بررسی و مقایسه سفر با روح در کتاب سرخ یونگ و معارف بهاء ولد

محورهای موضوعی : اسطوره

بیتا طحان ¹ , محمدرضا روزبه ² , سید محسن حسینی موخر ³ , علی نوری ⁴

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه لرستان
2 - دانشیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه لرستان
3 - دانشیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه لرستان
4 - دانشیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه لرستان

تاریخ دریافت : 1398/09/21 تاریخ پذیرش : 1399/01/25 تاریخ انتشار : 1399/04/01

کلید واژه: یونگ, روح, معارف, بهاء ولد, کتاب سرخ,

چکیده مقاله :

کتاب سرخ اثری غیر‌متعارف از کارل گوستاو یونگ است که نوادگان او اخیراً اجازۀ انتشارش را داده‌اند. یونگ در این کتاب با زبانی نمادین، به شرح تحولات روحی یا پیگیری تصاویر درونی خویش و تلاش برای یافتن روح فراموش‌شدۀ خویشتن می‌پردازد. معارف نیز تنها اثر به‌ جای مانده از بهاء ولد است که در آن مکاشفات روحی خود را بی‌پروا بیان کرده است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، سفر با روح را در دو اثر مزبور بررسی می‌کند؛ بدین ترتیب که به شرح چگونگی سفر با روح و مقایسۀ روح یونگ، روح اعماق و روح زمانه در کتاب سرخ، با روح بهاء ولد، الله، عقل و نفس در معارف و تحلیل آن‌ها پرداخته می‌شود و در پایان نتایج حاصل از این سفر ذکر می‌گردد. هدف از تحقیق بیان وجوه تشابه و تمایز دیدگاه یک عارف و یک روان‌شناس است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که یونگ علاوه بر روح خویش از روح اعماق سخن می‌گوید که راهنما و رهانندۀ او از اسارت روح زمانه است، اما بهاء ولد از انواع روح چیزی نمی‌گوید و تنها هدایتگر او، الله است. در پایان سفر، پس از قتل قهرمان درون (نفس) به دست یونگ، خورشید اعماق در اندرونش طلوع می‌کند. در معارف نیز بهاء ولد نفس را می‌کشد و روح او منور به انوار الهی می‌شود.

چکیده انگلیسی:

The Red Book is an unusual work by Carl Gustav Jung, whose descendants have recently authorized its publication. In this book, he expresses his spiritual developments, pursues his inner images in a symbolic language and tries to find his forgotten soul. Also, Bahā ud-Dīn Walad, the father of Jalal al-Din Muhammad Rumi, in his book, Ma’arif (the Gnosis), expresses his mystical intuitions frankly. The present article attempts to consider the voyage of spirit in these two works by using descriptive – analytical method. Therefore, the themes of "the spirit of the depths" and "the spirit of this time" discussed in The Red Book are compared to concepts of wisdom and soul discussed in Ma’arif; and at the end, the results of this voyage are mentioned. The purpose is to express the similarities and differences between the views of a mystic and a psychologist. The results show that Jung speaks of "the spirit of the depths" that is his guide and saves him from the "the spirit of this time", but Bahā ud-Dīn Walad does not say anything about the types of spirits and his only guide is God. According to Jung, at the end of the voyage, "if the hero in you is slain, then the sun of the depths rises in you". In Ma’arif, Bahā ud-Dīn Walad kills the carnal soul and his soul is enlightened to Divine lights.

منابع و مأخذ:

کتابنامه[1]

آموزگار، ژاله. 1388. تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت.

استیس، والتر ترنس. 1388. فلسفۀ هگل. ترجمۀ حمید عنایت. چ7. تهران: علمی و فرهنگی.

افراسیاب‌پور، علی اکبر. 1390. روان‌شناسی و عرفان. تهران: خرمشهر.

امامی. صابر. 1382. «مولانا و کهن‌الگوهای یونگ: تجربۀ دیدار با خویشتن». فصلنامۀ علمی پژوهشی هنر. ش58. صص16ـ8.

آرگایل، مایکل. 1384. «یونگ و نمادپردازی دینی». ترجمۀ احمدرضا محمّدپور. نشریۀ نقد و نظر. دورة10. ش1. صص337ـ 328.

براتی، محمود و سهیلا کدیوری. 1387. «بررسی برخی از آراء بهاء ولد در حوزۀ علم‌النفس». مجلۀ بهار ادب. ش2. صص149ـ 128.

بهاء‌الدین ولد، محمّدبن‌حسین خطیبی. 1382. معارف. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر. ج1 و 2. چ3. تهران: طهوری.

بهرامی رهنما، خدیجه و محمود طاووسی. 1394. «نقد کهن‌الگویی منظومۀ بانوگشسب‌نامه». فصلنامۀ ادبیّات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س11. ش40. صص164ـ135.

بیلسکر، ریچارد. 1384. یونگ. ترجمۀ حسین پاینده. تهران: طرح نو.

پرهام، مهدی. 1389. «تأثر مولانا از بهاء ولد در مقولۀ روح». پژوهشنامۀ ادب حماسی. دوره 6. ش9. صص378ـ368.

پیج، ر. ی. 1377. اسطوره‌های اسکاندیناوی. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: نشر مرکز.

جامی، عبدالرحمان. 1370.نفحات الانس. به کوشش محمود عابدی. ج1. چ2. تهران: اطلاعات.

روتنزترایش، ناتان. 1385. «روح زمانه». فرهنگ تاریخ اندیشه‌ها. ویراستار فیلیپ پی. واینر. ج2. ترجمۀ مهبد ایرانی‌طلب. تهران: سعاد.

سپهسالار، فریدون. 1325. احوال مولانا جلال الدین مولوی. به کوشش سعید نفیسی. ج1. تهران: اقبال.

سینگر، پیتر 1379. هگل. ترجمۀ عزت‌الله فولادوند. تهران: طرح نو.

شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا. 1392. درآمدی به سبک‌شناسی نگاه عرفانی. چ4. تهران: سخن.

شوالیه، ژان و گربران آلن. 1382. فرهنگ نمادها. ج3. ترجمۀ سودابه فضائلی. تهران: جیحون.

صادقیان کلو، بهنام. 1396. «بازخوانی غزلیات شمس از منظر کهن‌الگوی نفس در اندیشۀ یونگ». متن‌پژوهی ادبی. دوره 21. ش74. صص166ـ147.

فروزانفر، بدیع‌الزمان. 1333. زندگانی مولانا جلال الدین محمّد. ج1. تهران: زوّار.

فوردهام، فریدا. 1374. مقدمه‌ای بر روان‌شناسی یونگ. ترجمۀ مسعود میربها. تهران: اشرفی.

فیست، جس و دیگران. 1393. نظریه‌های شخصیت. ترجمۀ یحیی سیّدمحمّدی. تهران: روان.

کاپلستون، فردریک (1387). تاریخ فلسفه. ج6: از ولف تا کانت. ترجمۀ اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر. چ4. تهران: علمی و فرهنگی.

کوپا، فاطمه. 1389. «حقیقت محمّدی در آثار عرفانی با نگاهی بر انیس العارفین». فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س6. ش20. صص162ـ137.

نجم رازی، ابوبکربن‌محمد. 1368. مرصادالعباد. به اهتمام محمدامین ریاحی. تهران: علمی و فرهنگی.

هاید، مگی. 1390. معرفی یونگ. ترجمۀ ابراهیم چگنی. تهران: رهنما.

یاوری، حورا. 1386. روان‌کاوی و ادبیّات. تهران: سخن.

یونگ، کارل گوستاو. 1373. روان‌شناسی و کیمیاگری. ترجمۀ پروین فرامرزی. مشهد: آستان قدس رضوی.

ـــــــــــــــــ .1377. پاسخ به ایوب. ترجمۀ فؤاد روحانی. تهران: جامی.

ــــــــــــــــ . 1394. انسان در جست‌وجوی هویت خویشتن. ترجمۀ محمود بهفروزی. تهران: جامی.

ــــــــــــــــ . 1395. کتاب سرخ. ترجمۀ محمّدرضا اخلاقی‌منش. تهران: نشر مصدق.

English Sources

Bedford Ulanov, Ann. 2005. Spirit in Jung. Switzerland: Daimon Verlog.

Colman, Warren. 1996. “Aspects of Anima and Animus in Oedipal Development”. Journal of Analytical Psychology, Vol.41. pp. 57-37.

Hodges, Karen. 1999. “TReflections on Women, Depression, and the Soul-image”. Journal of Archetype and Culture. spring & summer. pp.1-36.

Rozuel, Cécile. 2014. “Calling to the anima mundi: on restoring soul within organizations”. Journal of Management, Spirituality & Religion. Vol. 11, No, 2. pp. 123-142.

 

 

English Sources

Bedford Ulanov, Ann. 2005. Spirit in Jung. Switzerland: Daimon Verlog.

Colman, Warren. 1996. “Aspects of Anima and Animus in Oedipal Development”. Journal of Analytical Psychology, Vol.41. pp. 57-37.

Hodges, Karen. 1999. “TReflections on Women, Depression, and the Soul-image”. Journal of Archetype and Culture. spring & summer. pp.1-36.

Rozuel, Cécile. 2014. “Calling to the anima mundi: on restoring soul within organizations”. Journal of Management, Spirituality & Religion. Vol. 11, No, 2. pp. 123-142.

 

References

Afrāsīyāb pūr, AlīـAkbar. (2011/1390SH). Ravanšenāsī va Erfān .Tehrān: Entešārāt-e Xorramـ šahr.

Āmūzgār, Žāle. (2009/1388SH). Tārīxe  Asātīrī-ye Irān. Tehrān: Samt.

Argyle, Michael. (2005/1384SH). "Jung va Namād Pardāzī-ye Dīnī" (Jung and Religious Symbolism). Tr. by Ahmad Rezā Mohammad Pūr. Majale-ye Naqd va Nazar. Year 10. No. 1 . Pp. 328.ـ337.

Bahā al- Dīn Valad, Mohammad Ebn Hossein Xatībī. (2003/1382SH). Ma’āref. Ed. by Badī’ al-Zamān Forūzānfar. 3^th ed. Tehrān: Entešārāt-e Tahūrī.

Bahrāmī Rahnamā, Xadīje va Mahmūd Tāvūsī (2015/1394SH)." Naqd-e Kohan olgūeī-ye  Manzūme-ye BānūـGošasbـname". Quarterly Journal of Mytho-Mystic Literature. Islamic Azad University- South Tehrān Branch.Year 11. No. 40. Pp 135-164.  

Bilsker, Richard. (2005/1384SH). Jūng (On Jung). Tr. by Hossein Pāyande. Tehrān: Tarh-e Now.

Barātī, Mahmūd & Soheylā Kadīvarī,. (2008/1387SH). “Barrasī-ye barxī az āra-ye Bahā Valad dar Hoze-ye Elm al-nafs.” Majalle-ye Bahār-e Adab.No.2.  Pp. 128 149.

Copleston, Frederick.(2008/1387SH)Tarīx-e Falsafe (Tārīx-e Falsafe). Tr. by Esma’īl Sa’ādat va Manūčehr Bozorgـ  Mehr.4^th Ed Tehrān: Elmī Farhangī. 

Chevalier, Jean va Gheerbrant Alain. (2003/1382SH). Farhang-e Namādـhā (Symbols Culture). Vol.3. Tr. by Sūdābe Fazā'elī. 1^st ed. Tehrān: Entešārāt-e Jeyhūn.

Emāmī, Sāber. (2003/1382SH). "Mowlānā va Kohan olgū-hāye Jūng: Tajrebe-ye Dīdār bā  Xištan". (Mowlānā and Jung's Archetypes(.Faslـnāme-ye Honar. No. 58.Pp. 8ـ16.

Feist, Jess. (2014/1393SH). Nazarīye hā-ye Šaxsīyat (Theories of Personality). Tr. by Yahyā Seyyed Mohammadī. Tehrān: Entešārāt-e Ravān.

Fordham, Frieda.(1995/1374SH). Moqaddame-eī bar Ravānšenāsī-ye Jūng (an Introduction to Jung’s Psychology). Tr. by Masoūd Mīrbahā. Tehrān: Jāmī.

Forūzān-far, badī’ al-Zamān. (1954/1333SH). Zendegānī-ye Mowlānā Jalāl al-dīn Mohammad. Tehrān: Zavvār.

Hyde, Maggie. (2011/1390SH). Moa’refī-ye Jūng (Introducing Jung). Tr. by Ebrāhīm Čegenī. Tehrān: Entešārāt-e Rahnamā.

Jāmī, Abd alـRahmān. (1991/1370SH). Nafahāt alـons. Ed. by Mahmūd Ābedī. 1^st Vol. 2^nd  Ed.  Tehrān: Ettelā'āt.

Jung, Carl Gustav. (1994/1373SH). Ravānšenāsī va Kīmīyā-garī (Psychology and Alchemy). Tr. by Parvīn Farāmarzī. Mašhad: Āstān-e Qods-e Razavī.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1998/1377SH). Pāsox be Ayyūb (Answer to Job). Tr. by Fo'ād Rowhānī. 1^st ed. Tehrān: Entešārāt-e Jāmī.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (2015/1394SH). Ensān dar Jostojū-ye Hovīyat-e Xištan (Man in Search of his Identify). Tr. by Mahmūd Behforūzī. 1^st ed. Tehrān: Entešārāt-e Jāmī.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. ( 2016/1395SH). Ketab-e Sorx (The Red Book). Tr. by MohammadـReza Axlāqī Maneš. Tehrān: Našr-e Mosaddeq. 

Kūpā, Fātemeh. (2010/1389SH). "Haqīqat-e Mohammadī dar Āsār-e Erfānī ba Negāhī bar Anīs alـĀrefīn". Quarterly Journal of Mytho-Mystic Literature Islamic Azad University- South Tehrān Branch.Year 6. No. 20. Pp 137-162.

Najm Rāzī, Abū-bakr EbnـMohammad. (1989/1368SH). Mersād alـEbād. With the Effort of MohammadـAmīn Rīyāhī. Tehrān: Entešārāt-e elmī va Farhangī.

Page, R.I. (1998/1377SH). Ostūre hā-ye Eskāndīnāvī (Scandinavian Myths). Tr. by Abbās Moxber. 1^st ed. Tehrān: Našr-e Markaz.

Parhām, Mahdī. (2010/1389SH). "Ta'ssor-e Mowlānā az Bahā Valad dar Maqūle-ye Rowh" (Mowlānā's Impression of Bahā Valad in the matter of the Soul). PažūhešـNāme-ye Adab-e Hamāsī. Year. 6.  No. 9. Pp. 368ـ 378.

Rotten, Nathan. (2006/1385SH). Farhang-e tārīx-e Andīše-hā. Ed. By. PhilipWiener. Tr. By. Mahbod Iranī Talab. Tehrān: So’ād.

Sādeqī-yān, Behnām. (2017/1396SH). “Bāz xānī-ye Qazalīyāt-e Šams az Manzar-e Kohan olgū-ye Nafs dar Andīše-ye Jūng”. Faslـnāme-ye Matn Pažūhī-ye Adabī. Vol. 21. No.74. Pp. 147ـ 166.

Šafī’ī Kadkanī, MohammadـRezā. (2013/1392SH). Dar-āmadī be Sabkـ  Šenasī-ye negāhe Erfānī. 4^th ed. Tehrān: Entešārāt-e Soxan.

Sepahsālār, Fereydūn.(1946/1325SH). Ahvāl-e Mowlānā Jalāl al-dīn Mowlavī. Ed. by Sa’īd Nafīsī. Tehrān: Eqbāl.

Singer, Peter. (2000/1379SH). Hegel. Tr. by Ezzatollāh Fūlādـ vand.Tehrān: Tarh-e Now.

Stace ,Walter Terence. (2009/1388SH). Falsafe-ye Hegel (Hegel's philosophy). Tr. Hamīd ‘Enāyat. 7^th  ed. Tehrān: Entešārāt-e Elmī va Farhangī.

Yāvarī, Hūrā. (2007/1386SH). Ravānkāvī va Adabīyāt. Tehrān: Entešārāt-e Soxan.