تحلیل پیامدهای توسعه خدمات گردشگری بر ناپایداری زیست محیطی-کالبدی سکونتگاه‌های روستایی(مطالعه موردی: بخش طرقبه در شهرستان بینالود)
محورهای موضوعی : آلودگی خاکنشاط امیدوار 1 , مهدی پورطاهری 2 , عبدالرضا رکن الدین افتخاری 3
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران (مسئول مکاتبات)*
2 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
کلید واژه: خدمات گردشگری, گردشگری روستایی, ناپایداری روستایی, تاثیرات کالبدی, شهرستان بینالود,
چکیده مقاله :
امروزه، توسعه گردشگری به احداث خدماتی در نواحی روستایی انجامیده و ناپایداری های زیست محیطی-کالبدی را در برخی روستاها ایجاد نموده است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر تحلیل پیامدهای توسعه خدمات گردشگری بر ناپایداری های زیست محیطی-کالبدی در بخش طرقبه می باشد.گردآوری اطلاعات به روش اسنادی-کتابخانه ای و پیمایشی می باشد. اطلاعات مربوط به متغیر مستقل (توسعه خدمات گردشگری) توسط روش ویکور و داده های متغیر وابسته (اثرات زیست محیطی-کالبدی) به کمک ابزار پرسشنامه جمع آوری شد و توسط این داده ها، آزمون رگرسیون در نرم افزار SPSS محاسبه گردید تا تاثیر توسعه خدمات گردشگری بر ناپایداری زیست محیطی-کالبدی بخش طرقبه مشخص شود. در همین راستا، ارزیابی تغییرات کاربری اراضی روستاهای نمونه توسط تصاویر ماهواره لندست و نرم افزار ENVI و GIS صورت گرفت. نتایج آزمون رگرسیون نشانگر رابطه همبستگی قوی، مستقیم و مثبتی با ضریب همبستگی 86/0 میان دو متغیر خدمات گردشگری و ناپایداری زیست محیطی و رابطه خطی معنادار با سطح معناداری0.002بین این دو متغیر می باشد و در فرضیه دوم، ضریب همبستگی به میزان92/0، بیانگر رابطه قوی، مثبت و مستقیم میان خدمات گردشگری و ناپایداری کالبدی می باشد و رابطه میان این دو متغیر نیز با سطح معناداری 0.04، معنادار است. ارزیابی تصاویر ماهواره ای در دوره 1987-2016 نشانگر کاهش مساحت اراضی کشاورزی و مراتع است که به ترتیب از 3ا/3031 و 52/5765 هکتار در سال 1987 به 2/2346 و 98/550 هکتار در سال 2016 رسیده است. در این بررسی مشخص شد توسعه خدمات گردشگری بر ناپایداری زیست محیطی-کالبدی روستاهای نمونه تأثیر بسیار زیادی داشته است. بر اساس ضریب تعیین تعدیل شده، 83 درصد از ناپایداری زیست محیطی و 89 درصد از ناپایداری کالبدی در روستاهای نمونه تابع توسعه خدمات گردشگری می باشد.
Nowadays, tourism development causes environmental and physical changes in rural areas. Accordingly, this study analyzes the impacts of tourism services on environmental-physical changes in the villages of Torghabeh County. Data collection was based on the documentary and survey methods. The information about the independent variable (the development of tourism services) and dependent variable (environmental-physical impacts) were collected by Vikor method and the questionnaires, respectively. Then, they were analyzed by linear regression test in SPSS software in order to determine the impact of tourism services development on environmental-physical instability in Torghabeh County. In addition, the Landsat satellite images were used for the assessment of land use changes. In the first hypothesis, the correlation coefficient (0.86) demonstrates that there is a strong, direct and positive correlation relationship between two variables of tourism development and environmental instability and there is a significant linear relationship between these variables (Significance level=0.002). Also, in the second hypothesis, the correlation coefficient (0.92) explains that there is a direct, strong and positive relationship between two variables of tourism development and physical instability, and the relationship between these variables is also significant (Significance level=0.04). Based on the results, the area of agricultural land and rangelands has been decreasing between 1987 and 2016. In 1987, the square of agricultural land and rangelands were 3031.3 and 5765.52 hectares, respectively. However, in 2016, these areas had fallen to 2346.2 and 550.98 hectares, respectively. According to the adjusted coefficient of determination, 83% of the environmental instability and 89% of the physical instability in the sample villages are dependent on the development of tourism services.
_||_