نقش اسلامگرایی حزب عدالت و توسعه در سیاست منطقه ای ترکیه از منظر نظریه پیوستگی جیمز روزنا
محورهای موضوعی : مجله پژوهش های سیاسی و بین المللی
کلید واژه: سیاست خارجی, ترکیه, خاورمیانه, حزب عدالت و توسعه, نظریه پیوستگی جیمزروزنا,
چکیده مقاله :
نقش اسلام گرایی حزب عدالت و توسعه در سیاست منطقه ای ترکیه از منظر نظریه پیوستگی جیمز روزنا مسعود مطلبی[1]- فاطمه میری[2]-آزاد حسنوند[3] تاریخ دریافت:19/10/1397- تاریخ پذیرش: 7/11/1397 چکیده: سیاست خارجی ترکیه قبل از 2002 یک سیاست خارجی به مراتب غرب گراتر و تک بُعدی تر بود و این کشور بخش عمده سیاست های خود را در جهت رابطه با غرب شکل داده بود. اما با روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، و با توجه به نگاه اسلامی آنها، سیاست خارجی ترکیه متحول شده و از یک سیاست تک بُعدی تبدیل به یک سیاست خارجی چندبُعدی، عمل گرا و منافع محور در محیط پیرامونی و جهانی شد. یکی از ابعاد مهم این سیاست خارجیِ متحول شده، توجه به مناطق پیرامونی و کشورهای همسایه و اسلامی به منظور افزایش نقش و جایگاه ترکیه در این مناطق می باشد. هدف این مقاله تأثیر اسلام گرایی حزب عدالت و توسعه بر سیاست خارجی کشور ترکیه می باشد. بنابراین، نظریۀ پیوستگی جیمز روزنا که به شناسایی عوامل نقش آفرین در سیاست خارجی می پردازد، می تواند الگویی مناسبی برای تبیین این وضعیت باشد. براین اساس، نوشتار حاضر در صدد است به این مسأله پاسخ دهد که اسلام گرایی حزب عدالت و توسعه چه تأثیری بر سیاست خارجی کشور ترکیه داشته است؟ فرضیه بر آن است که از زمان روی کار آمدن این حزب، اسلام گرایی در سیاست خارجی ترکیه تشدید شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد بر اساس پنج متغیر مطرح در مدل پیوستگی روزنا، به ترتیب متغیر فرد (شخصیت مقتدر رجب طیب اردوغان، دکترین داوود اوغلو و اسلام گرایی عبدالله گُل)، جامعه (اسلام)، نظام بین الملل (پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی)، نقش (قدرت هم افزاینده نقش و فرد)، و متغیرحکومت (افزایش دموکراسی) بیشترین نقش را بر تأثیرگذاری سیاست خارجی دولت عدالت و توسعه داشته است. واژگان کلیدی: سیاست خارجی، ترکیه، حزب عدالت و توسعه، خاورمیانه، نظریه پیوستگی جیمزروزنا [1]- استادیار و عضو هیئت علمی،گروه علوم سیاسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول) mmtph2006@yahoo.com [2]- دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه روابط بین لملل، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران fatemeh.64miri@yahoo.com [3] - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم سیاسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، لرستان، ایران
_||_