اولویت سنجی عوامل موثر بر تاب آوری اجتماعی منطقه 3 شهرداری شیراز در برابر زلزله

پریسا مشک سار ¹ ( هیات علمی موسسه آموزش عالی آپادانا )
محمد حسن آزادی ² ( استادیار گروه شهرسازی، موسسه آموزش عالی آپادانا )

تاریخ ارسال : 1400/08/21 تاریخ تایید : 1401/04/13

کلید واژه: بحران, تاب آوری اجتماعی, زلزله منطقه 3 شهرداری شیراز,

چکیده مقاله :

تاب آوری در برابر زلزله یکی از مفاهیم بسیار مهم نظری و عملی در مدیریت بحران است .طی چند دهه گذشته، رشد شتابان شهری و توسعه مناطق فرودست شهری (به ویژه در کشورهای در حال توسعه) موجب شده که آسیب پذیری آن ها در برابر بحران هایی با منشاء انسانی و طبیعی بیش از پیش گردد. لذا امروزه بر بحث تاب آوری بیش از آسیب پذیری تاکید شده است.
پژوهش حاضر با هدف اســتخراج اثرگذارترین مؤلفه ها و اولویت سنجى آن هــا در تاب آورى با رویکرد اجتماعى جهت مقابله با زلزله در مرحله پیشــگیرى در منطقه 3 شهرداری شیراز انجام گرفت. 383 پرسشنامه به عنوان نمونه از سرپرستان خانوارها جمع آوری گردید . ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که سوالاتی در مورد ویژگی های اجتماعی و اقتصادی خانوارها و ارزیابی ابعاد و مولفه های تاب آوری را در بر می گرفت. داده ها، با به کارگیری آزمون های مورد تحلیل قرار گرفتند . جهت بررسی تجزیه و تحلیل داده ها مدل رگرسیون خطی چندگانه، t- test، تحلیل واریانس ANOVA و ضریب همبستگی پیرسون به کار رفته است.
نتایج تحقیق نشان داد که از میان شاخص های مورد مطالعه مولفه سرمایه اجتماعی با میانگین نظری 3.99، بیش ترین اهمیت را در پیش بینی تاب آوری کل برخوردار است. در مجموع، بعد تاب آوری اجتماعی از سطح مطلوبی برخودار بوده است. نتایج رگرسیون خطی چندگانه نشان می دهد وضعیت تاهل، میزان درآمد ماهیانه فرد، میزان درآمد صرف ضروریات، کیفیت و عمر ساختمان و تعداد دفعات تجربه زلزله رابطه معنی داری با تاب آوری اجتماعی دارند. چنان‌چه نتایج نشان می‌دهد به ازای هر واحد افزایش در متغیر تعداد دفعات تجربه زلزله میزان تاب‌آوری اجتماعی به اندازه 18/0 افزایش می‌یابد.

چکیده انگلیسی :

Measuring and evaluating resilience against earthquake is one of the main
theoretical and practical concepts in crisis management. During the last few decades, rapid peace of urbanization and development of poor urban area(particularly in developing countries) have led to increased vulnerability of them against crisis oriented from human and natural factors. Thus, nowadays, a special emphasis is put on resilience rather than vulnerability.
The aim of this study is to extract the most effective components and prioritize them in resilience with a social approach to earthquake response was done in the prevention phase in the 3rd municipal district of Shiraz city. In this study, a sample size was estimated to be 383 heads of households of this district.
The data collection tool was a researcher-made questionnaire that included
questions about socioeconomic characteristics of households and questions
assessing dimensions and components of resilience. Data were analysed
using multiple linear regression, t- test, ANOVA and Pearson correlation
coefficient. The results of the evaluation in the quantitative section of the
research shows that in the social resilience, respectively, the highest average(3.99) was related to the components of social capital .
Overall,the social resilience dimension has been reported at a desirable level. The results of the multiple linear regression model showed that Marital status, amount of monthly income, amount of income spent on necessities, quality and life of the building and number of earthquake experiences have a significant relationship with social resilience. As the results show, for each unit of increase in the variable number of earthquake experiences, the rate of social resilience increases by 0.18.