بررسی میزان برخورداری کلانشهر شیراز از شاخص های شهر دوستدار کودک و عوامل موثر در ارتقای وضعیت موجود
مریم حق پناه
1
(
گروه معماری، دانشگاه آزاد شیراز
)
کلید واژه: توسعه پایدار, کلانشهر شیراز, شهر دوستدار کودک,
چکیده مقاله :
شهر دوستدار کودک از رویکردهای دارای اهمیت در عصر حاضر محسوب می شود. در این نوع شهرها، توسعه بایستی متناسب با حقوق کودکان برنامه ریزی شود و تامین نیازهای این قشر در اولویت قرار گیرد. بر همین اساس شهرها تلاش می نمایند که در بطن توسعه، شاخص های شهر دوستدار کودک را مورد تاکید قرار دهند. این مساله در کلانشهرها، اهمیت بیشتری یافته است. کلانشهر شیراز به عنوان یک شهر با پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی، بایستی در این راستا حرکت نماید. در این زمینه شناخت میزان برخورداری این شهر از شاخص های شهر دوستدار کودک و همچنین عوامل موثر در ارتقای وضعیت موجود می تواند جز اولین اقدامات باشد که در پژوهش حاضر این اهداف دنبال شده است. روش تحقیق توصیفی–تحلیلی و مبتنی بر داده های میدانی است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. جامعه آماری را شهروندان شهر شیراز به تعداد 1565572 نفر تشکیل داده اند. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه به تعداد 384 نفر تعیین شد. روایی ساختاری و محتوایی پرسش نامه تایید و همچنین پایایی نیز با آلفای کرونباخ بالای 70/0 تایید شد. نتیجه آزمون نشان داد که کلانشهر شیراز از لحاظ برخورداری از شاخص های شهر دوستدار کودک شامل شاخص‌های اجتماعی-فرهنگی، محیطی-کالبدی، طراحی و دسترسی در سطح کمتر از 05/0 و به ترتیب با میانگین 079/2، 003/2، 970/1 و 131/2 در وضعیت نامناسبی قرار دارند. در این راستا نتایج تحلیل عاملی از شناسایی 15 عامل در ارتقای وضعیت موجود اشاره دارد که در 4 عامل کلان شامل مدیریت و برنامه ریزی شهری مبتنی بر نیازهای کودکان(85/35درصد)، توانمندسازی و توجه به قشر کودکان(02/13درصد)، زیباسازی، طراحی و مکان یابی متناسب با کودکان(02/11 درصد) و توسعه خدمات و فضاهای شهری برای کودکان(85/9 درصد) دسته بندی شده اند. همچنین نتیجه تاثیرگذار عوامل مختلف در تحقق شهر دوستدار کودک از طریق مدلسازی معادلات ساختاری گویای آن است که عوامل شناسایی شده دارای اثرگذاری برابر با 59/0 بوده اند. در این زمینه بیشترین تاثیرگذاری در تحقق شهر دوستدار کودک مربوط به دو عامل توانمندسازی کودکان از طریق برنامه های شهرداری با تبیین 80/0 و مشارکت کودکان در برنامه ریزی فضاهای شهری باتوان تبیین79/0 بوده است.
چکیده انگلیسی :
child-friendly city stands out as a crucial concern in contemporary times. Such cities should be meticulously designed, prioritizing the rights and needs of children at their core. Recognizing the significance of indicators for a child-friendly city, particularly in large urban centers, is essential. Shiraz, with its rich historical and cultural background, is no exception and should embrace this perspective in its development. This research, utilizing a descriptive-analytical methodology and field data, employs a questionnaire as its data collection tool. The statistical population encompasses the city of Shiraz, totaling 1,565,572 individuals. The sample size, determined using Cochran's formula, is 384 people. The validation and reliability of the questionnaire were confirmed through structural and identity validity tests, as well as Cronbach's alpha exceeding 0.70. The findings indicate that Shiraz is considered a child-friendly city, albeit with social-cultural, environmental-physical, design, and access indicators falling below 0.05, resulting in average scores of 2.079, 2.003, 1.970, and 1.131, respectively. These scores reflect a suboptimal condition. The factor analysis identifies four major factors contributing to the enhancement of the existing situation: management and urban planning for children's needs (35.85%), empowerment and attention to children (13.02%), beautification, design, and placement of services for children (11.02%), and development of urban spaces for children (9.85%). Furthermore, the results of the structural equation modeling demonstrate that these factors collectively contribute to creating a child-friendly city, with an effect of 0.59. Empowering children through municipal programs (explaining 0.80) and involving children in urban space planning (explaining 0.79) emerge as influential components in fostering a child-friendly city.