جامعه شناسی تاریخی نقش عیاران در تاریخ اجتماعی - سیاسی ایران : قرون دوم و سوم هجری در سرزمین های خراسان و سیستان

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

عمران قاسمی ¹ , داود اصفهانیان ^{2 *} , محبوب مهدویان ³ , معصومه قره داغی ⁴

1 - گروه تاریخ تمدن و ملل اسلامی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامي، خوی، ايران
2 - استاد گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامي، شبستر، ايران (نویسنده مسئول).
3 - دانشیار گروه تاریخ، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامي، خوی، ايران.
4 - استاديار، گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامي، شبستر، ايران.

تاریخ دریافت : 1404/03/11 تاریخ پذیرش : 1404/04/07 تاریخ انتشار : 1404/06/31

کلید واژه: عیاران, قرون دوم و سوم هجری, سرزمین¬های خراسان و سیستان, جامعه¬شناسی.,

چکیده مقاله :

عیاران، گروهی از جوانمردان شجاع و بیباک بودند که در مواقع ناآرامی و نابسامانی در جامعه حضوری فعال داشته و رویاروی جامعه و دولت قرار می­گرفتند و به دفاع از ضعفا می­پرداختند. هدف این نوشتار، مطالعه جامعه­شناسی تاریخی نقش عیاران در تاریخ اجتماعی- سیاسی ایران: قرون دوم و سوم هجری در سرزمین­های خراسان و سیستان می­باشد. روش پژوهش، اسنادی به شیوه توصیفی است. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که در قرن دوم هجری عیاران از جمله گروه­های تأثیرگذار در تحولات سیاسی جامعه ایران بودند. طبیعت آنان مردم­گرا بود و غالباً از میان محروم­ترین قشرهای اجتماعی بر می­خاستند و آراسته به فضیلت­هایی چون دل و جرأت، مهارت و هنر بودند. رشد و پای­گیری آنان در دوره­های بحرانی اجتماعات بود و به صورت عکس­العملی در برابر نابسامانی ها و آشفتگی­های سیاسی و اجتماعی جلوه می­کرد. بر زمینه­های اخلاقی تکیه داشتند و مبارزات آنان اغلب بر مدار دفع بیداد و رفع بیدادگری بود. آنان مورد حمایت قاطبۀ زحمتکشان و فقیران جامعۀ خود بودند. فعالیت­های آنان جنبه­های عملی آشکار و پنهان داشت و گاه به صورت دسته جمعی قیام می­کردند و گاهی نیز به صورت فردی اقدام می­کردند.

چکیده انگلیسی:

Ayars were a group of brave and fearless young men who had an active presence in the society in times of unrest and disorder and faced the society and the government and defended the weak. The purpose of this article is to study the historical sociology of Ayyaran's role in the socio-political history of Iran. The research method was descriptive-analytical documents. The results of this research show that, in the second century of Hijri, Ayrans were among the influential groups in the political developments of Iranian society. Their nature was populist and they often came from the most deprived social strata and were adorned with virtues such as heart, courage, skill and art. Their growth and persistence were in the critical periods of the communities and manifested as a reaction against political and social disturbances. They relied on moral grounds, and their campaigns were often focused on repelling and eliminating riots. They were supported by the toilers and the poor of their community. Their activities had obvious and hidden practical aspects, and sometimes they rose up in groups and sometimes they acted individually