سرمایه های تحولی درونی و بیرونی و بهزیستی تحصیلی: نقش واسطه ای پایستگی تحصیلی

محورهای موضوعی : روان‌ شناسی تحولی

ماه آزادیان بجنوردی ¹ , سعید بختیارپور ² , بهنام مکوندی ³ , پروین احتشام زاده ⁴

1 - دانشجو دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
2 - استادیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
3 - استادیار گروه روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
4 - استادیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

تاریخ دریافت : 1399/07/03 تاریخ پذیرش : 1399/07/03 تاریخ انتشار : 1399/04/01

کلید واژه: بهزیستی تحصیلی, پایستگی تحصیلی, سرمایه‌های تحولی بیرونی, سرمایه‌های تحولی درونی,

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش تعیین رابطه بین سرمایه‌های تحولی و بهزیستی تحصیلی با نقش واسطه‌ای پایستگی تحصیلی بود. جامعه آماری آن شامل همه دانش‌آموزان سال آخر دوره متوسطه شهرستان اهواز بود که در سال تحصیلی 98 -1397 داوطلب ورود به دانشگاه بودند. تعداد 353 نفر با روش نمونه‌برداری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به پروفایل سرمایه‌های تحولی (موسسه پژوهشی مینه‌سوتا، 2005)، مقیاس پایستگی تحصیلی (مارتین و مارش، 2008) و مقیاس بهزیستی تحصیلی (تومینن‌ـ سوینی، سالمیلا‌ـ آرو و نیمیویرتا،2012)، پاسخ دادند. داده‌ها با روش مدل‌یابی معادلات ساختاری تحلیل شد. نتایج نشان داد بین سرمایه‌های تحولی درونی و بیرونی با پایستگی تحصیلی، رابطه مستقیم معنادار وجود دارد. همچنین پایستگی تحصیلی، رابطه سرمایه‌های تحولی درونی و بیرونی با بهزیستی تحصیلی را به‌صورت نسبی واسطه‌گری می‌کند. درنتیجه می‌‌توان با افزایش سرمایه‌های تحولی، میزان پایستگی و به‌واسطه آن، بهزیستی تحصیلی دانش‌آموزان را بهبود بخشید.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study was to investigate the relationship between developmental assets and academic well-being with mediating role of academic buoyancy. The statistical population included Ahwaz high school students who were university volunteers in 2019. 353 students were selected using multistage cluster random sampling method and answered to Developmental Assets Profile (Minnesota Search Institute, 2005), Academic Buoyancy Scale (Martin & Marsh, 2008), and Academic Well-being Scale (Tuominen-Soini, Salmela-Aro & Niemivirta, 2012). Data were analyzed using structural equation modeling. There was positive and significant relationship between internal and external developmental assets with academic buoyancy and academic buoyancy partially mediated the relationship of both internal and external developmental assets with academic well-being. Based on these findings, students' academic buoyancy and well-being can be improved by increasing their internal and external developmental assets.

منابع و مأخذ:

بخشی، ن. و فولادچنگ، م. (1397). رابطه جوّ مدرسه و تاب‌‌آوری تحصیلی: نقش واسطه‌‌ای سرزندگی تحصیلی. مجله مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 15(30)، 80 -51.

دهقان حصار، م. (1390). رابطه سرمایه‌های تحولی و خودتنظیمی با هویت اخلاقی در دانش‌آموزان دختر پایه اول دبیرستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.

ربیعی، م. (1394). پایستگی تحصیلی: نقش عوامل پایدار و ناپایدار روان‌شناختی. مشاوره کاربردی، 5(2) 56 -37.

رضائی ورمزیار، م. (1397). رابطه بین حمایت‎های اجتماعی ادراک‌شده با بهزیستی روان‌شناختی: نقش واسطه‌ای سرمایه‎های تحولی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 15(58)، 188 -175.

 

1. Masten, A. S.

رضائی ورمزیار، م.، سعدی‌پور، ا.، ابراهیمی قوام، ص.، دلاور، ع. و اسدزاده، ح. (1397). الگوی ساختاری نقش میانجی سرمایه‌های تحولی درونی و سرمایه روان‌شناختی در پیوند بین سرمایه‌های تحولی بیرونی و درگیری تحصیلی دانش‌آموزان. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 7(1)، 37 -9.

 

سپهرنوش مرادی، ف. و حجازی، ا. (1397). رابطه سرمایه‌های تحولی خانواده، مدرسه و سایرین با بهزیستی روان‌شناختی: نقش واسطه‌ای امید. مجله دست‌آوردهای روان‌شناختی، 25(2)، 90 -73.

شریف موسوی، ف. (1393). سرمایه‌های تحولی و درگیری تحصیلی: نقش واسطه‌ای تاب‌آوری تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران

کمری، س.، فولادچنگ، م.، خرمایی، ف.، شیخ الاسلامی، ر. و جوکار، ب. (1397). تبیین علّی مشغولیت تحصیلی بر اساس شناخت اجتماعی: نقش واسطه‌‌ای هیجان‌‌های مثبت تحصیلی و اجتماعی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 14(55)، 284 -269.

گلستانه، م.، سلیمانی، ل. و دهقانی، ی. (1396). رابطه سرمایه‌های تحولی و پیشرفت تحصیلی: با نقش میانجی سرمایه روان‌شناختی. دست‌آوردهای روان‌شناختی، 24(1)، 150 -127.

لکی، د.، شکری، ا.، سپاه منصور، م. و ابراهیمی، س. (1397). رابطه تاب‌آوری تحصیلی و ارزیابی‌‌های شناختی با خودناتوان‌‌سازی تحصیلی: نقش واسطه‌‌ای هیجان‎های پیشرفت. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 14(55)، 341 -328.

مرادی، م. (1396). ارائه مدلی علّی‎ـ تجربی از بررسی نقش واسطه‌گری درآمیزی تحصیلی در رابطه باورهای خودکارآمدی تحصیلی و حرمت خود تحصیلی با بهزیستی تحصیلی در نوجوانان دبیرستانی. مطالعات آموزش و یادگیری، 9(1)، 90 -68.

مرادی، م.، سلیمانی خشاب، ع.، شهاب‌زاده، ص.، صباغیان بغدادآباد، ح. و دهقانی‌زاده، م. (1395). آزمون ساختار عاملی و سنجش همسانی درونی نسخه‌ ایرانی پرسشنامه‌ بهزیستی تحصیلی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 7(26)، 148 -123.

میرزابیگی، ا.، بختیارپور، س.، افتخار صعادی، ز.، مکوندی، ب. و پاشا، ر. (1397). مقایسه سرزندگی تحصیلی، احساس تعلق به مدرسه، انگیزه پیشرفت تحصیلی در بین دانش‌آموزان دختر و پسر مدارس متوسطه دوم شهر ایلام. نشریه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12(ویژه‌نامه)، 1085 -1104.

هومن، ح. (1395). مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل (با اصلاحات). تهران: انتشارات سمت

یوسف‌وند، م.، قدم‌پور، ع.، صادقی، م. و غلامرضایی، س. (1397). نقش پایستگی آموزشی، مکان کنترل و هیجانات تحصیلی در پیش‎بینی تاب‌آوری تحصیلی. تدریس پژوهی، 6(4)، 144 -127.

 

Benson, P. L., Scales, P. C., & Syvertsen, A. K. (2011). The contribution of the developmental assets framework to positive youth development theory and practice. Advances in Child Development and Behavior, 41, 197-230.

Benson, P. L., Scales, P. C., Hamilton, S. F., & Semsa, A., Jr. (2006). Positive youth development: Theory, research, and applications. In R. M. Lerner (Ed.). Theoretical models of human development (6^th ed.). Hoboken, NJ: Wiley

Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Carlisle, M. (2011). Healthy relationships and building developmental assets in middle school students. Canadian Journal of Education, 34(3), 18-32.

Chew, W., Osseck, J., Raygor, D., Eldridge‐Houser, J., & Cox, C. (2010). Developmental assets: Profile of youth in a juvenile justice facility. Journal of School Health, 80(2), 66-72.

Collie, R. J., Ginns, P., Martin, A. J., & Papworth, B. (2017). Academic buoyancy mediates academic anxiety’s effects on learning strategies: an investigation of English-and Chinese-speaking Australian students. Educational Psychology, 37(8) , 947-964.

Lerner, J. V., Phelps, E., Forman, Y., & Bowers, E. P. (2009). Positive youth development. In R. M. Lerner & L. Steinberg (Eds.), Handbook of adolescent psychology: Individual bases of adolescent development. (3^rd ed., pp. 524-558). New York, NY: Wiley.

Martin, A. J. (2014). Academic buoyancy and academic outcomes: Towards a further understanding of students with attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD), students without ADHD, and academic buoyancy itself. British Journal of Educational Psychology, 84, 86-107.

Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2006). Academic resilience and its psychological and educational correlates: A construct validity approach. Psychology in the Schools, 43, 267-282.

Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2008). Academic buoyancy: Towards an understanding of students' everyday academic resilience. Journal of School Psychology, 46, 53-83.

Martin, A. J., Yu, K., Ginns, P., & Papworth, B. (2016). Young people’s academic buoyancy and adaptability: A cross-cultural comparison of China with North America and the United Kingdom. Educational Psychology. Retrieved May 26, 2019 from https://www.tandfonline.com

Martin, A., Colmar, S., Davey, L., & Marsh, H. (2010). Longitudinal modeling of academic buoyancy and motivation: Do the ‘5Cs’ hold up over time? British Journal of Educational Psychology, 80, 473-496.

Pashak, T., Hagen, J., Allen, J., & Selley, R. (2014). Developmental assets: Validating a model of successful adaptation for emerging adults. College Student Journal, 48(2), 243-248.

Search Institute. (2005). Developmental Assets Profile. User manual. Minneapolis, MN: Author. Retrieved March 20, 2019 from http://www.search-institute.org/sites/default/files/a/FluidDAP-User-Guide-1-2016.pdf

Scales, P. C., Benson, P. L., Roehlkepartain, E. C., Sesma, A., & van Dulmen, M. (2006). The role of developmental assets in predicting academic achievement: A longitudinal study. Journal of Adolescence, 29(5), 691-708.

Shek, D. T., Ma, C. M., & Liu, T. T. (2015). Adolescent developmental assets and service leadership. International Journal on Disability and Human Development, 14(3), 275-283.

Smith, L. H., & Barker, E. (2009). Exploring youth development with diverse children: Correlates of risk, health, and thriving behaviors. Journal for Specialists in Pediatric Nursing, 14, 12-21.

Soares, A. S. B., Pais-Ribeiro, J. L., & Silva, I. M. S. L. (2019). Developmental Assets Predictors of Life Satisfaction in Adolescents. Frontiers in Psychology, 10, 236.

Syvertsen, A. K., Scales, P. C., & Toomey, R. B. (2019). Developmental assets framework revisited: confirmatory analysis and invariance testing to create a new generation of assets measures for applied research. Applied Developmental Science, 1-16.

Tuominen-Soini, H., Salmela-Aro, K., & Niemivirta, M. (2012). Achievement goal orientations and academic well-being across the transition to upper secondary education. Learning and Individual Differences, 22(3), 290-305.

Wigfield, A., Eccles, J. S., Schiefele, U., Roeser, R., & Davis-Kean, P. (2006). Development of achievement motivation. In N. Eisenberg (Ed.), Social, emotional, and personality development. Volume 3 of the Handbook of child psychology (6^th ed., pp. 933-1002). Hoboken, NJ: Wiley.