تحلیل تمثیل‌های نمادین اسب در شاهنامة فردوسی
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
حسن تاجیک محمدیه
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.)
عطا محمد رادمنش
2
(استاد زبان و ادبیات فارسی
دانشگاه آزاد اسلامی- واحد نجف‌آباد - ایران)
مهرداد چترایی
3
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.)
کلید واژه: حماسه, سبک خراسانی, horse, symbol, اسب, Allegory, Khorasani style, نماد. تمثیل, epic texts,
چکیده مقاله :
اسب در ادبیات فارسی و فرهنگ ایرانی جایگاهی ویژه دارد. در متون اوستا و ادبیات باستانی ایران از اسب به نیکی یاد شده است. شاعران، عارفان، نکته پردازان و خردمندان، پادشاهان و امیران، گردان و دلاوران، دهقانان و کارورزان ایرانی و دین آوران بزرگ آن را مظهر خوشبختی و رستگاری و فراست و تیزهوشی دانسته اند. حضور اسب در فرهنگ و تاریخ کهن ایران در جلوه‌های گوناگون متجلی است. که بیشتر کتیبه‌ها، سنگ نبشته ها، الواح سیمین و زرین دورة هخامنشی گواه اهمیّت و توجّه خاص به این حیوان زیبای اساطیری است و در کتیبه‌های گلی دورة داریوش نیز نام اسب‌های عالی کشور ایران عنوان شده است. اسب همچنین در فرهنگ اسلامی نیز مقام و جایگاه ویژه‌ای دارد. در روایات حماسی و اساطیر و افسانه‌های کهنی - که متضمن ماجرای قهرمانی و حوادث فراروی اوست - اسب پرکاربردترین نمادینة تمثیلی جانوری است که مثل همة عناصر غیرانسانی جهان اساطیر، صاحب هویت انسانی شده است و نمادینگی آن را تنها باید در ارتباط با متون کهن بررسی کرد. به جهت نقش این حیوان در تکامل نقش قهرمانی، جایگاه اسب‌های نمادین و افسانه‌ای در روایات زندگی قهرمانان اساطیری که در فرهنگ‌ها و اقوام مختلف، نمونه‌های کم و بیش مشابه بسیاری برای آن‌ها یافت می‌شود همیشه مدّ نظر بوده است. حکیم ابوالقاسم فردوسی با شخصیت بخشی به اسب و اعطای نقش تمثیلی به این حیوان باعث جذابیت و ارزش بیشتر داستانهای شاهنامه گردیده، ضرورت و اهداف تحقیقی این مقاله به روش کتابخانه‌ای و به طریق تحلیلی ارائه شده است.
The horse in Persian literature and culture has a special position. In Avesta text and ancient Persian literature the horse has been praised. The Iranian poets, sufists, wits, intelligent, kings, leaders, warriors, farmers, battalion, and religious messengers considered it as the symbol of fortune, luck, wisdom, and sharpness. The presence of horse in culture and ancient history of Iran Has been presented in the different images that inscriptions, silver and golden tablets, engraved stones of Achaemenian era This is the importance and special attention to this beautiful and mythological animal and on the earthen tablets of Dariush’s era also have been presented names of great horses of the country of Iran The horse also has special position in the Islamic culture. In the epical, ancient and mythological narratology-which guarantee hero’s adventure and the future events- the horse has the most important symbolic animal usages Which like all none human elements of mythological world, has got a human identification and its symbol only can Be studied in the ancient texts. For analyzing of the rule of this animal in developing the hero’s position, symbolic and mythological horses’ position In the narratology of heroes’ mythological lives which are in the different cultures and tribes we have some more similar samples that are always being considered. Personnifying horses and dedicating allegorical roles to them, Hakim Abulqasem Ferdowsi contributed to attraction and value of most of his Shahnameh stories.
_||_