تحلیل فضایی-کالبدی بافت فرسوده بندر بوشهر، نمونه موردی: محله جفره بندر بوشهر

سید نورالدین امیری ¹ ( عضو هیات علمی دانشکده هنر و معماری . دانشگاه خلیج فارس . بوشهر .ایران )
مهسا دهقانیان ² ( دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران )

تاریخ ارسال : 1400/08/30 تاریخ تایید : 1401/02/08

کلید واژه: بافت فرسوده, بهسازی و نوسازی, تحلیل فضایی-کالبدی, محله جفره بندر بوشهر,

چکیده مقاله :

ممکن ‌است‌ موجب ‌بروز‌ مشکلات ‌در‌ آن و‌ حرکت ‌آن ‌به‌سوی نقطه ‌پایانی ‌شود و همچنین واقعیتی است که تاکنون بیشتر شهرهای با سابقه و تاریخی ایران، تحت تأثیر آن قرار گرفتـه انـد. گاه‌ در ‌برخورد ‌با ‌پدیده ‌و‌ گاه‌ در‌ قیاس با آن است‌ که ‌می‌توان‌ به ‌فرسایش،‌ ضعف‌ و‌ کاهش‌ کارایی ‌آن‌ پی ‌برد. بافت های شهری در انواع گوناگون (تاریخی، فرسوده، حاشیه‌ای یا اسکان‌های غیررسمی) نیازمند اقدامات همه‌جانبه برای احیای توسعه و ساماندهی و به تجدید حیات شهری است که از دلائل آن می‌توان به فرسودگی و نارسایی کالبدی، کمبود خدمات و زیرساخت‌های شهری مناسب، شرایط نامطلوب زیست‌محیطی و انواع مسائل اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی اشاره کرد. نارسایی بافت فرسوده شامل عرض کم گذر، کمبود تأسیسات زیربنایی یا نبود آن‌ها، تعداد زیاد ساختمان‌های کم‌دوام، ارزش پایین ملک، ناامنی و معضلات اجتماعی- فرهنگی هست. نا مقاوم بودن مصالح ساختمانی و فقر ساکنان بخش‌هایی از بافت فرسوده شهر بوشهر موجب فرسودگی بیشتر کالبد بافت فرسوده این شهر می‌شود. هدف پژوهش، ارائه تسهیلات برای بهسازی و نوسازی و بازسازی بافت این محله است. برای بررسی مسائل مطرح شده، از روش پیمایشی، توصیفی- تحلیلی استفاده‌شده و به‌منظور شناخت ویژگی‌های این بافت و کاربست روش تحلیل عاملی، 100 پرسشنامه توزیع‌شده و شاخص‌ها در قالب پرسشنامه موردسنجش قرارگرفته است و برای تجزیه‌وتحلیل بهتر از نرم‌افزارهای ARC GIS، SPSS استفاده‌شده است. اطلاعات مستخرج از پرسشنامه‌ها در نرم‌افزار SPSS وارد می‌شود و ماتریس اولیه تشکیل می‌شود که از 40 شاخص مطرح‌شده در پرسشنامه تنها 11 عامل آن به‌عنوان عامل اصلی مطرح‌شده است که از میان 11 عامل، عامل اول با واریانس 26.970 از واریانس 68.932 مؤثرترین عامل محسوب می‌شود و عامل 11 به‌عنوان عامل کم‌اهمیت‌تر با 2.852 از واریانس کل محسوب می‌شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که تاکنون طرح نوسازی و بهسازی در بافت فرسوده شهر در برخی مناطق اجرایی شده است و در سایر مناطق به علت شرایط اقتصادی ساکنین و عدم بهره‌برداری صحیح از زمین‌های بایر طرح تاکنون اجرانشده است. تحلیل‌های نهایی در این پژوهش، بـه راهکارها و پیشنهاد‌های رهگشـا برای اصلاح و بهبود بافت فرسوده‌ی شهری در محله جفره شهر بوشهر منجر شده که در متن مقاله به‌تفصیل آمده است.

چکیده انگلیسی :

and "appearance" of a city or a "phenomenon" which, to date, is more and more likely to cause problems. , Have been affected by it. Sometimes in dealing with a phenomenon, and sometimes in comparison, it can be seen as erosion, weakness, and reduced efficiency. which can be due to physical deterioration, lack of proper urban services, and infrastructure, and unfavorable conditions. He mentioned environmental and various socio-cultural and economic issues. Worn-out tissue failure includes low width, lack or absence of infrastructure, a large number of durable buildings, low property values, insecurity, and socio-cultural problems. The instability of construction materials and the poverty of the residents of parts of the worn-out texture of Bushehr city cause more wear and tear on the worn-out texture of this city. The purpose of the research is to provide facilities for improvement, renovation, and reconstruction of the texture of this neighborhood. To investigate the issues, a descriptive-analytical survey method was used, and to identify the characteristics of this context and apply the factor analysis method, 100 questionnaires were distributed and the indicators were assessed in the form of a questionnaire. The information extracted from the questionnaires is entered in SPSS and ARC GIS software and the initial matrix is formed. Of the 40 indicators mentioned in the questionnaire, only 11 factors are considered the main factor. 11 is considered the least important factor with 2.852 of the total variance. The results of this study show that so far the plan of renovation and improvement in the dilapidated fabric of the city has been implemented in some areas and other areas due to the economic conditions of residents and the lack of proper use of barren lands have not been implemented so far. The final analysis in this study has led to solutions and suggestions for repairing and improving the worn-out urban fabric in the Jofre neighborhood of Bushehr, which is detailed in the text of the article.