رهیافت آینده‌نگاری در برنامه‌ریزی توسعه مناطق (نمونه موردی: استان یزد)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ایمحدثه بشیرمشهدی 1 * , رضا اکبری 2 , حمید محمدی 3
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه یزد
2 - استادیار گروه شهرسازی دانشگاه یزد
3 - استادیار گروه شهرسازی دانشگاه یزد
کلید واژه: توسعه منطقه‌ای, برنامه‌ریزی منطقه‌ای, استان یزد, رویکرد آینده‌نگاری,
چکیده مقاله :
در جهانی که پیچیدگی روز افزون پیش‌بینی و برنامه‌ریزی را پیش‌رو داریم آینده‌نگاری فرایندی نظام‌مند و مشارکتی است. عدم قطعیت‌های ناشی از پیچیدگی‌های عملکردی - ساختاری استان‌ها، پرداختن به آینده‌های بلند مدت را بسیار دشوار کرده است. در این میان سناریو‌نگاری در مدیریت و برنامه‌ریزی رواج پیدا کرده است که کاربردی ساختن آن یک دغدغه مهم و کلیدی به شمار می‌رود. بنابراین با توجه به روندها، رویدادها، اقدامات، عوامل کلیدی، پیشران‌ها و مهم‌تر از همه عدم قطعیت‌ها برنامه‌ریزی می‌شود و به‌دنبال آرمان‌ها، آرزوها، اهداف، استراتژی‌ها از طریق مثلث آینده‌پژوهی (کشش آینده، فشار حال و وزن گذشته) است. در آینده نگاری، برنامه‌ریز در زمان آینده ایستاده‌است و به حل نارسایی‌ها در زمان حال برای رسیدن به چنین آینده‌ای می‌اندیشد. با توجه به اهمیت آینده‌نگاری و تأثیرات آن بر برنامه‌های کلان کشورها، موفقیت و کارآمدی فرایندهای آینده‌نگاری همواره از دغدغه‌های دست‌اندرکاران مدیریت کشورها بوده و است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی-توسعه‌ای است. در این مقاله با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبه با خبرگان فهرستی از قوت‌ها، فرصت‌ها، ضعف‌ها و تهدیدها جمع آوری شد. سپس از وضع موجود، اسناد فرادست و سنجش وضعیت روندها و کلان روندهای استان یزد بدست آمده‌است. سپس با تحلیل پرسشنامه میزان اهمیت و عدم قطعیت پیشران‌ها به کمک نرم‌افزارهای آینده‌پژوهی نظیر MicMac، سناریوویزارد و FCM به تدوین سناریو پرداخته شد که شامل 8 سناریو است. بدین ترتیب عناصر اصلی توسعه منطقه‌ای استان یزد اعم از پیشران‌های دارای عدم قطعیت و اهمیت بالا، عوامل کلیدی و از پیش معین، سناریوها، راهبردها، سیاست‌ها و برنامه اقدام مشخص‌شده و نحوه اثرگذاری و اثرپذیری پیشران‌ها تحلیل و تبیین شد. در نتیجه پیشنهاد کلی این پژوهش را می‌توان هوشمندسازی منطقه‌ای استان یزد با شش محرک اصلی «اقتصاد هوشمند، افراد باهوش، حکمرانی هوشمند، تحرک هوشمند، محیط هوشمند و زندگی هوشمند» که پوشش‌دهنده تمامی راهبردها، سیاست‌ها و برنامه‌های اقدام مطرح شده دانست.
In a world of increasing complexity of forecasting and planning, foresight is a systematic and participatory process. Uncerta inties due to the functional-structural complexities of the provinces have made it very difficult to address the long-term future. In the meantime, scenario writing has become popular in management and planning, the application of which is an important and key concern. Therefore, according to trends, events, actions, key factors, drivers and most importantly, uncertainties are planned and we seek ideals, aspirations, goals, strategies through the future research triangle (future traction, present pressure and past weight). In futurism, we stand in the future and think about solving the shortcomings of the present to achieve such a future. Given the importance of foresight and its effects on the macro-plans of countries, the success and efficiency of foresight processes has always been a concern of the management of countries. This research is applied-developmental in terms of purpose. In this article, a list of strengths, opportunities, weaknesses and threats was compiled using library studies and interviews with experts. Then, from the current situation, superior documents and assessment of the status of trends and macro trends in Yazd province have been obtained. According to these cases, a scenario was developed that includes 8 scenarios. Thus, the main elements of regional development in Yazd province, including drivers with high uncertainty and importance, key and predetermined factors, scenarios, strategies, policies and action plans were identified and how the drivers are affected and analyzed. The general proposal of this study is to make the regions of Yazd province smart with six main drivers: "smart economy, smart people, smart governance, smart mobility, smart environment and smart life" that cover all strategies, policies and action plans.
_||_