طراحی و تبیین مدل رتبه‌‌‌بندی و انتقال رتبه اعتباری با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده‌‌‌ها و زنجیره مارکوف

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

فرید حیدری فرد ¹ (گروه مالی, واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
فرهاد حنیفی ² (گروه مالی واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول))
غلامرضا زمردیان ³ (گروه مالی واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/05/13 تاریخ پذیرش : 1400/12/04 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: ریسک ‏اعتباری, ‏رتبه‏ بندی ‏اعتباری, ‏شاخص‏های ‏مالی ‏و ‏غیرمالی, تحلیل ‏پوششی ‏داده‌ها, فرآیند ‏زنجیره ‏مارکوف,

چکیده مقاله :

در این پژوهش با استفاده از تکنیک تجزیه و تحلیل عاملی و روش دلفی متغیرهای تأثیرگذار بر ریسک اعتباری انتخاب و وارد مدل تحلیل پوششی داده ها شده است و امتیازات کارایی شرکت های حقوقی و اعتباری بانک تجارت و پذیرفته شده در بورس با استفاده از آن ها به دست آمد و سپس رتبه بندی توسط مدل موسسه ی فیچ انجام و با استفاده از نتایج به پیش بینی جابجایی مشتریان در گروه های مختلف با استفاده از فرآیند زنجیره مارکوف پرداخته شده است. نتایج حاصل از تحلیل پوششی داده ها حاکی ازآن است که در رویکرد مالی 7 شرکت و در رویکرد ترکیبی 12 شرکت کارا تشخیص داده شد. نتایج حاصل از زنجیره مارکوف حاکی از پیش بینی میانگین احتمال توقف در رتبه فعلی در سال 1400 در حالت مالی برابر 46 درصد و در حالت ترکیبی برابر 53 درصد و میانگین احتمال بهبود وضعیت شرکت ها 23 درصد و میانگین احتمال نزول وضعیت برابر 20 درصد پیش بینی می گردد.

چکیده انگلیسی:

In ‏this ‏study, ‏using ‏factor ‏analysis ‏technique ‏and ‏Delphi ‏method, ‏the ‏variables ‏affecting ‏credit ‏risk ‏were ‏selected ‏and ‏entered ‏into ‏the ‏data ‏envelopment ‏analysis ‏model, ‏and ‏the ‏efficiency ‏scores ‏of ‏Tejarat ‏Bank ‏legal ‏and ‏credit ‏companies ‏listed ‏on ‏the ‏stock ‏exchange ‏were ‏obtained ‏using ‏them. ‏Then ‏the ‏ranking ‏is ‏done ‏by ‏the ‏model ‏of ‏Fitch ‏Institute ‏and ‏using ‏the ‏results, ‏the ‏transfer ‏of ‏customers ‏in ‏different ‏groups ‏is ‏predicted ‏using ‏the ‏Markov ‏chain ‏process. ‏The ‏results ‏of ‏data ‏envelopment ‏analysis ‏indicate ‏that ‏7 ‏companies ‏were ‏identified ‏as ‏efficient ‏in ‏the ‏financial ‏approach ‏and ‏12 ‏companies ‏in ‏the ‏combined ‏approach. ‏The ‏results ‏of ‏the ‏Markov ‏chain ‏show ‏that ‏the ‏average ‏probability ‏of ‏stopping ‏at ‏the ‏current ‏rank ‏in ‏1400 ‏in ‏the ‏financial ‏condition ‏is ‏46% ‏and ‏in ‏the ‏combined ‏mode ‏is ‏53% ‏and ‏the ‏average ‏probability ‏of ‏improvement ‏of ‏the ‏companies ‏is ‏23% ‏and ‏the ‏average ‏probability ‏of ‏the ‏decline ‏is ‏20%. ‏Turns..

منابع و مأخذ:

• Abbasian, ‏Ezatollah, ‏Hosseini ‏Doost, ‏Ehsan, ‏2012, ‏"Comparison ‏of ‏nonlinear ‏linear ‏dynamics ‏models ‏in ‏the ‏stock ‏market ‏forecast", ‏Quarterly ‏Journal ‏of ‏Financial ‏Accounting, ‏Fourth ‏Year


• Azazi, ‏ ‏2013. ‏Dynamic ‏Multi-Objective ‏Model ‏of ‏Fuzzy ‏Data ‏Envelopment ‏Analysis. ‏Research. ‏Government ‏- ‏Ministry ‏of ‏Science, ‏Research, ‏and ‏Technology ‏- ‏Shahid ‏Madani ‏University ‏of ‏Azerbaijan ‏- ‏Faculty ‏of ‏Basic ‏Sciences. ‏1392. ‏Master's ‏degree. ‏


• Collins, ‏Micheal ‏ ‏(2009), ‏Restoring ‏Confidence ‏in ‏the ‏Banking ‏System, ‏SRC ‏Insight, ‏13(4)


• Cyert, ‏ ‏M., ‏Davidson, ‏H. ‏J., ‏& ‏Thompson, ‏G. ‏L. ‏(1962). ‏“Estimation ‏of ‏the ‏allowance ‏for ‏doubtful ‏accounts ‏by ‏Markov ‏chains”. ‏Management ‏Science, ‏vol8, ‏pp ‏287-303


• Frydman, ‏, ‏Kallberg, ‏J. ‏G., ‏& ‏Kao, ‏D. ‏L. ‏(1985).”Testing ‏the ‏adequacy ‏of ‏Markov ‏chain ‏and ‏mover-stayer ‏models ‏as ‏representations ‏of ‏credit ‏behavior”.Operations ‏Research,vol.33, ‏NO. ‏4, ‏p ‏13-1203


• KIM ‏J ‏AN(1999) ‏Application ‏of ‏factor ‏analysis ‏in ‏social ‏research ‏with ‏spss ‏software ‏commands,Tehran:Salman ‏Publication


• Mousavi, ‏Seyed ‏Bahzad ‏et ‏1392, ‏Presenting ‏a ‏Model ‏for ‏Predicting ‏Bank ‏Loan ‏Portfolios ‏Using ‏Discrete ‏Markov ‏Chain, ‏First ‏National ‏Conference ‏on ‏Monetary ‏and ‏Banking ‏Management ‏Development, ‏February ‏2014


• Mirghfouri, ‏Seyed ‏Habibollah, ‏Shafiee ‏Rudpashti, ‏Meysam, ‏Nadafi, ‏Ghazaleh, ‏Summer ‏2011, ‏Comparison ‏and ‏ranking ‏of ‏financial ‏performance ‏of ‏provincial ‏telecommunication ‏companies ‏with ‏the ‏collective ‏model ‏approach ‏of ‏data ‏envelopment ‏analysis ‏and ‏cross-efficiency ‏method, ‏Journal ‏of ‏Management ‏and ‏Development ‏Process


• Parsaiyan, ‏Ali ‏(1378) ‏”Risk ‏ ‏Dimensions ‏of ‏risk ‏management, ‏its ‏definition ‏and ‏application ‏in ‏financial ‏organizations ‏", ‏Financial ‏Research, ‏Fourth ‏Year, ‏No. ‏13, ‏pp. ‏125-144


• Piri, ‏Parviz; ‏Gholamreza ‏Mansourfar ‏and ‏Golshan ‏Mohammadi ‏Khaneghah, ‏2009, ‏The ‏effect ‏of ‏accrued ‏earnings ‏management ‏on ‏credit ‏rating ‏in ‏the ‏form ‏of ‏emerging ‏market ‏score ‏model, ‏17th ‏National ‏Accounting ‏Conference ‏of ‏Iran, ‏Qom, ‏Farabi ‏Campus, ‏University ‏of ‏Tehran


• Rajabzadeh ‏Moghani, ‏ ‏1396. ‏Study ‏of ‏effective ‏factors ‏on ‏credit ‏risk ‏of ‏bank ‏customers ‏using ‏survival ‏analysis ‏method ‏(Case ‏study ‏of ‏housing ‏bank). ‏Research. ‏Government ‏- ‏Ministry ‏of ‏Science, ‏Research, ‏and ‏Technology ‏- ‏Ferdowsi ‏University ‏of ‏Mashhad ‏- ‏Faculty ‏of ‏Economics. ‏1396. ‏PhD. ‏


• Salehi, ‏Fahima; ‏Mojtaba ‏Salehi ‏and ‏Meysam ‏Jafari ‏Eskandari, ‏2014, ‏Optimization ‏of ‏the ‏portfolio ‏of ‏facilities ‏granted ‏by ‏financial ‏institutions ‏using ‏mathematical ‏planning ‏and ‏genetic ‏algorithm ‏(Case ‏study ‏of ‏Tejarat ‏Bank), ‏Monetary ‏and ‏Banking ‏Management ‏Development ‏Quarterly ‏2 ‏(3)


• Salehi ‏Rad, ‏Mohammad ‏Reza, ‏Ahmadi, ‏Somayeh, ‏Fall ‏2011, ‏Calculating ‏the ‏Probability ‏of ‏Bankruptcy ‏of ‏Insurance ‏Companies ‏Using ‏the ‏Markov ‏Chain, ‏Insurance ‏Research ‏Journal ‏of ‏the ‏Twenty-sixth ‏Year, ‏Serial ‏Number ‏103, ‏Pages ‏29 ‏to ‏50


• Turkan, ‏Saeed, ‏2016, ‏Presenting ‏a ‏Model ‏for ‏Predicting ‏Bank ‏Loan ‏Portfolio ‏Behavior ‏Using ‏Discrete ‏Markov ‏Chain ‏Model, ‏Fifth ‏International ‏Conference ‏on ‏Accounting ‏and ‏