بررسی کیفی عوامل مؤثر در سازگاری با شرایط پس از طلاق در زنان مطلقه (مطالعه پدیدارشناسانه)

محورهای موضوعی : روان شناسی

معصومه اسمعیلی ¹ , مینا آخوندی درزی ² , سمیه کاظمیان ³

1 - دانشگاه علامه طباطبایی تهران، گروه مشاوره، تهران، ایران.
2 - دانشگاه علامه طباطبایی تهران، گروه مشاوره، تهران، ایران.
3 - دانشگاه علامه طباطبایی تهران، گروه مشاوره، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1396/02/05 تاریخ پذیرش : 1396/06/30 تاریخ انتشار : 1396/10/01

کلید واژه: زنان مطلقه, سازگاری با شرایط پس از طلاق, طلاق, بررسی کیفی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر باهدف بررسی کیفی عوامل مؤثر در سازگاری با شرایط پس از طلاق در زنان مطلقه انجام‌شده است. جامعه‌ی آماری پژوهش شامل آن دسته زنانی که بیشتر از 3 سال از طلاق آن‌ها گذشته و نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند تا حد اشباع (15 زن مطلقه سازگار و 15 زن مطلقه ناسازگار) از جامعه مذکور بوده است. با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته اطلاعات مرتبط با افراد نمونه جمع‌آوری شدند و پس از تحلیل محتوای مصاحبه‌ها و کدگذاری نهایی آن‌ها 2 شاخص اصلی در هر گروه استخراج شدنذ: عوامل درونی و بیرونی مؤثر در سازگاری با شرایط پس از طلاق، عوامل درونی و بیرونی مؤثر در ناسازگاری با شرایط پس از طلاق. نتایج نشان داد عوامل درونی تکیه‌بر توانایی‌های خود، واقف بودن بر ارزشمندی خود، داشتن روحیه تلاشگر و صبوری در رسیدن به اهداف، مثبت اندیشی، حل کردن گذشته نامطلوب و تمرکز برساختن حال و آینده مطلوب، انجام فعالیت‌های موردعلاقه، اعتقاد به وجود و حمایت موجود برتر، بی‌نیازی روانی و تلاش برای بهبود شرایط مالی و برخورداری از مهارت‌های زندگی و عوامل بیرونی حضور فرزند و رضایت از این حضور، استفاده خردمندانه از منابع حمایتی موجود و استفاده خردمندانه از منابع حمایتی سازمانی از عوامل مؤثر در سازگاری با شرایط پس از طلاق در زنان مطلقه محسوب شدند.

چکیده انگلیسی:

This qualitative study was conducted to investigate the factors affecting adjustment during post-divorce period. Statistical population of this study included those women who spent more than 3 years after divorce. Among them, purposive sampling was processed till the saturated conditions (15 adjusted women and 15 unadjusted women). The research implemented a semi-structured interview for gathering necessary information. After analyzing the content of interviews and final coding, two main indicators were extracted: internal and external factors affecting the adjustment with post-divorce conditions, and internal and external factors affecting incompatibility with post-divorce conditions. Result showed that internal factors included relying on self-ability, being aware of self-worth, hardiness and resilience, positive thinking, solving unfavorable past and focusing on favorable present and future making, doing favorite activities, believe in being and supporting a superior existence, mental wealth, efforts to improve the financial condition and having the life skills. External factors included presence and consent of the presence of child, wise use of available support resources and wise use of organizational support resources.

منابع و مأخذ:

- آریان پور، سعید.، امیری منش، مرضیه.، و اصلانی، جلیل. (1392). بررسی شیوع علائم افسردگی در زنان مطلقه: نقش پیش بینی کننده، گذشت، حمایت اجتماعی و تاب آوری. فصل نامه مشاوره و روان درمانی خانواده. 3 (3)، 353-332.

- الشریف، مرجان.، بهرامی، فاطمه.، و فاتحی زاده، مریم. (1391). اثربخشی آموزش گروهی مادران طلاق با رویکرد تلفیقی در شهر اصفهان بر سازگاری آنان. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 3 (11)، 21-41.

- امامی سیگارودی، عبدالحسین.، دهقان نیری، ناهید؛ رهنورد، زهرا؛ نوری سعید، علی. (1391). روش$شناسی تحقیق کیفی: پدیدارشناسی. مجله پرستاری و مامایی جامع نگر. 22 (2)،56-63.

- بلالی، طیبه و اعتمادی، عذرا (1388). تأثیر جدایی و ناسازگاری پس از طلاق در ایجاد و ادامه تنش در خانواده‌ها. مجموعه مقالات پنجمین همایش مشاوره اسلامی. قم: موسسه مطالعاتی مشاوره اسلامی.

- بلالی، طیبه.، اعتمادی، عذرا.، و فاتحی زاده، مریم السادات. (1390). بررسی عوامل رابطه عوامل روانشناختی و جمعیت شناختی پیش بینی کننده سازگاری پس از طلاق در زنان مطلقه شهر اصفهان. نشریه فرهنگ مشاوره، 2 (5)،29-53.

- خجسته مهر، رضا، افشاری، فرح و رجبی، غلامرضا (1391). مجله مطالعات اجتماعی- روان شناختی زنان، 10 (1)، 37-60.

- خسروی، معصومه.، صباحی، پرویز.، ناظری، امیر. (1393). اثربخشی آموزش مهارت$های ارتباطی در کاهش احساس تنهایی و افسردگی زنان مطلقه. دوماهنامه علمی-پژوهشی دانشگاه شاهد، 21(112)، 10-25.

- زارع، سمیه.، آگیلار وفاعی، ماریا.، احمدی، فصل$اله. (1393). رویایی معنوی زنان مطلقه در سازگاری با پدیده طلاق: یک مطالعه کیفی. مجله علوم رفتاری، 8(4)، 403-395.

- سازمان ثبت احوال کشور. (1395). http://www.sabteahval.ir

- عابدی، حسین. (1389). تحقیق کیفی در پرستاری. چاپ اول، تهران: انتشارات بشری.

- غلامی، علی.، بشلیده، کیومرث.، و رفیعی، عزیمه. (1391). اثربخشی تئاتر درمانی بر سلامت روان زنان مطلقه. مجله روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی.  3 (10)، 64-45.

- کلاینک، کریس آل. (2000). کنار آمدن با چالش‌های زندگی. ترجمه محمد نریمانی و اسماعیل ولی زاده حقی(1383). مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

- محمدی نژادی، بهجت.، ربیعی، مهدی. (1394). بررسی اثربخشی طرح$واره درمانی برکیفیت زندگی و بهزیستی روان$شناختی زنان مطلقه. مجله طب انتظامی، 4، (3) ، 190-179.

- میرزازاده، فاطمه.، احمدی، خدابخش.، فاتحی$زاده، مریم. (1390). تاثیر درمان هیجان$مدار بر سازگاری پس از طلاق در زنان. فصلنامه مشاوره و روان$درمانی خانواده. 1 (4)، 460-441.

- نادری، فریبرز. (1388). بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر سازگاری اجتماعی دختران تیزهوش مقطع راهنمایی شهر کرد. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشنای کودکان استثنایی دانشگاه اصفهان.

- ناصری، علی. (1391). بررسی تحولی طلاق در ایران. فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اجتماعی-روانشناختی زنان. 14 (13)، 85-93.

- نجفی، زهتاب.، و سالمی، صفورا. (1391). اثربخشی آموزش مهارت زندگی در کاهش اضطراب زنان مطلقه. فصلنامه علمی پژوهش زن و فرهنگ. 4 (13). 85-93.

- Bisagni, G. M., & Eckenrode, J. (1995). The role of work identity in women's adjustment to divorce. American Journal of Orthopsychiatry, 65(4), 574.

- Boon, C. (2005). Women after divorce: Exploring the psychology of resilience. Unpublished Dissertation, University of South Africa.

- Boot, P. R., & Amato, B. (1991). Parental divorce and the well-being of children: a meta-analysis. Psychological bulletin, 110(1), 26.

- Castaldo, D. (2008). Divorced, without chidren. Routledge press. New York-London. 13-14.

- Chan Lai Cheng, J., & Pfeifer, J. E. (2015). Postdivorce Adjustment in Singapore: Factors, Themes, and Positive Growth. Journal of Divorce & Remarriage, 56(6), 4.

- Dave Ramar, G. (1995). Divorce and women's spirituality. Journal of divorce & remarriage, 22(3-4), 179-188.

- Ellison, C. G.; Anthony, B. W.; Glenn, N.D. & Marquardt, E. (2011).The effects of parental marital discord and divorce on the religious and spiritual lives of young adults. the Journal Social Science Research. 40, 538-551.

- Felix, D. S., Robinson, W. D., & Jarzynka, K. J. (2013). The influence of divorce on men's health. Journal of Men's Health, 10(1), 3-7.

- Graff-Reed, R.L. (2004). Positive Effects of Stressful Life Events: Psychological Growth Following Divorce. (Dissertation for the Degree: Doctor of Philosophy). Guilford press. New York.

- Härkönen, J. (2013). Divorce: trends: patterns, causes. consequences.

- Jerskey. B. A.; panizzon, M. S: Jacobson, K. c.; Neale, K. c.; Grant, M. d.: Schultz, M.; Eisen S. A.; Tsuang, M. T. & Lyons, M. J. (2010). Marriage and divorce: A genetic perspective. Personality and Individual Difference.49, 473-478.

- Krumrei, E. J., Mahoney, A., & Pargament, K. I. (2009). Divorce and the divine: The role of spirituality in adjustment to divorce. Journal of Marriage and Family, 71(2), 373-383.

- Langlais, M. R., Anderson, E. R., & Greene, S. M. (2016). Consequences of Dating for Post‐divorce Maternal Well‐being. Journal of Marriage and Family, 78(4), 1032-1046.

- Lawton, M.P.(2010). Environmental proactivity and affect in older. In The social psychology of aging , ed. S. Scpacapan and S. Oskamp, 135–163. Newbury Park: Sage.

- Mandemakers, J. J.; Monden, C.W.S. & Kalmijn M. (2010). Are the effects of divorce on psychological distress modified by familybackground? Advances in Life Course Research.

- Munoz-Eguilta, A, (2007). Irrational Beliefs as Predictors of Emotional Adjustment after Divorce, Journal of Rational-Emotive & Cognitive- Behavior, 25, 1-12.

- Nunes, N. (1999).  Adjustment to divorce in women: self-steem and locous of control. (Unpublished Dissertation. California School of professionalpsychology).

- Perrig-chiello, P. Hutchison, S. & Morselli, D. (2014). Patterns of psychological adaptation to divorce after a long-term marriage. Journal of Social and Personal Relationships, 1-20.

- Rawlins R. (2012). African/Caribbean-Canadian women coping with divorce: Family perspectives: University of Toronto.

- Rice, M & Rice, A. (1986. Life after Divorce. Journal of Marriage and Family, 89 (4), 256-267.

- Schalkwyk, G. V.)2005). ‘Explorations of Post-Divorce Experiences: Women’s Reconstructions

- Smerglia, V.L., Nancy, B., Miller, N.B., & Kort-Butler, L. (1999). The Impact of Social Support on Women's Adjustment to Divorce. Journal of Divorce & Remarriage, 32, 63-89.

- Thakur, A. (2014). Emotional social and educational adjustment of adolescent science students in relation to their gender and type of school. Himachal Pradesh University: Thakur, Arti. http://hdl.handle.net/10603/14780.

- Wallerstein, J. S. (1986). Women after divorce: Preliminary report from a ten-year follow-up. American Journal of Orthopsychiatry, 56(1), 65.

- Waters, R. J. (1997). Attributional style, coping style, and gender as predictors of divorce adjustment (Unpublished Doctoral Dissertation, Seton Hall University).

- Yárnoz-Yaben, S. (2015). Forgiveness, adjustment to divorce and support from the former spouse in Spain. Journal of Child and Family Studies, 24(2), 289-297.