طراحی و تبیین مدل یکپارچه تفکر استراتژیک به عنوان شایستگی سازمانی (مورد مطالعه: شرکت ملی گاز ایران)

محورهای موضوعی : آینده پژوهی

نیما رحمانی ¹ , میرزا حسن حسینی ² , محمد محمودی میمند ³ , محمدتقی امینی ⁴

1 - گدانشجوی دکتری، گروه مدیریت مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. (مسئول مکاتبات) [e-mail]
2 - استاد گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
4 - دانشیار گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1397/03/20 تاریخ پذیرش : 1397/08/07 تاریخ انتشار : 1397/11/01

کلید واژه: شایستگی سازمانی, بصیرت, اقتضائات محیطی, پیامدهای مورد انتظار, راهبردهای تفکری,

چکیده مقاله :

زمینه: مطالعاتِ دو دهه اخیر در زمینه تفکر استراتژیک، در دو شاخه روانشناسی و مدیریت توسعه یافته است. محققین اخیراً رویکرد تلفیقی که سبب توسعه یک شایستگی سازمانی میشود را پیشنهاد نموده اند. هدف : هدف این پژوهش آن است که مدلی یکپارچه و فرایندی از تفکر استراتژیک به عنوان یک شایستگی سازمانی و به تفکیک دو بعد محتوایی و راهبردی، جهت مدیران شرکت ملی گاز تدوین گردد بطوریکه عناصر محتوایی، راهبردی، عوامل ایجابی منحصربفرد، عوامل زمینه ساز و پیامدهای مورد انتظار آن تبیین گردد. روش: طرح پژوهش، ترکیبی اکتشافی است که از طریق راهبردهای کیفی(داده بنیاد و متاسنتز)مدل مفهومی بدست آمده و سپس از طریق راهبرد کمی، مدل مفهومی پژوهش آزمون و نیکویی برازش آن محاسبه شده است.در بخش کیفی، پس از نمونه گیری هدفمند، از ابزار گردآوری داده شامل مصاحبه نیمه ساختار یافته با مدیران و فیش برداری از اسناد، استفاده شده است.در بخش کمی، براساس قاعده وینزی تعداد نمونه تعیین و ضمن انجام تست STQV6، داده ها با استفاده از پرسشنامه الکترونیکی گردآوری شده است. یافته ها: اقتضائات و الزامات شامل محیطی، سازمانی و ارزشی به عنوان عوامل ایجابی، ویژگی های مدیر بصیر و سازمان کارآفرین به عنوان عوامل زمینه ساز، بعد محتوایی شامل پنج شیوه تفکر واگرا، راهبردها شامل شش شیوه تفکر معطوف به هدف و پیامدهای مورد انتظار شامل چهار قابلیت سازمانی، فرایند تفکر استراتژیک را شکل می دهند. نتایج: تفکر استراتژیک زمانی به عنوان یک شایستگی سازمانی ظهور می یابد که مدیران استراتژیک در محیط سازمانی همچون سازمان کارآفرین، از اقتضائات محیطی و ضرورت آن آگاهی یافته، بصیرت خود را بر پایه شیوه های تفکر واگرا توسعه داده و راهبردهای فکری را در راستای اهداف سازمانی بکارگیرند تا پیامدهای مطلوب سازمانی حاصل گردد.

چکیده انگلیسی:

Background: Studies of the last two decades in the field of strategic thinking have been developed in two branches of psychology and management. Researchers have recently proposed a hybrid approach that has led to the development of an organizational competency. Objective: the purpose of this study was to develop a comprehensive and process model of strategic thinking for the Iran National Gas Company`s mangers, in accordance with synthesizing the recent studies, as an organizational competency which separated in two dimensions of content and strategies with the aim of developing its components as well as identifying and explaining the unique requesting factors, the underlying factors on both the individual and organizational levels and the expected outcomes. Methods: the research plan was an exploratory combination which through qualitative strategies (Grounded Theory and meta-synthesis), primary conceptual model was obtained. Then, through a quantitative strategy (survey), model was tested. In the qualitative section, a targeted sampling method, a semi-structured interview with managers of strategic level, as well as a taking notes of the company's documents, were applied. In quantitative section, based on vizenry rule, the number and member of sample were determined. The number of sample was determined based on the Vinzi`s rule and STQv6 test. Data was collected by using an electronic questionnaire. Findings: the requirements including environmental, organizational and value as requesting factors, the visionary manager and the corporate entrepreneurship as the underlying factors, the content dimension of strategic thinking, including 5 methods of divergent thinking, strategies include 6 ways of thinking, the target and expected outcomes including 4 organizational capabilities, in whole, form the strategic thinking model. Results: strategic thinking, should be used as an organizational competency focused on the organizational goals and in accordance with environmental requirement to optimally develop organization's capabilities.