«داعی» شاعری گم‌نام درگستره‌ی ادب پارسی
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
مصطفی خدایاری
1
(استادیار گروه زبان و ادب فارسی
دانشگاه آزاد اسلامی – واحد گرمسار)
کلید واژه: دیوان, داعی, زاویه اندیشه, جنبه‌های فنی, عناصرمعنوی, Daa’ie, poetry collection, viewpoint, literary features, spiritual elements,
چکیده مقاله :
رکن‌الدین دعویدار قمی از شاعران ذواللسانین قرن ششم و اوایل قرن هفتم است. تخلّص وی در شعر داعیاست.اصل دیوان داعی در دست نیست. تنها گزیده ای از دیوان پارسی و تازی او به جای مانده که اغلب به شکل قصیده و در مدح حاکمان سروده شده است. در این جستار، تلاش نگارنده بر آن بوده است که با معرفی و شناساندن رکن الدین دعویدار، نقاب از چهره این شاعر گم‌نام بردارد و بیش از گذشته، عذوبت سخن و قدرت سخنوری او را نشان دهد. از دیگر سو کوشیده است با موشکافی اشعار و تدقیق در دیوان شاعر، پاره‌ای از زوایای نگرش دستگاه اندیشه شاعر و جنبه‌های ادبی وعناصر معنوی چکامه‌های پارسی و تازی او را بنمایاند.
Ruknuddin Daavidar-e-Ghomi was a sixth and early seventh-century bilingual poet, with the pen name of Daayee. His poetry collection is not fully available and only a selection of his Farsi and Arabic poetry collection remains today mostly in form of odes praising the rulers of the time. In the present study, the author attempts to reveal the genius of Ruknuddin Daavidar by further acquainting the reader with the poet; and demonstrating the power of his rhetoric, and the sweetness of his language. On the other hand, attempts have been made to carefully study the details of Ruknoddin’s verse and reveal some of the facets of his viewpoint and system of thought, as well as identify the literary features and spiritual elements in his Arabic and Farsi odes.
1ـ آذر، لطفعلی بیگ، (1336) آتشکدة آذر، ج 3، چاپ سادات ناصری. تهران، امیرکبیر.
2ـ البورینی، بدرالدین و(النابلسی عبدالغنی)، (1428ه.ق)، شرح دیوان ابن الفارض، الطبعة الثانیة، بیروت، دارالکتب العلمیة.
3ـ التونجی، محمد،(2002م)، شرح دیوان البوصیری، الطبعة الاولی، دارالجیل.
4ـ داد، سیما، (1380 )، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چ چهارم، تهران، مروارید.
5 ـ دعویدار قمی، رکن‌الدین، ( 1365 )، دیوان دعویدار قمی، تصحیح علی محدّث، چ اوّل، تهران، امیرکبیر.
6 ـ دهخدا، علی‌اکبر، (1370 )، امثال و حکم، ج 2، چ6، تهران، امیرکبیر.
7 ـ رازی، شمس قیس، ( 1373)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، به کوشش سیروس شمیسا،ج اوّل، تهران، فردوس.
8 ـ رزمجو، حسین،(1382 )، نقد و نظری بر شعر گذشته فارسی، ج دوم، چ اوّل، دانشگاه فردوسی مشهد.
9 ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1372)، صورخیال در شعر فارسی، چ 8، تهران، آگاه.
10 ـ فتوحی رود معجنی، محمود(1386)، بلاغت تصویر، چ اوّل، سخن.
11 ـ فروزانفر، بدیع‌الزمان، (1370)، احادیث مثنوی،چ پنجم، امیرکبیر.
12 ـ وزین‌پور، نادر، (1374)، مدح داغ ننگ بر سیمای ادب فارسی، چ اوّل، تهران، معین
13 ـ مصاحب، غلامحسین، (1374)، دایرة المعارف فارسی، ج دوّم، تهران، امیرکبیر.
14 ـ معین، محمد، (1371)، فرهنگ فارسی، چ هشتم، تهران، امیرکبیر.
15 ـ موسوی بجنوردی،کاظم(زیرنظر) ، (1383)، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج دوازدهم، چ اوّل، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.