بررسی مقدماتی پدیده فرونشست زمین در شهرستان لردگان

محورهای موضوعی : منابع آب

فرید امیری ¹ (گروه مهندسی عمران، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران)
سهراب میراثی ² (استادیار گروه مهندسی عمران، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران)
محمد مومنی ³ (گروه مهندسی عمران، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/12/10 تاریخ پذیرش : 1402/07/11 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: فرونشست, افت سطح آب, دشت لردگان, چشمه برم, شکاف و ترک,

چکیده مقاله :

پدیده فرونشست زمین در طی سال‌های اخیر در اغلب دشت‌ها و شهرهای ایران و بخصوص دشت‌های استان چهارمحال و بختیاری به علت برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، خشک‌سالی و عوامل دیگر، سبب بروز آسیب‌های جدی به زمین‌های کشاورزی، ساختمان‌های مسکونی، جاده‌ها، شریان‌های حیاتی و دیگر سازندها شده است. هم‌اکنون و بدون شک در آینده نزدیک به‌صورت شدیدتر شاهد آسیب‌های حاصله از پدیده فرونشست و بروز معضلات اقتصادی، زیست‌محیطی، اجتماعی برای انسان‌ها خواهیم بود. در این مقاله به‌ بررسی موضوع فرونشست و چگونگی ایجاد آن و عوامل اصلی و اثرگذار در سطح دشت شهرستان لردگان و همچنین چشمه برم شهر لردگان پرداخته‌شده است و اشاره‌ای به راهکارهای مناسب جهت جلوگیری و کنترل این پدیده شده است. مشاهدات صحرایی و بازدیدهای میدانی و داده‌های به‌دست‌آمده از هیدروگراف دشت و همچنین آسیب‌ها و مشکلات رخ‌داده در سطح دشت و اطراف چشمه حاکی از رخداد فرونشست زمین در این شهرستان می‌باشد. کاهش دبی آب چشمه، افت سطح آب زیرزمینی در سطح دشت، افت سطح آب و کاهش شدید حجم ورودی و خروجی آب چشمه واقع در مرکز شهر، نشست سطح زمین، خشک شدن چاه‌ها، ایجاد شکاف و ترک در ساختمان‌ها، ایجاد شکاف‌های متعدد در خیابان، ریزش سقف قنات و غیره همه نشان‌دهنده پدیده فرونشست زمین در این منطقه می‌باشند. هیدروگراف‌های بدست آمده نشان‌دهنده افت شدید سطح آب زیرزمینی از سال ۸۶ به بعد همراه با کاهش بارش‌ها و خشک‌سالی است. در پایان متناسب با شرایط منطقه برای مقابله با پدیده فرونشست در شهرستان لردگان راهکارهای متعددی ارائه گردیده است

چکیده انگلیسی:

The land subsidence phenomenon has caused serious damage to agricultural lands, residential buildings, roads and etc. due to excessive extraction of underground water, drought and other factors in most plains of Iran, especially in the plains of Chaharmahal & Bakhtiari province. In this article, the main and effective parameters of the subsidence phenomenon are investigated in the Lordegan plain and also the Barm spring of Lordegan City. Site investigation and observation and obtained data from the plain's hydrograph, as well as the damages and problems that occurred on the surface of the plain and around the spring, indicate the occurrence of land subsidence in this region. Underground water level dropping, discharge decreasing in the spring, creation of cracks on the street and buildings and etc. indicate the occurrence of subsidence. At the end, according to the conditions of the region, several solutions have been presented to deal with the phenomenon of subsidence in Lordegan city.