تبیین نقش اقامتگاه های بوم گردی در نظام گردشگری با تاکید بر بعد اقتصادی (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان رشت)
محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
علیرضا محمدی گرفمی
1
(
دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
)
تیمور آمار
2
(
دانشیار، گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
)
محمد باسط قریشی
3
(
استادیار، گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
)
کلید واژه: گردشگری روستایی, اقامتگاه بوم¬گردی, اقتصاد روستایی, شهرستان رشت,
چکیده مقاله :
مقدمه: بوم گردی یکی از رویکردهای نوین در توسعه گردشگری به ویژه در مناطق روستایی استان گیلان است. استان گیلان به دلیل ظرفیت های طبیعی بیشمار، آداب و رسوم غنی، صنایع دستی و ... یکی از بهترین مکان های کشور جهت اقامتگاه بوم گردی است. از مهمترین و ملموس ترین اثرات ظهور اقامتگاه های بوم گردی در هر مکان، آثار اقتصادی آن است و در حال حاضر درآمدزایی فراوان این فعالیت در بسیاری از کشورهای جهان مردم را به سرمایه گذاری در این بخش ترغیب نموده است. هدف تحقیق: هدف پژوهش حاضر تعین نقش اقامتگاه های بوم گردی در اقتصاد روستاهای شهرستان رشت که دارای اقامتگاه بوم گردی با بیش از یکسال فعالیت (12 اقامتگاه) است. روش‌شناسی تحقیق: روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جمع آوری داده ها بوسیله ابزار پرسشنامه از مدیران روستایی و جامعه محلی انجام شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، روستاهای شهرستان رشت است. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است پس از شناسایی و بررسی دو مولفه اشتغال و ارتقاء درآمد (20 متغیر) و حفظ ظرفیت¬های تولید و رونق کسب وکار (19 متغیر) و طی مراحل شاخص سازی مشخص شد شاخص ایجاد فرصت هاي شغلی جدید براي زنان بیشترین میانگین و سرمایه گذاری در بخش گیاهان دارویی و طب سنتی کمترین میانگین را داراست. نتایج: ایجاد اقامتگاه بوم گردی در شهرستان رشت، بیشترین تاثیر را بر اشتغال زنان داشته است. همچنین به کمک تحلیل رگرسیون مشخص شد که اقامتگاه بوم گردی بر شاخص اشتغال و ارتقاء درآمد ساکنین روستایی بیشتر از شاخص حفظ ظرفیت های تولیدو رونق کسب و کار موثر بوده است.
Introduction: Ecotourism is one of the new approaches in tourism development, especially in rural areas of Gilan province. Gilan province is one of the best places in the country for ecotourism due to its countless natural capacities, rich customs, handicrafts, etc. One of the most important and tangible effects of the emergence of ecotourism residences in any place is its economic effects and now the abundant income of this activity in many countries of the world has encouraged people to invest in this sector. Research Aim: In the present study with the functional goal, aim is investigating and analyzing the role of ecotourism residences in the rural economy of Rasht city, which has ecotourism residences with more than one year of activity (12 residences(. Methodology: The findings indicate that The research method is descriptive-analytical and data collection was done by a questionnaire from rural managers and the local community. Studied Areas: The geographical area of in the rural economy of Rasht city. Results:After identifying and reviewing the two components of employment and income promotion (20 variables) and maintaining production capacity and business prosperity (19 variables) and during the indexing process, it was determined that the index of creating new job opportunities for women has the highest average and investing in plants Medicine and traditional medicine have the lowest average. Conclusion: which means that the establishment of eco-tourism residence in the city of Rasht, has had the greatest impact on women's employment. Also, with the help of regression analysis, it was found that ecotourism residence has been more effective on the index of employment and income promotion of rural residents than the index of maintaining production capacity and business prosperity.
آذر نیوند، حسین؛ نصری، مسعود و نجفی، علی .(1385). اکوتوریسم و جاذبه¬های طبیعی در جلب گردشگران در مناطق کویری. همایش علمی منطقه¬ای معماری کویر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان، اردستان.
آزاد منجیری، سید یوسف. (1387). اکوتوریسم پایدار. آموزش جغرافیا، 22(82)، 38-35.
پوراحمد، احمد؛ مهدي، علي؛ مهديان بهنميري، معصومه؛ ميرزايي كوتنايي، زهرا و محمدي، آرزو. (1391). بررسي و تحليل نقش موزه¬ها در توسعه گردشگري فرهنگي (مطالعه موردي: موزه¬هاي شرق استان مازندران). برنامه¬ریزی و توسعه گردشگری، 1(1)، 128-105.
تولايي، سيمن. (1386). مروري بر صنعت گردشگري. چاپ اول، تهران: دانشگاه تربيت معلم.
حیدری، اعظم و اکبری، علی. (1397). تاثیر بوم¬گردی خانه¬های روستایی در توسعه اقتصادی روستاها (نمونه موردی: روستای هنجن). کنفرانس بین¬المللی عمران، معماری و مدیریت توسعه شهری در ایران، تهران، دانشگاه صنعتی مراغه با همکاری دانشگاه تبریز - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
خدائی، حامد؛ جعفری صمیمی، احمد و رزبدپور، علی. (1393). عوامل موثر بر تقاضای گردشگری داخلی در استان اردبیل. مجله دانشکده علوم انسانی ویژه اقتصاد دانشگاه سمنان، 29، 494-477.
روشنعلی، محمد، ریاحی، وحید. (1396). نقش بوم¬گردی در توسعه اقتصادی مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان پنجهزاره شهرستان بهشهر). جغرافیای فضای گردشگری، 7(25)، 65-51.
ریئسی دهکردی، افشین و عباسی، نوشین. (1395). چگونگی نقش اقامتگاه‌های بوم گردی در توسعه صنعت گردشگری با رویکرد اکوتوریسم بیابانی (نمونه موردی روستای سه). دومین کنفرانس بین المللی علوم ومهندسی در عصر تکنولوژی، مجموعه مقالات کنفرانس، مهندسی معماری.
سادات، مهدیس؛ ذوقی، محمود؛ کریمی، سپیده و امیری، محمدجواد. (1393). ارزیابی بوم گردشگری (اکوتوریسمی) پارک ملی کلاه قاضی با استفاده از الگوی برنامه¬ریزی راهبردی فریمن. جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 28(68)، 126-107.
شمس، مجید؛ احمدی دهرشید، محمد و خداکرمی، مهناز. (1391). توریسم و توانمندسازی اقتصاد روستایی (نمونه موردی: روستای اورامان تخت). چشم انداز جغرافیایی، 7(20)، 70-57.
شیعه، اسماعیل و فتاحی، مهکامه. (1394). ارزیابی توان بوم ساختی روستاها و نقش آن در توسعه منطقه¬ای از دیدگاه بوم گردشگری (نمونه مطالعه: روستاهای شهرستان لواسان). مطالعات مدیریت شهری، 22، 84-75.
صداقتی، عاطفه و غفوریان، مهسا. (1390). برنامه¬ریزي راهبردي توسعه صنعت گردشگري راهی براي توسعه اقتصادي شهرها (نمونه موردي شهر نیشابور). اولین کنفرانس اقتصاد شهري ایران، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
صلواتی، مرتضی و گهرویی، شبنم. (1393). بررسی نقش فرهنگ و طبیعت در شکل¬گیری معماری اکولوژیک مساکن روستای ابیانه. چهارمین کنفرانس بین المللی توسعة پایدار و عمران شهری، مؤسسة آموزش عالی دانش پژوهان ، چاپ اول، اصفهان، 66-49.
عزیزی،کارون؛ رستگار، شفق؛ حیدری، قدرت¬اله و جعفریان، زینب. (1397). اثرات اقتصادی - اجتماعی بوم گردی بر توانمندی جوامع محلی (مورد: ناحیه بلده در استان مازندران). فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 8(1)، 96-79.
عینالی، جمشید؛ جعفری، غلام حسن و تبیرخ، اسماعیل. (1393). ارزیابی نقش اکوتوریسم مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان اورامان تخت - شهرستان سروآباد). اقتصاد، برنامه ریزی و توسعه گردشگری، 9، 211-191.
فاضل¬نیا، غریب و معصومی جشنی، مهدی. (1394). بررسی نگرش روستاییان نسبت به تاثیرات اجتماعی - اقتصادی گردشگری دریاچه-ای (مورد مطالعه: دریاچه ای استان فارس). اقتصاد، برنامه¬ریزی و توسعه گردشگری، 4(14)، 153-131.
قاسمی، ایرج و شهابی، منیرالسادات. (1387). الزامات مداخله در بافتهای روستایی و توسعه گردشگری. فصلنامه آبادی، 59، 61-56.
کلانتری خلیل¬آباد، حسین؛ قنبری، ارغوان؛ ربیعی فر، ولی الله و محمدی، شهرام. (1391). تبیین جایگاه ساختاری -عملکردی اقتصاد گردشگری شهرستان دماوند از دیدگاه گردشگری پایدار . مطالعات گردشگری، 1(1)، 177-160.
ناظمی، آرش. (1395). بررسی تاثیرات گردشگری بر پایداری اقتصادی و رشد اقتصادی شهرها (نمونه موردی: شهر مشهد). مدیریت شهری و روستایی، 44، 448-439.
هاشمی، نیلوفر. (1389). نقش اکوتوریسم در توسعه پایدار روستایی. فصلنامه روستا و توسعه، 13(3)، 188-173.
Adger, WN. ( 2000). Social and ecological resilience: are they related?. Progress in human geography. 24(3), 347-64
Alberti, M., Marzluff, JM., Shulenberger, E., Bradley, G., Ryan, C., & Zumbrunnen C. (2003). Integrating humans into ecology: opportunities and challenges for studying urban ecosystems. BioScience, 53(12),1169-79.