مقایسه دولت، جامعه و توسعه ایران دوره قاجاریه و ژاپن دوره میجی

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

سعید حاجی ناصر ¹ , محمد حسن جباری ²

1 - عضو هیات علمی دانشگاه تهران
2 - هیات علمی

تاریخ دریافت : 1399/11/01 تاریخ پذیرش : 1400/04/14 تاریخ انتشار : 1386/10/01

کلید واژه: ژاپن, توسعه, واژگان کلیدی: دولت, جامعه, ایران,

چکیده مقاله :

چکیدهاین مقاله به دنبال شناخت علیت های عدم توسعه ایران دوره قاجاریه در مقایسه با توسعه ژاپن دوره میجی در قرن19م با توجه به موقعیت دولت و جامعه در دو کشور می باشد. ژاپن و ایران در قرن 19 م از وضعیت های تاحدودی مشابه ساخت فئودالی در ژاپن و ساخت ملوک الطوایفی در ایران برخوردار بودند. چنین جامعه ای از دید نخبگان دیوان سالار و درباری دو کشور امکان توسعه و رسیدن به پیشرفت های غربی برای مقابله با تحمیل قراردادهای سیاسی و تجاری دول غربی را تضعیف می کرد. نخبگان دیوان سالار فقدان دولت قوی را علت برتری های دول غربی می دانستند و برای تحقق این امر به دنبال افزایش قدرت دولت مرکزی برآمدند. نخبگان دیوان سالار ژاپن در این امر موفق ولی نخبگان دیوان سالار در ایران موفق نشدند. اینکه چه عواملی در موفقیت ژاپن در توسعه و عدم موفقیت ایران در توسعه نقش داشت بایستی در رفتار نیروهای اجتماعی به عبارتی سازمانهای اجتماعی در ارتباط با نخبگان دیوان سالار جستجو کرد. دولت قوی در ژاپن با اجماع عمومی نیروهای اجتماعی شکل گرفت و امر توسعه را تسهیل کرد ولی در ایران جامعه شبکه ای به دلیل مقاومت نیروهای اجتماعی در تاسیس دولت قوی ادامه یافت و مانع توسعه شد. روش تحقیق تاریخی- تطبیقی می باشد. با استفاده از این روش و نظریه دولت و جامعه ژول میگدال، دولت، جامعه و توسعه ایران دوره قاجاریه و ژاپن دوره میجی با توجه به متون و تحقیقات صورت گرفته توسط محققان مورد مقایسه قرار خواهد گرفت.

چکیده انگلیسی:

AbstractThis article seeks to identify the causes of underdevelopment of Qajar Iran in compared to the development of Meiji Japan in the 19th century due to the position of state and society in the two countries. Japan and Iran in the 19th century had somewhat similar conditions to feudalism in Japan and Tribal kings in Iran. Such a society, in the view of the bureaucratic elites of the two countries, undermined the possibility of Western development and progress to counter the imposition of political and trade contracts by Western states. The bureaucratic elites knew the cause of the superiority of the Western powers in the lack of a strong state, and sought to increase the power of the central state. The bureaucratic elites of Japan succeeded in this, but the bureaucratic elites in Iran did not succeed. What factors contributed to Japan's success in development and Iran's failure in development should be sought in the behavior of social forces, in other words, social organizations in relation to bureaucratic elites. A strong state in Japan was formed with the general consensus of social forces and facilitated development, but in Iran the network society continued and hindered development due to the resistance of social forces in establishing a strong state.The research method is historical-comparative. Using this method and theory of state and society, Jules Migdal will be compared the state, society and development of Qajar Iran and Meiji Japan in according to the texts and researches done by researchers.