بررسی سوژۀ مسئله‌مند زن در پیوند با خویشکاری پری در رمان‌های شهرنوش پارسی‌پور
محورهای موضوعی : اسطوره
منا طالشی
1
,
قدسیه رضوانیان
2
*
1 - دانش‌آموخته گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مازندران
2 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مازندران
کلید واژه: پری, خویشکاری, زن, قهرمان, سوژه.,
چکیده مقاله :
شهرنوش پارسی‌پور در سه رمان سگ و زمستان بلند (1355)، طوبی و معنای شب (1367) و زنان بدون مردان (1368) به تحقق سوژۀ زن به‌عنوان قهرمان رمان روی آورده است. سوژۀ زنانه در این آثار در تقابل با جامعۀ مردسالار و در پیوند با طبیعت شکل گرفته است. قهرمانان زن در این آثار سهمی در تحولات اجتماعی به‌عنوان قهرمانی مسئله‌مند ندارند، بلکه با نظر به کاستی‌های اجتماعی برای حضور زن شکل گرفته‌اند. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی در پی آن است که مسیر شکل‌گیری سوژۀ زن را به‌مثابه قهرمان، در رمان‌های پارسی‌پور مورد بررسی قرار دهد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که اگر رمان را ژانری در پیوند با جامعه بدانیم، نشانۀ این کاستی‌ها در رمان‌های پارسی‌پور، با تلاش برای شکل‌دهی به قهرمان زن بر پایۀ اسطوره و طبیعت پدید‌آمده، و نمود آن به‌صورت کهن‌الگوی پری پردازش شده که در دورۀ پیشازرتشتی مقدّس بوده و به‌دلیل پذیرفته‌نشدن خویشکاری‌اش در دورۀ زرتشتی، هویتش با جادو و دیو پیوند یافته است. اگرچه ساختار اجتماعی، اجازۀ شکل‌گیری قهرمان زن را در برخوردی بی‌واسطه با جامعه نمی‌دهد، اما پیوند با تباری اسطوره‌ای از دوران مادرسالاری عامل پدیدآمدن سوژۀ زن است.
Shahrnush Parsipur has focused on the subject of women as protagonists in her three novels: The Dog and the Long Winter (1974), Touba and the Meaning of Night (1989), and Women Without Men (1990). The female subject in these works is shaped in opposition to a patriarchal society and in connection with nature. The female protagonists in these works do not play a role in social transformations as problematic heroes; rather, they are highlighted due to social deficiencies that hinder women's presence in society. This research, using a descriptive-analytical method, seeks to examine the path of the formation of the female subject as a protagonist in Parsipur's novels. The findings indicate that if we consider the novel as a genre connected to society, in Parsipur's novels, the female subject emerges through the shaping of the female protagonist based on myth and nature, and its representation is processed as the archetype of the fairy, which was sacred in the pre-Zoroastrian period but, due to the rejection of its function in the Zoroastrian era, became associated with magic and demons. Although the social structure does not allow for the formation of a female protagonist through direct engagement with society, the connection to a mythical lineage from the matriarchal era is the factor behind the emergence of the female subject.