ضعف یادگیری و عملکرد تحصیلی دختران دانش‌آموز مقطع متوسطه؛ واکاوی تجارب دبیران زن
محورهای موضوعی : روان شناسی
محمد امینی
1
(دانشگاه کاشان، گروه علوم تربیتی، کاشان، ایرن.)
سید احمد مدنی
2
(دانشگاه کاشان، گروه علوم تربیتی، کاشان، ایرن.)
فاطمه باغشیخی
3
(دانشگاه کاشان، گروه مدیریت آموزشی، کاشان، ایرن.)
کلید واژه: مقطع متوسطه, دبیران زن, ضعف یادگیری, دختران دانش آموز, عملکرد تحصیلی,
چکیده مقاله :
هدف اصلی این پژوهش، بررسی و کاوش مهمترین عوامل موثر بر ضعف یادگیری و عملکرد تحصیلی دانشآموزان دختر مقطع متوسطه دوم کاشان با استناد به تجارب و روایت های دبیران زن این دوره بود. رویکرد کلی حاکم بر این تحقیق با توجه به ماهیت و هدف آن، رویکرد کیفی است که طی آن با استناد به نظریه داده بنیاد و بهره گیری از سنت پژوهشی تجربه زیسته و شیوۀ مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته تلاش گردید تا ادراکات واقعی دبیران در زمینه موضوع وارسی و مستندسازی گردد. در این راستا، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با رعایت اصل اشباع نظری تجارب 19 دبیر مقطع متوسطه دوم جمع آوری، بررسی و از طریق فرآیند کد گذاری سه مرحله‌ای باز، محوری و انتخابی سازماندهی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج و یافته‌های حاصل از این پژوهش نشان داد که برمبنای تجارب و دیدگاههای دبیران مهمترین عوامل ضعف یادگیری و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر شامل نحوه کارکرد معلمان، فضای مجازی، خانواده، کتب درسی، ساختار و نحوه برنامه‌ریزی نظام آموزشی، کمبود امکانات، تجهیزات و فضای آموزشی، شیوه‌های ارزشیابی، زمان و واقعیات کلان اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه می‌باشند. در عین حال، پژوهشگران از طریق تمرکز و تامل بر روی عوامل مذکور دو مضمون اصلی یا پدیده هسته ای تحقیق یعنی عوامل مدرسه ای یا آموزشگاهی( درون سازمانی) وعوامل اجتماعی یا فرا مدرسه ای ( برون سازمانی) را استنتاج و انتزاع نمودند که از نطر آنان عوامل اصلی توضیح دهنده ضعف یادگیری و کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم هستند.بدیهی است به کارگیری راهکارهای لازم جهت مقابله علمی با مشکلات مرتبط با عوامل یاد شده مستلزم تلاش سازمان‌یافته و منسجم نظام آموزشی کشور به ویژه در مقطع متوسطه می‌باشد.
The main objective of this research was to investigate and explore the most important factors affecting learning weakness and poor academic performance of female students in secondary education of Kashan, based on the experiences and narratives of the teachers of this level. The general approach to this research is a qualitative approach which based on the grounded theory and use of the lived experience research tradition through the process of deep semi-structured interview. In this regard, using the purposeful sampling method, the experiences of 19 second high school teaches were collected and analyzed through the three-step open, axial and selective coding process. The results and findings of this research showed that the most important factors associated with the weakness of female students’ learning and academic performance of were teachers, communication technologies, family, textbooks, structure and planning of the educational system, lack of facilities, equipment and spacel, evaluation methods, time and social, cultural and economic facts of society. At the same time, the researchers by focusing on above factors deduced and abstracted two principal themes or phenomena of research, schooling factors (internal variables) and social factors (external variables). These factors are the main factors explaining the weakness of learning and reducing the academic performance of second-grade female students.Obviously, the implementation of the necessary strategies for coping with the problems associated with the mentioned factors requires an organized and coherent effort of the educational system especially in the secondary school.
- احمدپور، آرام، سامی، رقیه، و شاهی، رقیه. (1392). بررسی تأثیر استفاده از تخیل در کتابهای درسی برخلاقیت دانشآموزان. همایش ملی تغییر برنامه درسی دورههای تحصیلی آموزش و پرورش. دانشگاه بیرجند.
- اکبری منجرمویی، فاطمه، کشتی آرای، نرگس. (1394). رابطه بین ابعاد استاد اثربخش از دیدگاه دانشجویان با سبک های یادگیری آنها. پژوهش در برنامه ریزی درسی، 12(18)، 28-13.
- پناهی، غلامحسین، قائدی، یحیی، ضرغامی، سعید، عبداللهی، محمدحسین. (1396). تبیین فلسفه یادگیری با تاکید بر نظریه یادگیری وینچ. فصلنامه پژوهش در نظام های آموزشی، 36، 208-181.
- تلخابی، سعید. (1394). تأثیرالگویطراحیآموزشیچهارمولفه‌ایبریادگیریویاد داری سطوحبالایشناختیدانش‌آموزاندر درسریاضی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی.
- جهانیان، رمضان. (1391). بررسی و تحلیل سیاست های توسعه ای آموزش و رورش ایران در دوره معاصر، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، 8(19)، 116-93.
- حسینی لرگانی، مریم، سیف، علی اکبر. (1380). مقایسه سبکهای یادگیری دانشجویان با توجه به جنسیت ، مقاطع تحصیلی و رشته تحصیلی.فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 7(19)، 114-93.
- حیدری، شعبان. (1385). تاثیر اجرای ارزشیابی تکوینی بر افزایش پیشرفت تحصیلی دانشآموزان سال اول منطقه فریدون‌کنار. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
- سیف، علی اکبر. (1397). روان شناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش. تهران: نشر دوران.
- شعبانی، حسن. (1396). مهارتهای آموزشی و پرورشی (روشها و فنون تدریس). تهران: سمت.
- طلایی ، افسانه، حکمت‌پو، داوود. (1391). تبیین تجارب دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اراک از عوامل مؤثر در فرآیند یادگیری فعال. پژوهش کیفی، 12(2)، ۱۳۱-۱۴۲.
- عباس پور، عباس. (1382). واکاوی مفهوم ساختار و نقش و اهمیت آن در حل مسائل آموزش و پرورش. فصلنامه مدریت در آموزش و پرورش، 9(33و34).
- عبدلی، افسانه، زین‌الدینی میمند، فاطمه، آیتی، محسن. (1396). آسیب شناسی فرایند برقراری ارتباط در فرایندیاددهی -یادگیری از دیدگاه دبیران و دانش آموزان دبیرستان های شهر اصفهان. فصلنامه خانواده و پژوهش، (35)، 29- 8.
- علیزاده، سپیده، حقیقی، فهیمه السادات، ساعی ارسی، ایرج. (1395). تأثیر اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی بر عملکرد تحصیلی و کاریابی دانشجویان علمی -کاربردی استان تهران. فصلنامه علوم رفتاری، 28، 185-167.
- غریبی، حسن. (1394). تعریف یادگیری. دانشنامه ایرانی برنامه درسی، 1، 6-1.
- قهرمانی، محمد. (1384). بهسازی نظام تصمیم گیری در آموزش و پرورش از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشکده های علوم تربیتی دانشگاه های تهران و مدیران و کارشناسان ستادی وزارت آموزش و پرورش. فصلنامه نوآوری های آموزشی، 4(13)، 57-32.
- کرامتی، میسره، عمادیان، سیده علیا. (1395). رابطه رشد اخلاقی، اعتیاد به پیامک و افت تحصیلی دانشآموزان. فصلنامه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 6(4)، 126-111.
- کلباسی، سعید، ناصری، محسن، شریف زاده، غلامرضا، پورصفر، علی. (1387). سبک یادگیری دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. مجلهگام‌هایتوسعهدرآموزشپزشکی، 5(1)، 16-10.
- گال، مردیت، بورگ، والتر، گال، جویس. (2006). روشهایتحقیقکمیوکیفیدرعلومتربیتیو روانشناسی (جلد اول). ترجمه احمد رضا نصر و همکاران. (1390). تهران: سمت.
- گلکاری، سمیه، آیتی، محسن، راستگو مقدم، میترا. (1390). تأثیر برنامه مبتنی بر وبلاگ بر خلاقیت دانشآموزان متوسطه. نشریه علمی پژوهشی فناوری آموزش، 7(4)، 333-325.
- گنجعلی، مهدی. (1393). بررسیمیزانتاثیرکاربردروش‌هایعلمیمدیریتبرجلوگیریازافتتحصیلیدانش‌آموزان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
- محمودیان، حسن، عباسی، مسلم، پیرانی، ذبیح، شاه علی کبورانی، فاطمه. (1397).نقش اشتیاق عاطفی، شناختی و رفتاری یادگیری در پیش‌بینی فرسودگی تحصیلی دانشجویان. راهبردهای شناختی در یادگیری، 10، 206-197.
- مشتاقی، سعید، افضل زاده، محمد. (1395).رابطه عوامل اثربخش بر یادگیری دانشگاهی با پیشرفت درسی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی دزفول. توسعه آموزش در علوم پزشکی، 9(22)، 82-74.
- معتقد لاریجانی، محمد. (1393). نقش خانواده در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان: دوره راهنمایی شهر تهران. فصلنامه روانشناسی تربیتی،10(31)، 222-211.
- میرزابیگی، احمد. (1395). هدایت تحصیلی یا تحمیلی؟ والدین؛ مهمترین مانع هدایت تحصیلی فرزندان. خبرگزاری دانشجویان ایران«ایسنا».
- میرکمالی، سیدمحمد. (1382). رهبری و مدیریت آموزشی. تهران: نشر یسطرون.
- میلر، جی. پی. (1983). نظریه های برنامه درسی. ترجمه محمود مهر محمدی. (1394). تهران: سمت.
- نادری، سوسن. (1395). شیوه‌های نوین ارزشیابی پیشرفت تحصیلی. نهمین کنفرانس آموزش شیمی ایران.
- نجفی، تکتم، آتشی، سید حسین، جعفری، علیرضا. (1391). بررسی و مقایسه وضعیت یادگیری رسمی و غیر رسمی و منابع آن در دانشچویان( مطالعه موردی، دانشگاه افسری امام علی). فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت نظامی، 12(48)، 226-197.
- نصر اصفهانی، احمدرضا، معین پور، حمیده، ساعدی، عاطفه. (1383). تأثیر عوامل فیزیکی کلاس بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان. فصلنامه پژوهشهای تربیتی و روانشناختی، 4، 68-54.
- هرگنهان، بی.آر.، و اولسون، متیو، اچ. (2005). مقدمه ای بر نظریه‌های یادگیری، ترجمه علی اکبر سیف. (1386). تهران: نشر دوران.
- یوسفی افرشته، مجید، مروتی، ذکراله، چراغی، اباذر. (1394). شناسایی مولفه های محیط یادگیری اثربخش بر پایه ادراک دانشجویان رشته بهداشت. دوماهنامه علمی و پژوهشی راهبرهای آموزش در علوم پزشکی، 4، 268-261.
- Arkun. S, & Askar, P. (2010). The development of a scale on assessing constructivist learning environments. Journal of Education; 39, 32-43.
- Bandura, A. (1986). Social foundation of thought and action. Englewood Cliffs, NJ: Precentic Hall.
- Bernardo, A. B. I. (2004). Culturally-rooted beliefs and learning: Exploring the relationships among social axioms, achievement goals, and learning strategies of Filipino college students. Philippine Journal of Psychology, 37 (2), 79-100.
- Cheney, P. W. (2008). Constructivist learning environments: Students perceptions of a technology skills virtual internship [Dissertation]. University of Virginia.
- Entwistle, N. J. (2000). Promoting deep learning through teaching and assessment: Conceptual frameworks and educational contexts. Paper presented at the TLRP Conference, Leicester.
- Gagne, R. M. (1977). The conditions of learning. 3rd Edition, Holt, Rinehart, and Winston, New York.
- Gayle, B. M., Preiss, R.W., Burrell, N. & Allen. M. (2006). Classroom communication and instructional Processes: Advances through meta-analysis processes. Mahwah. NJ: Lawrence Erbaum Associcates, Inc.
- Hallinger, Ph., Heck, R. H., & Murphy, J. (2014). Teacher evaluation and school improvement: An analysis of the evidence. Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 26(1): 5-28.
- Howell, A. J., & Watson, D. C. (2007). Procrastination: Associations with achievement goal orientation and learning strategies. Personality and Individual Differences, 43 (1): 167-178.
- Kim, E., Newton, F. B., & Downey, R. G. (2010). Personal factors impacting college student success: constructing College learning effectiveness inventory (CLEI). College Student Journal, 44 (1): 385-396.
- Li, S., Jin, X., Wu, S., Jiang, F., Yan, C., & Shen, X. (2007). The impact of media use on sleep patterns and sleep disorders among school-aged children in china. Sleep, 30 (3):361-367.
- Michael Klipfel, K. (2014). Assessing the effects of authenticity on student engagement and information literacy in academic library instruction.Reference Services Review, 42 (2): 229-245.
- Russell, R.K., Petrie, T.P. (1992). Academic adjustment of college students: Assessment and counseling. In S.D. Brown and R.W. Lent (Eds.), Handbook of Counseling Psychology. New York: Wiley.
- Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Newbury Park, CA: Sage.
- Young, M. R. (2005). The motivational effects of the classroomen vironment in facilitating self-regulated learning. Journal of Mark Educ, 27(1): 25-40.
_||_