تعیین مقادیر ناچیز یون های روی و کادمیم در نمونه های آب دریا به کمک روش های استخراج فازجامد توسط 5-Amino-2-benzotriazol-2-yl-phenol

محورهای موضوعی : آلودگی آب

شیرین مفوز ¹ , محمد ربانی ² , همایون احمدپناهی ³

1 - گروه شیمی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
2 - گروه شیمی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
3 - گروه شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تاریخ دریافت : 1392/10/18 تاریخ پذیرش : 1394/02/12 تاریخ انتشار : 1394/09/30

کلید واژه: روی, خلیج فارس, جذب اتمی, جاذب, استخراج فاز جامد, کادمیم,

چکیده مقاله :

در این تحقیق جذب یون های فلزی روی و کادمیم بوسیله استخراج فاز جامد (SPE) توسط رزین سنتزی ((5-Amino-2-benzotriazol-2-yl-phenol بوسیله دو روش بچ و ستونی مورد مطالعه قرار گرفت. ابتداpH بهینه برای جذب یون ها تعیین گردید. PHبهینه برای جذب یون های Zn2+ و 2+Cdدر محدوده 5/6 بود. در این pH میزان بازیافت بیشتر از 80 درصد بدست آمد. همینطور اثر دما و غلظت های مختلف رزین سنتزی برمیزان جذب، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در دمای 25 درجه سانتی گراد و غلظت 100 میلی گرم بر لیتر بهترین جذب رخ می دهد. یعنی با افزایش غلظت میزان جذب یون های مذکور توسط رزین نیز افزایش می یابد، با توجه به اینکه بهترین جذب در دمای اتاق اتفاق می افتد، با کمترین هزینه می توان پایداری رزین را افزایش داد. در روش ستونی سرعت جریان از ستون برای جذب یون های فلزی روی و کادمیم بهینه گردید. در سرعت جریان های پایین تر به علت زمان بالای تماس رزین با محلول درصد بازیافت نیز بیشتر شد و یون های فلزی بر روی جاذب جامد جذب و شویش با اسیدنیتریک 5/0 مولار انجام گرفت. مقدار یون های فلزی بوسیله اسپکتروسکوپی جذب اتمی تعیین گردید. میزان یون های روی و کادمیم در نمونه آب به ترتیب 000915/ 0 میلی گرم بر لیتر و کمتر از میزان حساسیت دستگاهی بود. عمل تغلیظ برای تعیین یون روی به میزان 100 برابر با استفاده از روش استخراج جامد در نمونه آب دریای خلیج فارس انجام شد و میزان 0025/0 ±059/0 میلی گرم بر لیتر بدست آمد. برای کادمیوم عمل تغلیظ 10 برابر انجام شد و میزان 03/0 ±59/0 میلی گرم بر لیتر مشاهده شد.

چکیده انگلیسی:

In this study, adsorption of Zn2+ and Cd2+ on the synthesised (5- Amino-2-benzotriazd-2-yl-phenol) resin for preconcentration of mentioned ions, on both batch and column methods were studied. The optimum pH for adsorption of the metal ions was 6.5 and the recovery was above 80%. The effect of temperature on adsorption was investigated. The results showed that the best adsorption was at 25 ͦC and concentration of 100 mg/L. Hence with increasing concentration the adsorption of mentioned ions increased by this resin. The best adsorption was at room temperature, thereby increasing stability of resin with lowest cost. In the column method, the flow rate of the solution passing through the column for maximum adsorption of metal ions was optimized and 0.5 M nitric acid was used as the eluting solvent. The concentrations of metal ions were detected using atomic absorption spectroscopy. With batch method, Zn2+ and Cd2+ concentrations in water sample were 0.000915 mg/L and lower than sensitivity detection limit of the instrument, respectively. Thereafter, for determination of zinc and cadmium ions in Persian Gulf sea water samples, preconcentration process with 100 and 10 times concentration factor was performed, respectively. 

منابع و مأخذ:

امیری، ن. 1378. استخراج مقادیر بسیار کم آهن در نمونه‌های آبی با فازهای جامد و اندازه گیری به روش اسپکتروفتومتری. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شیمی تجزیه، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس.

پورشاهیان، س. 1378. استخراج مقادیر بسیار کم کبالت با فاز جامد و اندازه‌گیری به روش جذب اتمی شعله‌ای. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم، دانشگاه شهید بهشتی.

تفضلی، ز. 1387. جداسازی و شناسایی گزینشی Pb²⁺ به طریق کروماتوگرافی تبادل یونی با استفاده با از آمبرلیت کوپل شده با برلیانت گرین. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شیمی تجزیه، دانشکده شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

سلمان ماهینی، ف.1380. بررسی نقش شوری، pH ،TOC، در جذب عناصر سنگین بر روی ذرات معلق رودخانه تجن. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی.

  فریتز، ج.2000. استخراج فاز جامد تجزیه‌ای. مترجمین: بهروز اکبری، سید مهدی قریشی و مرضیه وحید دستجردی 1381. جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان. ایران.

  Armagan, F., Soylak, M., Elci, L. & Dogan, M. 2002. Solid phase extraction of some metal ions on Diaion HP-20 resin prior to flame atomic absorption spectrometric analysis. Journal of Trace and Microprobe Techniques, 20: 15- 27.

 Ayora, M., Pascual, M. & Molina, A. 1998. Continuous flow-through solid phase spectrophotometric determination of trace amount of zinc. Analytica Chimica Acta, 375:71-80.

Soylak, M., Narin, İ. & Doğan, M. 1997. Trace enrichment and atomic absorption spectrometric determination of lead, copper, cadmium and nickel in drinking water samples by use of an activated carbon column. Analytical Letters, 30: 2801-2806.

Lemos,V. & Baliza, P. 2005. Amberlite XAD-2 function with 2-aminothiophenol as a new sorbent for on-line preconcentration of cadmium and copper. Talanta, 67:564-570.

Merdivan, M., Seyhana, S. & Colak, M. 2007 Solid phase extractive preconcentration of trace metals using p-tert-butylca­lix[4]arene-1,2-crown-4-anchored chloromethylated polymeric resin beads. Analytica Chimica Acta, 584: 462–468.

Robands, K. & Worsfold, P. 2000. Codmium toxicology and analysis. A Review Analyst London.43.

Soylak, M. & Tuzen, M. 2006.Chromium speciation in environmental sample by solid phase extraction on chromosorb 108. Analytical Chemistry, 29:266-271.

Vandroborght, B. & Grieken, R. 1997. Enrichment of trace metals in water by adsorption on activated Carbon.

     Analytical Chemistry, 49:311-316.

Yamini, Y., Haji Hosseini, M. & Morsali, A. 2003. Solid phase extraction and flame atomic absorption spectrometric determination of trace amounts of Zinc and Cobalt iond in water samples. Microchimica Acta,.320:1-6.

Yamini, Y., Alizadeh, N. & Shamsipur, M. 1998 Solid phase extraction and determination of ultra trace amounts of mercury (II) using octadecyl silica membrane disks modified by hexathia - 18 – crown - 6 - tetraone and cold vapour atomic absorption spectrometr. Analytica Chimica Acta, 355:69-74.