, Vol. 17(22), P. 8480–. doi:10.3390/ijerph17228480.

Glaser, B. (2005). “The grounded theory perspective III: Theoretical coding, Sociology Press.”,Mill Valley, CA.

Li, Jianjun., Dai, Yonghui., Shi, Qinghua. & Xian, Jin. (2020). “Study of situation awareness of cultural security based on social media analysis”, International Journal of Distributed Sensor Networks, Vol. 16(1), 155014772090360. doi:10.1177/1550147720903604.

Li, W.W. (2020). “Analysis of the international communication mode of Chinese cultural soft power under the background of media convergence”, Mod Commune, Vol. 37(1), PP. 166-167.

Nemeth, Erik. (2015). “Cultural Security: Evaluating the Power of Culture in International Affairs, Imperial College Press, 2015”, See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/228121038.

Onwuegbuzie. A.J. & Collins KMT. A. (2007). “Ttypology of Mixed Methods Sampling Designs in Social Science Research”, Qualitative Report 2007, Vol. 12(2), PP. 281-316.

Tylor, E.B. (1871). “Primitive Culture: Researches In to the Development of Mythology, Philosophy, Religion, Art, and Custom”, London: Joham Murray.

Rong, R. Popular. (2014). “culture communication and national cultural security”, J Tianjin Norm Univ, Vol. 1. PP. 52-56.

Wu, CQ. & Wang, X. (2018). “Challenges faced by China’s national cultural security in the new era and the countermeasures”, J Hunan Univ Technol, Vol. 23(2), PP. 72-77.

Zhu, CR. (1999). “Discussion on China’s cultural security strategy facing the 21st century”, J Jiangnan Soc Univ, Vol. 1(1), PP. 9-13