«بررسی پسوند و پیشوندهای مشترک زبان ارمنی و زبان‌های ایرانی باستان»

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

فرح زاهدی ¹ (استادیار گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران در کتابخانه ملی ایران)
مریم ملکی ² (دانشجوی دورۀ دکتری فرهنگ و زبان‌های باستانی ـ واحد علوم و تحقیقات ـ تهران)

تاریخ دریافت : 1389/08/10 تاریخ پذیرش : 1389/12/11 تاریخ انتشار : 1390/03/01

کلید واژه: پسوند, پیشوند, زبان‌های ایرانی باستان, زبان ارمنی, Suffix, prefix, ancient Iranian languages ​​, Armenian language,

چکیده مقاله :

هنریک هوبشمان در 1877 نشان داد که زبان ارمنی شاخه مستقلی از زبان‌های هند و اروپایی هستند. زبان ارمنی بر اثر تماس و برخوردهای نزدیک ملت ایران در دوران باستان به مقیاس زیادی از زبان فارسی تاثیر پذیرفته است. خویشاوندی زیادی بین زبان ارمنی و زبانهای ایرانی باستان مشاهده می‌شود که برخی از آنها ناشی از وام‌گیری واژه‌ها در زبان ارمنی از ایرانی باستان می‌باشد در این مقاله نگارنده قصد دارد که به بررسی تعدادی واژه‌های ارمنی که دارای پسوند یا پیشوند‌اند و از زبان‌های ایرانی باستان وام گرفته‌ شده‌اند بپردازد. از جمله پسوندهای شاخصی که در زبان ارمنی وارد شده اند می‌توان؛ pet- estan ، aran، ak، ... و تعدادی پیشوند؛ ham-، - dž ، ... نام برد. یافته‌های مطالعه حاضر، ثابت می‌کند که تعدادی از پسوند و پیشوندهای زبان ارمنی از زبان‌های ایران باستان قرض گرفته شده است.

چکیده انگلیسی:

Henric Hubschmann indicated that Armenian language is an independent branch of Indo european language. Armenian language was affected in a large scale by Persian language due to close contact of Iranian nation in ancient period. So there exists some borrowed words from ancient Iranian language in Armenian language. In this article the writer is going to investigate some of the Armenian words which includes prefixes and suffixes and are burrowed from ancient Iranian languages. Among the significant prefixes and  suffixes in Armenian language mentioned: -pet,- estan,-aran,-an,… ham-,dž-… The finding of the present study suggests that some Armenian prefixes and suffixes are borrowed from ancient Iranian language.

منابع و مأخذ:

1- میرفخرایی، مهشید، 1383: درآمدی بر زبان ختنی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2- قریب، بدرالزمان، 1383: فرنگ سغدی، تهران: فرهنگان

3- رضایی باغ بیدی، حسن، 1385: راهنمای زبان پارتی، تهران: ققنوس

4- کشانی، خسرو،‌1371: اشتقاق پسوندی در زبان فارسی امروز، تهران: مرکز نشر دانشگاهی

5- کلباسی، ایران، 1380: ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

6- راستارگویوا، وارسرگی یونا، 1379: دستور زبان فارسی میانه، ترجمه ولی الله شادان، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی

7-لازار، ژیلبر، 1384: دستور زبان فارسی معاصر، ترجمه مهستی بحرینی، تهران: هریس، مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها

8- منصوریان، هایدوک، 1364: فرهنگ فارسی- ارمنی، ج دوم، تهران: فارابی

9- منصوریان، هایدوک، 1357: فرهنگ فارسی- ارمنی، ج اول، تهران: چاپخانه آذر

10- مکنزی، دیویدنیل، 1379: ترجمه مهشید میرفخرایی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

 

11-Bailey , Harold Walter, 1978: Dictionary of khotan saka Cambridge: University Press.

12-Bartholomae, c,1905: Die Gatha’s des Awesta, strassburg: velag Von karl, J.Trubner.

13-Benveniste, 1961: Remarques sur les composes armeniens en-pet, Handes Amsorya 75.

14-Boyce, Mary, 1977: A word list of Manichaen Middle Persian and Parthian, Teheran, Liége, Bibliotheqne pahalavi

15-G.Bolognesi, 1960; Le fonti dialettali degli imprestiti iranici in armen, Milan.

16-Gignoux, philippe, 1972: Glossaire des inscriptions pehlevies et Parthes, London: Corpus Inscrptionum Iranicarum, Lund Humphries

17-H. Hubschmann, 1962: Armenishe Grammatik, Germany

18-H.Acharian, 1971: Haieren Armatakan Bararan, Yerwan

19-Kellens, dean, Eric Pirart, 1990: les texts vieil Avestiques, Vol2, Répertoires grammaticaux et lexique, Wiesbaden: Dr Ludwig Reichert verlag

20-Kent, Roland Grubb, 1952: old Persian, Tehran: Tahouri

21-M. Leroy 1964: les mots armcnien en-aren, in: ecole des langues orientales Anciennes de l’institut catholiqne de paris, Memorial du cinquantenaire 1914-1964, paris.

22-M.Leroy, 1960: Les composes armeniens en-pet, Ann I pho 15,

23-M.Leroy, 1961: suffixes d’origine iraniene dans la to ponymie armenienne, studia onomastica Monacensi4.

24-Nyberg Henrik, 2003: A manuel of Pahlavi, Tehran: Asatir

25-R.Schmitt, , Iranian influences in Armenian Language, 1987, available at encyclopedia Iranica

26-Riechelt, H , 1911: avesta reader, Glossary and Index, strassburg

27-S.Malkhasian, 1361: Harieren Batsatrakan Bararan, Tehran.

28-W.B. Henning, 1958: Mitteliranisch