تحلیل تولد «دوباره» پیر چنگی در مثنوی مولوی بر اساس نظریه یونگ

محورهای موضوعی : اسطوره

فرهاد درودگریان ¹

1 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

تاریخ دریافت : 1394/03/03 تاریخ پذیرش : 1394/03/03 تاریخ انتشار : 1393/04/01

کلید واژه: مولوی, یونگ, کهن‌الگو, فرایند فردیت, داستان پیر چنگی,

چکیده مقاله :

در این مقاله به بررسی داستان پیر چنگی از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ پرداخته‌ایم. بر اساس این بررسی و تحلیل نمادهای کهن‌الگوی من، خود، خواب و رؤیا، سایه، نقاب، پیر دانا و ناخودآگاه فردی و جمعی، نشان داده می‌شود که پیر چنگی با گذر از این مراحل به یاری پیر دانا از گذرگاه صعب حودآگاهی به ناخودآگاهی حرکت می‌کند و سرانجام به تولد دوباره و فرایند فردیت می‌رسد و سازش خودآگاهانه‌ای با مرکز درونی خود می‌یابد و در پرده فنا و استغراق در ناخودآگاه جمعی خویش زندگی جدیدی را شروع می‌کند.

چکیده انگلیسی:

In the present article the story of pir-e changi (the old Harper) in Masnavi Manavi of Jalāl al-Din Rūmi is to be studied in the light of Jungian psychoanalysis theory. First the archetypes of ego, self, dream, shadow, persona, collective unconscious and personal unconscious are presented, then it will be shown that the old Harper (pir-e changi), with the help of the wise old man (pir-e dānā), can gain consciousness, be reborn and his individuality be achieved.

منابع و مأخذ:

 

انوشه، حسن. 1376. فرهنگ‌نامه ادبی پارسی. چ1. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

بزرگ بیگدلی، سعید و احسان پور ابریشم.1390. «نقد و تحلیل حکایت شیخ صنعان "فرآیند فردیت" بر اساس نظریه یونگ»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال 7. ش23.

پاینده، حسین. 1384. «اسطوره‌شناسی و مطالعات فرهنگی: تبیین یونگ از اسطوره‌ای مدرن»، در اسطوره و ادبیات. تهران: سمت.

جم‌زاده، الهام و محمد‌حسین بهرامیان. 1387. «بررسی کهن‌الگویی آنیما در شعر مولانا»، در سایت تخصصی سارا شعر.

حدادی، الهام و فرهاد درودگریان. 1390. «تحلیل کهن‌الگویی داستان جایی دیگر اثر گلی ترقی»، فصلنامه ادب پژوهی، دانشگاه گیلان، ش16.

حدادی، الهام ومحسن ذوالفقاری. 1388. «تصویر استعاری کهن‌الگوی خورشید در ناخودآگاه قومی خاقانی و نظامی»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، ش20

حدادی، الهام و محمد‌رضا زمان احمدی. 1389. «تحلیل کهن‌الگویی داستان پادشاه و کنیزک»، فصلنامه زبان و ادب، دانشگاه علامه طباطبایی، سال14. ش45. صص45- 104.

حری، ابوالفضل. 1388. «کارکرد کهن‌الگوها در شعر کلاسیک و معاصر فارسی»، فصلنامه علمی‌ـ پژوهشی ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، ش15.

حسینی، مریم. 1387. «نقد کهن‌الگویی غزلی از مولانا»، دو فصلنامه علمی– پژوهشی «پژوهش زبان و ادب فارسی»، ش11.

سخنور، جلال. 1379. نقد ادبی معاصر. چ1. تهران: رهنما.

فروزانفر، بدیع‌الزمان. 1381. شرح مثنوی شریف. تهران: علمی‌‌و فرهنگی.

فدایی، فربد. 1381. یونگ و روان‌شناسی تحلیلی او. چ1. تهران: نشر دانژه.

فریدا، فوردهام. 1356. مقدمه‌ای بر روان‌شناسی یونگ. ترجمه مسعود میربهاء. تهران: اشرفی.

کهدوئی، کاظم و مریم بحرانی. 1388. «تحلیل شخصیت موبد در ویس و رامین بر اساس نظریات یونگ»، مجله مطالعات ایرانی دانشکده ادبیات و علوم انسانی شهید باهنر کرمان، سال هشتم. ش15.

گرجی، مصطفی. 1387. «بررسی و تحلیل کهن‌الگوی ایمان ابراهیمی در نگاه مولوی و سورن کر‌که گور»، مجله ادب‌پژوهی، دانشگاه گیلان، ش5.

گورین، ویلفرد. ال و دیگران. 1370. راهنمای رویکردهای نقد ادبی. ترجمه زهرا میهن‌خواه. تهران: اطلاعات.

لوفلر.م، دلاشو. 1366. زبان رمزی قصه‌های پریوار. تهران: توس.

مولوی، جلال‌الدین محمد.1380. مثنوی معنوی. به کوشش رینولد نیکلسون. تهران: ققنوس.

مورنو، آنتونیو. 1380. یونگ، خدایان و انسان و مدرن. چ2. تهران: مرکز.

یونگ، کارل گوستاو. 1387. روح و زندگی. ترجمه لطیف صدقیانی. چ3. تهران: جامی.

ــــــــــــــــ. 1371. خاطرات، رؤیاها، اندیشه‌ها. ترجمه پروین فرامرزی. مشهد: آستان قدس رضوی.

ــــــــــــــــ. 1384. انسان وسمبول‌هایش. ترجمه‌ محمود سلطانیه. چ5. تهران: جامی.

ــــــــــــــــــ. 1368. چهار صورت مثالی. ترجمه پروین فرامرزی. چ1. مشهد: آستان قدس رضوی.

 

References

Anoushe, Hasan. (1997/1376SH). Farhangnāme-ye adabi-e Farsi. Tehran: Sazmān-e chāp o enteshārāt-e vezārat-e farhang o ershād-e eslāmi.

Delachaux, M. Loeffer. (1987/1366SH). Zabān-e ramzi-e qesse-hā-ye parivār (Le Symbolisme des Legendes). Tr. By Jalāl Sattāri. Tehran: Tous.

Fadāei, Farbod. (2002/1381SH). Young o ravānshenāsi-e tahlili-e ou. Tehran: Dānzheh.

Fordham, Frida. (1977/1356SH). Moqadame-i bar ravānsheāsi-e Young (An Introduction to Jung’s Psycology). Tr. By Masʹoud Mirbahā. Tehran: Ashrafi.

Forouzānfar, Badi'-ozzamān. (2008/1387SH). Shar'h-e Masnavi-e sharif. Tehran: ‘Elmi o farhangi.

Gorji, Mostafā. (2008/1387SH). “Barresi o tahlil-e kohanolgou-ye imān-e Ebrāhimi dar negāh-e Mowlavi o soren kjerkegor”, Quarterly Journal of Adab Pazhouhi, University of Gilan. No. 5.

Guerin, Wilfred L. and Others. (1991/1370SH). Rāhnamā-ye rouykard-hā-ye naqd-e adabi (A Handbook of critical Approaches to literature). Tr. by Zahrā Mihankhāh. Tehran: Etelā’āt.

Haddādi, Elhām and farhād Doroudgariān. (2011/1390SH). “Tahlil-e kohan-olgouei-e dastān-e Jāei digar asar-e Goli Taraqqi”, Quarterly Journal of Adab Pazhouhi, University of Gilan. No. 16.

Haddādi, Elhām and Mohammadrezā Zamānahmadi. (2010/1389SH). “Tahlil-e kohan-olgouei-e dāstān-e Pādeshāh o kanizak”, Quarterly Journal of Zabān o adab, University of Allameh Tabatabaei. No. 45. Pp. 45 – 104.

Haddādi, Elhām and Mohsen Zolfaqāri. (2009/1388SH). Tasvir-e este’āri-e kohan-olgou-ye khorshid dar nākhodāgāh-e qowmi-e Khāqāni o Nezāmi”, Azad University Quarterly Journal of Mytho-mystic Literature. No. 20.

Horri, Abo-l-fazl. (2009/1388SH). “Kārkard-e kohan-olgou-hā dar she’r-e kelāsik o moāser-e Fārsi”, Azad University Quarterly Journal of Mytho-mystic Literature. No. 15.

Hosseini, Maryam. (2008/1387SH). “Naqd-e kohan-olgouei-e ghazali az Mowlānā”, Quarterly Journal of Pazhouhesh-e zabān – adab-e Fārsi. No. 11.

Jamzādeh, Elhām and M. Hossein Bahrāmiān. (2008/1387SH). “Barresi-e kohan-olgou-ye ānimā dar she’r-e Mowlānā”, In: http://sarapoem.persiangig.com/link7/animadarmolana.htm.

Jung, Carl Gustav. (1989/1368SH).Chahar sourat-e mesāli (Four archetypes , mother, rebirth spirit, Trickster). tr. By Parvin Faramarzi. Mashhad: Āstān-e qods-e Razavi.

Jung, carl Gustav. (1992/1371SH). Khāterāt, royā-hā, andishe-hā (memories dreams reflections). Tr. Parvin Farāmarzi. Mashhad: Āstān-e qods-e razavi.

Jung, Carl Gustav. (2005/1384SH). Ensān o Sambol-hā-yash (man and his symbols) Tr. by Mahmoud Soltāniyeh. 5^th ed. Tehran: Jāmi.

Jung, Carl Gustav. (2008/1387SH). Roo'h o Zendegi (Saul and Life). Tr. by Latif Sedqiāni. Tehran: Jāmi.

Kahdouei, Kāzem and Maryam Bahrāni. (2009/1388SH). “Tahlil-e shakhsiyat-e Moubad dar Veis o Rāmin bar asās-e nazaryāt-e Young”, Motāle’āt-e Irāni Mag., University of Kerman. No. 15.

Moreno, Antonio. (2001/1380SH).Young, khodāyān o ensān-e modern (Jung, Gods and modern man). Tr. By Dariush Mehrjouyi. Tehran: Markaz.

Mowlavi, Jalāl-oddin Mohammad. (2010/1389SH). Masnavi-e Ma'navi. Ed. By R. N. Nicholson. Tehran: Qoqnous.

Pāyandeh, Hossein. (2005/1384SH). Ostoure-shenāsi o motāle’āt-e farhangi. Tehran: Samt.

Sokhanvar, Jalāl. (2000/1379SH). Naqd-e adabi-e moāser. Tehran: Rahnamā.