نوستالژی از اصطلاحات علم روانشناسی و به معنای دل تنگی، حسرتزدگی، و غم غربت است که از دیرباز، در ادبیات فارسی نمود گستردهای داشته و جایگاهی ویژه را در شعر غنایی به خود اختصاص داده اسـت. هدف ما در پژوهـش حاضر بررسی وجوه نوستالژی در اشعار حافظ در سـه بخش فردی، سیـاسی- ا چکیده کامل
نوستالژی از اصطلاحات علم روانشناسی و به معنای دل تنگی، حسرتزدگی، و غم غربت است که از دیرباز، در ادبیات فارسی نمود گستردهای داشته و جایگاهی ویژه را در شعر غنایی به خود اختصاص داده اسـت. هدف ما در پژوهـش حاضر بررسی وجوه نوستالژی در اشعار حافظ در سـه بخش فردی، سیـاسی- اجتماعی، و عرفانی با روش توصیفی – تحلیلی است. عصر حـافـظ دورهای بحـرانی در تـاریخ ایران بوده است؛ از ایـنرو، تأثـرات حاصـل از اوضـاع نـابهنـجار سیاسـی- اجتماعی در سرودههای این شاعر بسیار برجسته است؛ به گونـهایکه بسیاری از مصـادیق نوستـالژی در شـعر حافــظ ریـشه در زمیـنـه هــای ســیاسی- اجتماعی عـصر او دارد. اندیشههای عرفانی خواجه در نگاه به گذشته ازلی و هبوط انسان به کره خاکی با حسرت و اندوه جدا شدن از عالم مـعنا پیوند مـیخورد و نگاه متفاوت حافظ به این مسأله هم شایسته بررسی است. با توجه به شخصیت فعال و مؤثر حافظ، در شعر او موارد نقض نوستالژی را نیز میتوان مشاهده کرد؛ اندیشههایی چون غمستیزی و شادخواری، امیدواری به آینده، توکل به لطف خدا و رضا دادن به داده او حافظ را یاری کرده است تا در آن روزگار سیاه، اسیر سلطه غم و حسرت نشود.
پرونده مقاله