بررسی رابطه بین ساختار سازمانی و قابلیت یادگیری سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه اصفهان)

محورهای موضوعی : مدیریت نوآوری های آموزشی

سید هدایت الله داورپناه ¹ , رضا هویدا ²

1 - دانشجوی دانشگاه اصفهان
2 - دانشگاه اصفهان

تاریخ دریافت : 1397/10/14 تاریخ پذیرش : 1398/04/01 تاریخ انتشار : 1398/01/01

کلید واژه: ساختار سازمانی, دانشگاه اصفهان, قابلیت یادگیری سازمانی, کارکنان اداری,

چکیده مقاله :

هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین ساختار سازمانی و قابلیت یادگیری سازمانی در دانشگاه اصفهان بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری شامل کلیه کارکنان اداری معاونت‌های (اداری و مالی، فرهنگی و دانشجویی، پژوهشی، آموزشی) دانشگاه اصفهان به تعداد 344 نفر در سال 95-1394 بود. حجم نمونه پژوهش با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1970)، به تعداد 182 نفر تعیین گردید. روش نمونه‌گیری، تصادفی متناسب با حجم بود. برای جمع‌آوری اطلاعات از دو پرسشنامه استفاده شد: ساختار سازمانی محقق ساخته بر اساس پرسشنامه ساختار سازمانی رابینز (1987) و چن و هوانگ (2007)؛ پرسشنامه قابلیت یادگیری سازمانی چیوا و همکاران (2007) بود. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی صورت گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که ساختار سازمانی با قابلیت یادگیری سازمانی و مؤلفه‌های آن رابطه منفی و معناداری دارد. علاوه بر این نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که ساختار سازمانی و ابعاد آن قادر به‌پیش بینی قابلیت یادگیری سازمانی می‌باشند (05/0 ≥P). همچنین نتایج آزمون t و تحلیل واریانس نشان داد بین ادراک کارکنان از ساختار سازمانی بر اساس ویژگی‌های جمعیت شناختی به جزء سابقه خدمت تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0≤P)؛ و بین قابلیت یادگیری سازمانی بر اساس متغیرهای جمعیت شناختی به جزء جنسیت تفاوت معناداری وجود دارد (05/0 ≥P).

چکیده انگلیسی:

 The purpose of this research was study the relationship between organizational structure and organizational learning capabilities in Isfahan university. Present research is practical and the method was descriptive correlative. Statistical population of the research included all Isfahan university staff in four Vice Chancellor: Financial and Administrative, Educational, Research, Socio-cultural and student affairs university, 344 persons in year 2015/2016. That based on Krejcie and Morgan table,182 persons selected as sample. With regard to the main purpose of this research stratified sampling was used. To collect information researcher has used two questionnaire, one organizational structure designed based on Robbins organizational structure (1987) and Cheng and Howang (2007), and the other Chiva et. Al (2007). collected data were analyzed using ,statistical inferences and descriptive statistics using software SPSS 23. Findings showed: the organizational structure has a and negative relation with organizational learning capability and its dimensions (P). furthermore Variance Analysis Results Showed organizational structure and its dimensions can predict organizational learning capability. Also t-Test and variance analysis showed that there is no significant difference among employees understanding from organizational structure based on demographic features except for years of service (p≥0.05); and significant difference among organizational learning capability based on demographic features except for sex (p≤0.05).              

منابع و مأخذ:

باقری، م و جدیدی، ر. (1393).  بررسی تأثیر ساختار سازمانی بر یادگیری سازمانی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اراک.  دومین همایش ملی پژوهش‌های کاربردی در علوم مدیریت و حسابداری، تهران، دانشگاه جامع علمی کاربردی.

پاسبانی، م؛ سربازبرازنده، ت؛ رثائی سالاری، ز و مهدی وش، ن. (1393).  بررسی قابلیت های یادگیری سازمانی در بین کارکنان اداره کل امور مالیاتی شهرستان اردبیل.  دومین کنفرانس بین المللی مدیریت چالشها و راهکارها، شیراز، مرکز همایش های علمی همایش نگار.

حسنی، ع. (1388). عوامل مؤثر بر توسعه یادگیری گروهی.  معرفت، 18(137): 108-91.

حسین میرزایی، آ. (1394).  تحلیل تأثیر ساختار سازمانی بر ظهور سرمایه فکری با میانجی گری هوش سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان و مدیران مجتمع صنایع و معادن احیاء سپاهان). پایان نامه ارشد مدیریت اجرایی گرایش مجازی دانشگاه اصفهان.

حیدری، م. (1392). بررسی روابط چندگانه میان یادگیری سازمانی، توانمند سازی های تعالی سازمانی و قابلیت های چابکی سازمانی از دیدگاه اعضاء هیات علمی دانشگاه های دولتی شهر اصفهان. پایان نامه دکترا مدیریت آموزشی، دانشگاه اصفهان.

خصم افکن نظام، م. (1393).  تحلیل تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد توسعه محصول جدید با در نظر گرفتن اثر میانجی گری قابلیت یادگیری سازمانی، چشم انداز و مزیت رقابتی محصول جدید در صنعت خودرو (مورد مطالعه: شرکت های ایران خودرو و سایپا). پایان نامه دکترا مدیریت بازرگانی گرایش رفتار سازمانی و مدیریت منابع انسانی، دانشگاه اصفهان.

خورشید، ص و پاشازاده، ع. (1393). اثر سبک رهبری تحول آفرین بر قابلیت یادگیری سازمانی با ملاحظه نقش میانجی هوش سازمانی. پژوهش نامه مدیریت تحول ، 6(11): 28-1. 

داورزنی، ه و اقدسی، م. (1384).  ﻣﻔﻬﻮم ﺳﺎزی ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻳﺎدﮔﻴﺮی ﺑﺎ روﻳﻜﺮد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ.  سومین کنفرانس بین المللی مدیریت 29 آذر لغایت 1 دی ماه.

رابینز، ا. (1393). تئوری سازمان،ساختار و طرح سازمانی.  ترجمه مهدی الوانی و حسن دانایی فرد،انتشارات صفار، چاپ چهلم.

رامشگر، ر؛ رجائی پور، س و سیادت، ع. (1392). رابطه ابعاد ساختار سازمانی و میزان کاربست مؤلفه‌های مدیریت استراتژیک در دانشگاه های دولتی اصفهان.  فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد واحدگرمسار، 7(3): 32-9.

رامشگر مبارکه، ر. (1392). بررسی رابطه بین ابعاد ساختار سازمانی و میزان کاربست مؤلفه‌های مدیریت استراتژیک در دانشگاه های دولتی شهر اصفهان. پایان نامه ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه اصفهان.

ریحانی، س؛ پورولی، ز و ریحانی، ح. (1392). بررسی تأثیر یادگیری سازمانی بر مدیریت بحران. دومین کنفرانس بین المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی، قم، دانشگاه پیام نور .

زارعی متین، ح. (1380). دوازده ویژگی سازمان‌های یادگیری.  مجله مجتمع آموزش علی قم، 3(10): 87-59.

شفی، آ. (1385). رابطه توانمندسازی کارکنان و یادگیری سازمانی در شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.

صلواتی، عادل و زارعی، ح. (1391)،.  بررسی رابطه ساختار سازمانی و یادگیری سازمانی در شرکت های پخش انرژی استان اصفهان. http://marketingarticles.ir/marketing/596-%D8.html

عباسی، س. (1389).  سنجش قابلیت های یادگیری سازمانی در شرکت توزیع برق شهرستان اصفهان.  پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی-تحول،دانشگاه اصفهان.

غلامی، ا؛ رجائی پور، س؛ کرمی محمدآبادی، ا و ملکی مقدم، م. (1392). بررسی رابطه بین ساختار سازمانی، خلاقیت و یادگیری سازمانی کارکنان در دانشگاه لرستان.  دومین همایش ملی علوم مدیریت نوین، گرگان، موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی حکیم جرجانی.

فراست خواه، م. (1377). آموزش عالی در آستانه قرن بیست و یکم.  فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، دوره 17: 129-119.

فرنچ، و و سیسیل، اچ. (1394). مدیریت تحول در سازمان، ترجمه ی سید مهدی الوانی و حسن دانایی فرد. تهران: انتشارات صفار.

قجاوند، م. (1391).  تأثیر ساختار سازمانی بر ظرفیت سازی تسهیم دانش در سازمان آموزش و پرورش شهر تهران.  پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی ـ نیروی انسانی،دانشگاه علامه طباطبائی، پردیس نیمه حضوری.

کوهستانی، ا. (1392).  بررسی رابطه میان ساختار سازمانی و یادگیری سازمانی در معاونت مالی و خزانه داری وزارت اقتصاد و دارایی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده مدیریت.

مزرعه، ش. (1390).  تعیین تاثیر ابعاد ساختاری سازمان بر اعتماد سازمانی در شرکت فولاد مبارکه اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت بازرگانی گرایش تحول دانشگاه اصفهان.

معروفی، ی و یوسف زاده، م. (۱۳۹۰). افق های پیش رو و ضرورت تبدیل دانشگاه ها به سازمان‌های یادگیرنده و کارآفرین.  اولین همایش بین المللی مدیریت، آینده نگری، کارآفرینی و صنعت در آموزش عالی، سنندج، دانشگاه کردستان.

میرمحمدی، م و یونسی، م. (1389). بررسی رابطه یادگیری سازمانی با توانمندسازی فرماندهان ومدیران ناجا.  فصلنامه نظارت و بازرسی، 4(12): 68-51.

مینتزبرگ، ه. (1371). سازماندهی پنج الگوی کارساز، ترجمه ابولحسن فقیهی و حسین وزیری، مرکز آموزش مدیریت دولتی.

نامور عربانی، ز. (1394). تبیین یادگیرنده بودن سازمانی بر اساس ابعاد ساختار سازمانی آموزش و پرورش استان گیلان.  دومین کنفرانس بین المللی اقتصاد، مدیریت و فرهنگ ایرانی اسلامی، اردبیل، موسسه پیشگامان فرهیختگان فرهنگ و اندیشه ولیعصر، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل.

نکوئی مقدم، م و بهشتی فرد، م. (1386). سازمان‌های یادگیرنده. انتشارات وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی. معاونت توسعه مدیریت منابع،دانشگاه علوم پزشکی تبریز، 1و13و24.

هویدا، ر. (1386). بررسی کاربست مولفه های سازمان یادگیرنده و بهبود کیفیت آموزش در دانشگاه های دولتی استان اصفهان و ارائه الگوی دانشگاه یادگیرنده. رساله دکتری، دانشگاه اصفهان

Alegre, J., & Chiva, R. (2008). Assessing the impact of organizational learning capability on product innovation performance: An empirical test. Tec novation, 28(6), 315-326.‏

Cai, L., Hughes, M., & Yin, M. (2014). The relationship between resource acquisition methods and firm performance in Chinese new ventures: the intermediate effect of learning capability. Journal of Small Business Management, 52(3), 365-389.‏

Chen, C. J., & Huang, J. W. (2007). How organizational climate and structure affect knowledge management—The social interaction perspective. International Journal of Information Management, 27(2), 104-118.‏

Chen, C. J., Huang, J.W. & Hsiao, Y.C. (2010). Knowledge management and innovativeness: the role of organizational climate and structure. internationaljournal of manpower. 31(8): 848-870.

Chiva, R.; Alegre, J., & Lapiedra, R. (2007). Measuring organizational learning capability among the workforce, International Journal of Manpowe,28(3),224-242.

Cho, D., Eum, W. J., & Lee, K. H. (2013). The Impact of Organizational Learning Capacity from the Socio-Cognitive Perspective on Organizational Commitment. Asia Pacific Education Review, 14(4), 511-522.

Daft, Richard, L. (1991). Organization Theory and Design. West PublishingCompany, Third Edition.

Goh, S. C. (2003). Improving organizational learning capability: lessons from two case studies. The learning organization, 10(4), 216-227.‏

Jabar, J., Soosay, C., & Santa, R. (2011). Organisational learning as an antecedent of technology transfer and new product development: a study of manufacturing firms in Malaysia. Journal of Manufacturing Technology Management, 22(1), 25-45.‏

Jerez-Gomez, P., Céspedes-Lorente, J., & Valle-Cabrera, R. (2005). Organizational learning capability: a proposal of measurement. Journal of business research, 58(6), 715-725.

Lizette Frias, J. (2014). Educational Entrepreneurship: The Relationship Between Organizational Structure and Innovation(Doctorate in Education), California State University, Fresno.

Mousavi, M., Matin, E. K., Kashani, B. H., Mortazavi, R. O., & Sabagh, P. (2012). Investigating the learning organization's characteristics of distance education system in Iran. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research In Business, 4(5), 834.‏‏

Parco, S. (2004). Innovation, Creativity, and Discovery in Modern Organization : Personal psychology, 57(3).

Rossi, F. (2010). The governance of university-industry knowledge transfer. European Journal of Innovation Management, 13(2), 155-171.‏

Senge, P. (1990). "Building learning organizations", Sloan Management Review, Fall.

Škerlavaj, M., Štemberger, M. I., & Dimovski, V. (2007). Organizational learning culture—the missing link between business process change and organizational performance. International Journal of Production Economics, 106(2), 346-367.‏

Sukirno, D. S., & Siengthai, S. (2011). Does participative decision making affect lecturer performance in higher education?. International journal of educational management, 25(5), 494-508.