ارزیابی کارایی مصرف انرژی در تولید خربزه (Cucumis melo L.) در استان-های خراسان‌رضوی و جنوبی

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

سیدمحمد سیدی ¹ , پرویز رضوانی مقدم ² , روشنک شهریاری ³

1 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
3 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

تاریخ دریافت : 1394/02/28 تاریخ پذیرش : 1394/02/28 تاریخ انتشار : 1394/02/11

کلید واژه: انرژی خالص, انرژی ورودی, بهره‌وری انرژی,

چکیده مقاله :

ارزیابی کارایی انرژی از جمله شاخص‌های کلیدی به منظور شناخت و توسعه بهتر عملیات کشاورزی پایدار در نظر گرفته می‌شود. هدف از این مطالعه، تعیین میزان انرژی ورودی و خروجی و نیز ارزیابی کارایی مصرف انرژی در تولید خربزه در استان‌های خراسان‌رضوی و جنوبی بود. به‌منظور دستیابی به این هدف، پس از طراحی پرسشنامه‌ها، اطلاعات مورد نیاز در بهار و تابستان سال 1391 از مزارع تولید خربزه در این دو استان جمع‌آوری گردید‌. بر اساس داده‌های بدست آمده، کل معادل انرژی ورودی در استان‌های خراسان‌رضوی و جنوبی به‌ترتیب 0/67118 و 5/59815 مگاژول بدست آمد. هم‌چنین در هر دو استان خراسان رضوی و جنوبی، انرژی الکتریسیته، کود شیمیایی نیتروژن و آب آبیاری (به‌ترتیب با میانگین‌های 43، 27 و 13 درصد) بیشترین درصد از کل انرژی ورودی را به خود اختصاص دادند. بر اساس میانگین داده‌های دو استان، 15 درصد از کل انرژی ورودی بصورت انرژی‌های قابل‌تجدید و 85 درصد به صورت غیر قابل‌تجدید بود. بهره وری انرژی در استان خراسان رضوی و جنوبی نیز به‌ترتیب 18/0 و 11/0 کیلوگرم بر مگاژول تعیین شد. به نظر می‌رسد صرف نیروی ورودی بیشتر و توسعه عملیات مکانیزه می‌تواند در ارتباط با عملکرد و در نتیجه کارایی مصرف انرژی بالاتر در سیستم تولید خربزه در استان خراسان‌رضوی باشد.از این رو به‌نظر می‌رسد که در راستای توسعه نظام‌های کشاورزی پایدار، اجرای صحیح برنامه‌های مکانیزاسیون می‌تواند نقش موثری را ایفا کند.

چکیده انگلیسی:

Evaluation of energy efficiency is one of the key indicators for developing more sustainable agricultural practices. The purpose of this study was to determine input and output energy consumption for melon production, and evaluation of energy use efficiency in Razavi and Southern Khorasan provinces, Iran. For this purpose data were collected from farms of mentioned provinces. Inquiries were conducted by interview during spring and summer 2012. The results indicated that total energy inputs in Razavi and Southern Khorasan provinces were 68118 and 59815.5 MJ.ha-1, respectively. In both provinces, electricity (with 43%), nitrogen chemical fertilizer (with 27%) and water for irrigation (with 13%) were the highest energy inputs for melon production. About 15% of the total energy inputs used in melon production was renewable and 85% was non-renewable. In addition, in Razavi and Southern Khorasan provinces, the energy productivity was estimated at 0.18 and 0.11 kg MJ-1, respectively. It seems the higher energy consumption and developing the mechanical operation can be related to higher melon yield and energy use efficiency in farms of Razavi province.