توسعه نیافتگی واردات و صادرات ایران و روسیه در عصر قاجار (1174-1304 ه.ش)
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران
محمود سید
1
(عضو هیات علمی واحد تهران مرکز . معاون دانشکده علوم اجتماعی)
مجید گلمحمدی
2
(دانشجوی دکتری تهران مرکز)
کلید واژه: واردات و صادرات, توسعه نیافتگی, روسیه, ایران, قاجار,
چکیده مقاله :
ایران در دوره قاجار برای نوسازی ساختارهای قدیم خود و آشنایی با اقتصاد و صنعت و پیشرفت‌های واردات و صادرات گام‌های برداشت، اما چشمگیر نبود. ضعف ساختار اقتصادی سبب شد تا در اقتصاد بین‌المللی آن عصر جایگاهی نداشته باشد اما موقعیت مناسب تجاری ایران رابطه با کشور روسیه را گسترش داد. در این پژوهش کوشیده می‌شود با تکیه‌بر اسناد دوره قاجار ساختار توسعه‌نیافتگی واردات و صادرات با کشور روسیه را در این دوره موردبررسی قرار دهیم. در این مقاله سعی شده ازلحاظ نظری دلایل جایگزینی واردات و صادرات ایران و عواملی که ایران را در چنبره وابستگی و عقب‌ماندگی قرار داد را مورد تحلیل قرار دهیم. اینکه آیا توسعه‌نیافتگی واردات و صادرات ایران و روسیه ناشی از سیاست‌گذاری‌های نادرست دولت‌های قاجار است یا دولت‌های بعد نیز در آن شریک‌اند؟ بر اساس یافته‌های تحقیق دولت‌های استعمارگر ازجمله روسیه در قرن نوزدهم از طریق محدود کردن فعالیت سرمایه‌داران ایرانی در حوزه‌های مهم صنعتی، ایجاد وابستگی صنعتی و محدود کردن واردات و صادرات، ورشکسته کردن صنایع داخلی، سوق دادن اقتصاد کشور به سمت تولید مواد اولیه و خام و محروم کردن ایران از دریافت بخش قابل‌توجهی از درآمدهای نفتی در یک دوره بلندمدت، نقش مهمی در توسعه‌نیافتگی صنعتی ایران دارند. اگرچه قاجارها زمینه‌ساز توسعه‌نیافتگی صنعتی ایران بودند، اما دولت‌های پس از قاجار نیز در توسعه‌نیافتگی صنعتی ایران نقش پررنگی داشته‌اند.
During the Qajar period, Iran was not impressive enough to modernize its old structures, familiarize itself with the economy and industry, and the progress made in importing and exporting. The weakness of the economic structure has made it unrivaled in the international economy, but its proper trading position has expanded its relationship with Russia. In this research, we tried to examine the structure of the development of import and export with the Russian Federation during this period by using the documents of the Qajar period. In this article, we have tried to analyze the reasons for the replacement of Iranian imports and exports and the factors that put Iran at the forefront of dependence and backwardness. Is the development of the import and export of Iran and Russia due to the incorrect policies of the Qajar governments or the subsequent governments? According to the research findings of colonial governments, including Russia in the nineteenth century, by limiting the activity of Iranian capitalists in important industrial fields, establishing industrial dependence and limiting imports and exports, bankrupt the domestic industry, pushing the country's economy toward raw materials production, and Depriving Iran of a significant portion of oil revenues over a long period of time plays an important role in Iran's lack of industrial development. Although the Qajars were the cause of Iran's industrial depletion, post-Qajar governments also played a major role in Iran's lack of industrial development.
_||_