گذری بر تمثیل در آفرین نامه

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

جواد رحیمی آتانی ¹ , فاطمه حیدری ²

1 - دانشجوی گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
2 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی،واحد کرج،دانشگاه آزاد اسلامی،کرج،ایران

تاریخ دریافت : 1399/05/04 تاریخ پذیرش : 1399/05/04 تاریخ انتشار : 1399/05/01

کلید واژه: parable, ارسال المثل, اسلوب معادله, Allegorical simile, Equation Style, تشبیه تمثیلی, تمثیل طبیعی, natural allegory,

چکیده مقاله :

تمثیل یکی از بهترین شیوه های بلاغی جهت اقناع مخاطب است که شاعران و نویسندگان به وسیله آن، امور معقول را به صورت محسوس و قابل درک در اختیار مخاطب قرار می دهند، از این رو این شگرد ادبی، شیوه ای حکیمانه جهت بیان مقصود محسوب می شود. در این مقاله با استفاده از شیوه تحلیلی- توصیفی، تشبیه تمثیلی، استعاره تمثیلی، تمثیل طبیعی و اسلوب معادله در مثنوی آفرین نامه ابوشکور بلخی بررسی می گردد، بنابراین ابتدا تمثیل از دیدگاه صاحب نظران به صورت اجمال بیان می شود و سپس انواع مذکور در آفرین نامه ابوشکور بلخی بررسی می گردد. ابوشکور تمثیل را نه فقط برای محسوس کردن موضوعاتی همچون: قناعت، شناخت دوست و دشمن، ضرورت تعلیم در کودکی، بلکه برای باورپذیر کردن و تاثیر بیشتر بر مخاطب و تصویرآفرینی استفاده کرده است.

چکیده انگلیسی:

Allegory is one of the best Bolaghi methods to persuade the audience, by which poets and writers provide the audience with sensible and tangible things. Therefore, this literary trick is a wise way to express one's intentions. In this paper, using analytical-descriptive method, allegorical simile, allegorical metaphor, natural allegory and equation style in Masnavi, Abushkour Balkhi's Afarin Nameh is examined. Therefore, first, the allegory is summarized from the point of view of the experts, and then the types mentioned in Abushkour Balkhi's Afarin Nameh is examined. Abu Shakur has used allegory not only to make sense of things such as contentment, to know friend and foe, the necessity of teaching in childhood, but also to make the audience more believable and influential.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم(1383)، ترجمه الهی قمشه ای، تهران: چاپحانه ی اعتماد

1. آقایانی چاوشی، لیلا(1396) جستاری در شگرد تمثیل و انواع آن در مقالات شمس،متن پژوهی ادبی ، شماره 73 ، صص 104-127


2. ابراهیمی، قربانعلی (1396)مضامین اندرزی مینوی خرد و آفرین نامه بوشکور بلخی،پژوهشنامه ادب تعلیمی،صص 106-79


3. بلخی،ابوشکور(1390) آفرین نامه، به تصحیح هاشم محمدی،تهران: بهمن آرا


4. پورنامداریان، تقی(1364) رمز و داستان های رمزی در ادبیات فارسی، تهران: علمی و فرهنگی


5. جبری، سوسن و همکاران(1388) ساختار و کارکرد تمثبل در تفسیر عرفانی میبدی،  مجله جستارهای ادبی،شماره 164 ، صص 18-42


6. جرجانی، عبدالقاهر(1389)، اسرار البلاغه، ترجمه جلیل تجلیل، تهران: انتشارات دانشگاه تهران


7. ------------ (1368) دلائل الاعجاز فی القرآن، ترجمه سید محمد رادمنش، مشهد: آستان قدس رضوی


8. .حیدری فر، بهرام و همکاران(1398) بررسی ساختار و انواع تمثیل در منظومه شیرین و خسرو دهلوی، مجله ادبیات تمثیلی بوشهر،  شماره ]هل و دوم، صص8 - 33


9. دهخدا، علی اکبر(1363) امثال و حکم، تهران:سپهر


10. ----------(1388)لغت نامه ، به کوشش سید محمد دبیرسیاقی ، تهران : نشر دانشگاه تهران


11. سبحانی،جعفر(1378)الأمثال فی القرآن الکریم. قم: موسسه الصادق(ع) للطباعه و النشر


12. سعدی،مصلح الدین عبدالله(1381) کلیات، تصحیح محمد علی فروغی، تهران: امیرکبیر


13. شفیعی کدکنی، محمد رضا(1383) صور خیال در شعر فارسی، تهران: موسسه انتشارات آگاه


14. -----------(1376) شاعر آیینه ها، تهران: نگاه


15. شمیسا، سیروس(1381) بیان، تهران:انتشارات فردوسی


16. صفا، ذبیح الله،(1373)تاریخ ادبیات ایران، ج1 و 2 تهران: فردوس


17. ضیف، شوقی( 1383) تاریخ و تطور علوم بلاغت، ترجمه محمد رضا ترکی، تهران: سمت


18. طوسی، خواجه نصیر الدین(1367) اساس الاقتباس، تهران: انتشارات دانشگاه تهران


19. عقدایی، تورج(1381)، نقش خیال، زنجان: نیکان کتاب


20. فتوحی رودمعجنی ، محمود( 1385) بلاغت تصویر، تهران: سخن


21. فردوسی،(1378) شاهنامه، بر اساس نسخه مسکو، تهران: پارسه


22. .فشارکی،محمد(1392) نقد بدیع،تهران: سازمان سمت


23. مرتضایی، جواد(1390) تمثیل، تصویر یا صنعت بدیعی؟. پژوهش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان. ش 4. صص 38-29


24. مسجدی، حسین(1389) در باب بوشکور و رودکی، نشریه ادبیات و علوم انسانی، شماره 18-19


25. صص 196-206


26. مهدوی،بتول(1397)بررسی آموزه­های اخلاقی آفرین­نامه با نگاهی به­میزان تاثیر آن بر قابوس­نامه،پژوهشنامه ی ادبیات تعلیمی،شماره ی 38 ، صص 111-156


27. نهج البلاغه،(1390)شریف رضی، ترجمه شهیدی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی


28. الهاشمی، احمد(­1393) جواهرالبلاغه، ترجمه حسن عرفان، قم: نشر بلاغت


29. همایی، جلال الدین(1388) فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما


30. Bowra  Sir(1966).Maurice  The  Romantic  Imagination.  London Oxford University press  1966


31. Murfin&Ray(1998).  The Bedford GlossryOf Critical and Literary Terms Bedford.St  Martin’ s New York 1998


32. Aristotal  (1991). “Rhetoric”. Translanted by W. Rhis Roberts. The Complete Works of Aristotal. Ed. Jonothon Barnes. Prinseton University Press. Pp 1354 – 1420