ارزیابی تحمل به کم آبی هیبریدهای ذرت (Zea mays) با استفاده از شاخص‌های تحمل خشکی
محورهای موضوعی : زراعتمحسن فرشادفر 1 , هوشمند صفری 2 , هومن شیروانی 3 , مصطفی امجدیان 4 , هوشنگ رحمتی 5
1 - 1- دانشیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور
2 - 2- استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه
3 - 3- مدرس گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور
4 - - مربی گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور
5 - - مربی گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور
کلید واژه: عملکرد, تنش خشکی, بای‌پلات, تجزیه خوشه‌ای,
چکیده مقاله :
به‌منظور بررسی تحمل خشکی هیبریدهای ذرت، آزمایشی در به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور مرکز کرمانشاه در سال ۱۳۹۲ انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل تنش خشکی (شرایط تنش و شرایط نرمال) و فاکتور فرعی شامل نه هیبرید ذرت بود. نتایج تجزیه واریانس نشان‌دهندۀ واکنش متفاوت هیبرید های موردمطالعه برای عملکرد دانه و امکان انتخاب هیبرید‌ها بر اساس عملکرد است. مقایسه مقادیر عددی و رتبه هر هیبرید بر اساس شاخص های تحمل خشکی مبتنی بر عملکرد دانه نشان داد که هیبریدهای شماره یک، سه، هفت و هشت به‌عنوان هیبریدهای متحمل خشکی شناسایی گردیدند. نتایج همبستگی میان شاخص‌های تحمل خشکی و عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش نشان داد که شاخص‌های STI، MP، GMP، HAR، SSPI، K1STI، K2STI و YI دارای همبستگی مثبت معنی دار با Yp و Ys بوده و برای انتخاب هیبریدهای با عملکرد بالا در هر دو شرایط مناسب هستند. ترسیم بای پلات گابریل بر اساس تجزیه به مؤلفه های اصلی انجام گرفت. بر اساس این تجزیه دو مؤلفه اول حدود 98 درصد از تغییرات داده ها را توجیه نمودند. نتایج نشان داد که هیبریدهای موردمطالعه در دو ناحیه پتانسیل عملکرد بالا و ناحیه پتانسیل عملکرد ضعیف قرار گرفتند، به‌طوری‌که هیبریدهای شماره یک، سه، هفت و هشت با قرارگرفتن در مجاورت بردارهای تحمل به تنش خشکی به‌عنوان هیبریدهای برتر شناسایی شدند. تجزیه خوشه ای بر اساس شاخص های برتر هیبریدهای مورد مطالعه را در دو گروه کلی تفکیک کرد که این نتایج با نتایج حاصل از ترسیم بای پلات گابریل مطابقت کامل نشان داد.
In order to investigate drought tolerance of maize hybrids, a split plot experiment was conducted in a randomized complete block design (RCBD) with three replications in the research field of Payame Noor University (PNU) of Kermanshah in 2013. The main factor included drought stress (stress and normal condition) and sub factor including nine corn hybrids. The results of analysis of variance indicate the different reaction of the hybrids studied for grain yield and the ability to select hybrids based on yield. Comparison of numerical values and rank of each hybrid based on grain yield based on grain tolerance index showed that hybrids number one, three, seven and eight were identified as drought tolerant hybrids.Results of correlation analysis showed that MP, GMP, STI, HAR, K1, K2, SSPI and YI had positive and significant correlations with Yp and Ys.They are suitable for choosing high yield hybrids in both conditions. Gabriel's bi-plot drawing was performed based on the analysis of the main components. Based on this breakdown, the first two components justify about 98 percent of the variance. The results showed that the studied hybrids were located in two groups of high yield potential and weak potential, so that hybrids number one, three, seven and eight were placed in the vicinity of drought stress tolerance vectors as superior hybrids. The cluster analysis, based on the superior indices of the studied hybrids grouped the hybrids into two clusters that are similar to the Gabriel bi-plot.
_||_