اثربخشی مداخله شناختی-رفتاری متمرکز بر والد-‌کودک بر مشکلات رفتاری کودکان آزاردیده‌ جسمی و شیوه‎های والدینی

محورهای موضوعی : روان‌شناسی بالینی

مینا معین‌اسلام ¹ (کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی کودک و نوجوان)
محمدعلی مظاهری ² (استاد دانشگاه شهید بهشتی)
کارینه طهماسیان ³ (استادیار دانشگاه شهید بهشتی)
جلیل فتح‌آبادی ⁴ (دانشیار دانشگاه شهید بهشتی)

تاریخ دریافت : 1396/01/14 تاریخ پذیرش : 1396/01/14 تاریخ انتشار : 1395/10/01

کلید واژه: مشکلات رفتاری, کودک‌‌آزاری, مداخله شناختی‎ـ‎رفتاری, کودکان آزاردیده جسمی, رفتارهای والدینی,

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی مداخله شناختی-رفتاری متمرکز بر والد-کودک بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان آزاردیده جسمی و بهبود رفتارهای والدینی است. 28 کودک 7 تا 9 سال از انجمن حمایت از کودکان کار شهر تهران و مادران آن ها به شیوه نمونه‌برداری در دسترس انتخاب شدند. 15 زوج مادر و کودک در گروه مداخله متمرکز بر والد-کودک و 13 مادر در گروه مداخله متمرکز بر والد جایگزین شدند. بسته درمان شناختی-رفتاری ترکیبی والد-کودک در طول 5 جلسه به مادران و 8 جلسه به کودکان عرضه شد. پس از پایان مداخله، پس‌آزمون و پس از دو ماه، پیگیری انجام شد. ابزارها شامل فهرست رفتاری کودک (آشنباخ، 1991)، پرسشنامه والدگری آلاباما (فریک، 1991) و پرسشنامه ظرفیت کودک‌آزاری (میلنر، 1986) بود. نتایج تحلیل واریانس آمیخته حاکی از آن بود که مداخله شناختی-رفتاری در کاهش مشکلات درونی‌سازی و برونی‌سازی مؤثر بوده است. در زیرمقیاس‌های رفتارهای والدینی نیز فقر نظارت و تنبیه بدنی کاهش یافت، اما ظرفیت کودک‌آزاری تغییر معناداری نشان نداد. همچنین از لحاظ اثربخشی مداخله روی متغیرهای مشکلات رفتاری، رفتارهای والدینی و ظرفیت کودک‌آزاری میان دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد، که نشان‌دهنده‌ نقش اصلی مادران در مداخله‎های کودک آزاری است. نتایج این پژوهش با روشن‌تر ساختن نقش کودک و والد در حیطه مداخله‎های کودک ‌آزاری، در موقعیت‌های بالینی و برای کاهش این پدیده کاربرد خواهد داشت.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study was to examine the effectiveness of parent- child focused cognitive- behavioral intervention on decreasing behavioral problems of physically abused children and improving parental practices. Twenty eight children aged 7-9 years from the Association for Protection of Working Children in Tehran and their mothers were selected by available sampling. Fifteen pairs of mother-child were assigned into the parent-child group and 13 mothers were assigned into the parent focused group. The mothers received 5 sessions of the combined parent-child cognitive- behavioral therapy package and the children received 8 sessions of the package. Posttest conducted at the end of the intervention. The study had a 2-month follow-up period. The mothers completed the Child Behavior Checklist (Achenbach, 1991), the Alabama Parenting Questionnaire (Frick, 1991) and the Child Abuse Potential Inventory (Milner, 1986). The data were analyzed by mixed ANOVA. The results indicated that the cognitive- behavioral intervention significantly decreased internalizing and externalizing problems. The scores of the poor monitoring and the corporal punishment subscales of the parental practices scale decreased but the scores of the child abuse potential subscale didn’t significantly change. Furthermore there were no significant differences between the effectiveness of the intervention on behavioral problems, parental practices and child abuse potential in both groups, which reflected the central role of mothers in child abuse interventions. By clarifying the role of child and parent in child abuse interventions, the findings suggested these interventions could be applied to clinical settings and may reduce the child abuse phenomenon..

منابع و مأخذ:

خوشابی، ک.، حبیبی عسگرآبادی، م.، فرزادفرد، س. ز. و محمدخانی، پ. (1386). میزان شیوع کودک‌آزاری در دانش­آموزان دوره‌ی راهنمایی شهر تهران. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، 7 (27)، 135-115.

سامانی، س. (1376). بررسی اعتبار و قابلیت اعتماد مقیاس رفتاری کودکان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.

سامانی، س. (1390). ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی فرم کودکان پرسشنامه والدگری آلاباما. روش‌ها و مدل‌های روا‌ن‌شناختی، 2(5)، 29-17.

شکوهی‌یکتا، م.، زمانی، ن.، پرند، ا. و اکبری­زردخانه، س.(1389). اثربخشی آموزش مدیریت خشم بر ابراز و مهار خشم والدین. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 7 (26)، 146-137.

غفاری، ب. (1389). مقایسه کارکرد خانواده و مهارت‌های فرزندپروری خانواده‌های کودکان دارای نشانه اختلال نافرمانی مقابله‌ای و خانواده‌های کودکان دارای نشانه‌های اختلال سلوک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد خانواده‌درمانی. پژوهشکده خانواده، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

محمدی، ط.، مظاهری، م.ع. و حیدری، م. (1393). حافظه تاریخچه شخصی و طرحواره‌های اولیه در کودکان آزاردیده: پیش‌بینی کیفیت زندگی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 11(41)، 30-19.

مدنی، س. (1383). کودک‌آزاری در ایران. تهران: نشر اکنون.

Achenbach, T. M. (1991).Manual for the child behavior checklist 4-18and 1991 profile. University of Vermont, Department of Psychiatry, Burlington.

Achenbach, T. M., & Rescorla, L. A. (2001). Manual for the ASEBA school- age forms & profiles. University of Vermont. Research Centre for Children Youth, and Families, Burlington.

Acton, R. G., & During, S. M. (1992). Preliminary results of aggression management training for aggressive parents. Journal of Interpersonal Violence, 7, 410–417.

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.

Azar, S. T., & Rohrbeck, C. A. (1986). Child abuse and unrealistic expectations: Further validation of the Parent Opinion Questionnaire. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 54, 867- 868.

Barnett, O. W., Miller-Perrin, C. L., & Perrin, R. D. (2011). Family violence across the lifespan (3th ed). Thousand Hills, CA: Sage.

Begle, A., Dumas, J. E., & Hanson, R. F. (2010). Predicting child abuse potential: An empirical investigation of two theoretical frameworks. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 39(2), 208-219.

Cantos, A., Neale, J. M., Gaines, R. & O'Leary, K. D. (1997). Assessment of coping strategies in child abusing mothers. Child Abuse and Neglect, 21(7), 631-636.

Chilamkurti, C., & Milner, J. S. (1993). Perceptions and evaluations of child transgressions and disciplinary techniques in high- and low-risk mothers and their children. Child Development, 64, 1801-1814.

Cicchetti, D., & Banny, A. (2014). A Developmental Psychopathology Perspective on Child Maltreat-ment.In M. Lewis & K.D. Rudolph (Eds.), Handbook of Developmental Psycholpathology. New York: Springer.

Coohey, C. (1996). Child maltreatment: testing the social isolation hypothesis. Child Abuse & Neglect, 20 (3), 241-254.

DePanfilis, D., & Zuravin, S. J. (1999b).Predicting child maltreatment recurrences during treatment. Child Abuse and Neglect, 23 (8), 729-743.

Forgatch, M. S., & Patterson, G. R. (2010). Parent manage-ment training-Oregon model: An inter-vention for antisocial behaviors in children and adolescents. In J. R. Weisz, & A. E. Kazdin (Eds.), Evidenced-based psychotherapies for children and adolescents (pp. 159–178). (2nd ed.). New York: Guilford.

Frick, P. J. (1991). Alabama parenting questionnaire. University of Alabama: Author.

Kjellgren, C., Svedin, C., & Nilsson, D. (2013).Child Physical Abuse-Experiences of Combined Treat-ment for Children and their Parents: A Pilot Study. Child Care in Practice, 19(3), 275-290.

Kolko, D. J. (1996). Individual cognitive-behavioral treat-ment and family therapy for physically abused children and their offending parents: A comparison of clinical outcomes. Child Maltreatment, 1, 322-342.

Kolko, D. J. (2003a). Individual child and parent physical abuse-focused cognitive-behavioral treatment. In B. E. Saunders, L. Berliner, & R. F. Hanson (Eds.), Child physical and sexual abuse: Guidelines for treatment (Final report: January 15, 2003, pp. 43–44). Charleston, SC: National Crime Victims Research and Treatment Center.

Kolko, D. J., & Kolko, R. P. (2009). Psychological impact and treatment of child physical abuse. In Carole Jenny (ed.), Child abuse and neglect: Diagnosis, treatment and evidence. Philadelphia: Saunder/ Elsevier, Inc.

Kolko, D. J., Iselin, A. M.,  &Gully, K. (2011). Evaluation of the Sustainability and Clinical Outcome of Alternatives for Families: A Cognitive-Behavioral Therapy (AF-CBT) in a Child Protection Center. Child Abuse & Neglect, 35, 105-116.

Lau, K., Krase, K., & Morse, R. (2009). Mandated Reporting of Child Abuse and Neglect: A practical Guide for Social Workers. New York: Springer.

Lawler, M. J., & Talbot, E. (2012).Child Abuse. In V. Ramachanalran (Ed.), Encyclpedia of Human Behavior (pp.460-466).London: Academic Press.

Letarte, M. J., Normandeau, S., & Allard, J. (2010). Effectiveness of a parent training program "Incredible Years" in a child protection service. Child Abuse & Neglect, 34 (4), 253-261.

Mash, E. J., & Wolfe, D. A. (2012). Abnormal child psychology (5th ed.). Belmont, CA: Wadswor-thpublishing.

McCabe, K. M., Lucchini, S. E., Hough, R. L., Yeh, M., & Hazen, A. (2005). The relation between violence exposure and conduct problems among adolescents: a prospective study. American Journal of Orthopsychiatry, 75, 575–584.

McCurdy, K. (2005). The influence of stress and support on maternal attitudes. Child Abuse & Neglect, 29, 251-268.

McPherson, A. V., Lewis, K. M., Lynn, A. E., Haskett, M. E., & Behrend, T. S. (2009). Predictors of parenting stress for abusive and nonabusive mothers. Journal of Child and Family Studies, 18, 61–69.

 Meezan, W. M., & O'Keefe, M. (1998). Evaluating the effectiveness of multifamily group therapy in child abuse and neglect. Research on Social Work Practice, 8(3), 330-353.

Milner, J. S. (1994). Assessing physical child abuse risk: The Child Abuse Potential Inventory. Clinical Psychology Review, 14, 547-583.

Milner, J. S., & Chilamkurti, C. (1991). Physical child abuse perpetrator characteristics: A review of the literature. Journal of Interpersonal Violence, 6, 345-366.

Milner, J. S. (1986). The Child Abuse Potential Inventory: Manual. (2nd Ed.). Webster, NC: Psytec Corporation.

Montes, M. P. de Paul, J., & Milner, J. S. (2001). Evalu-ations, attributions, affect, and disciplinary choices in mothers at high and low risk for child physical abuse. Child Abuse & Neglect, 25, 1015-1036.

Mustillo, S., Dorsey, S., Conover, K., & Burns, B. (2011). Parental depression and child outcomes: the mediating effects of abuse and neglect, Journal of Marriage and Family, 73, 164-80.

Prino, C. T., & Peyrot, M. (1994).The effect of child physical abuse and neglect on aggressive withdrawn, and prosocial behavior. Child Abuse and Neglect, 18, 871–84.

Rodriguez, C. M. (2003).Parental discipline and abuse potential effects on child depression, anxiety, and attributions. Journal of Marriage and Family, 65 (4), 809-817.

Rogosch, F. A., Cicchetti, D., Shields, A., & Toth, S. L. (1995). Parenting dysfunction in child maltreatment. In M.H. Bornstein (Ed.), Handbook of parenting: Vol. 4. Applied and practical parenting. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.

Runyon, M. K., & Deblinger, E. (2014). Combined Parent-Child Cognitive Behavioral Therapy (CPC-CBT): An approach to empower Families at-risk for child physical abuse (Programs that work). New York, NY: Oxford University Press.

Runyon, M. K., Deblinger, E., & Schroeder, C. (2009). Pilot evaluation of outcomes of combined parent-child cognitive-behavioral therapy group for families at risk for child physical abuse.Cognitive and Behavioral Practice, 16, 101-118.

Runyon, M. K., Deblinger, E., Ryan, E. E., & Thakkar-Kolar, R. (2004). An overview of child physical abuse: Developing an integrated parent- child cognitive- behavioral treatment approach. Trauma, Violence & Abuse, 5 (1), 65-85.

Runyon, M. K., Deblinger, E., & Steer, R. S. (2010). Group cognitive behavioral treatment for parents and children at-risk for physical abuse: An initial study. Child and Family Behavior Therapy, 32 (3), 196-218.

Sedlak, A. J., Mettenburg, J., Basena, M., Petta, I., McPherson, K., Greene, A., & Li, S. (2010). The Fourth National Incidence Study of Child Abuse and Neglect (NIS-4): Report to Congress. Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services, Administration for Children and Families.

Shelton, K. K., Frick, P. J., & Wootton, J. (1996) The assessment of parenting practices in families of elementary school-aged children. Journal of Clinical Child Psychology, 25, 317-327.

Sidebotham, P., & Heron, J. (2006). Child maltreatment in the "children of the nineties": A cohort study of risk factors. Child Abuse and Neglect, 30 (5), 497-522.

Swenson, C. C., & Brown, E. J. (1999).Cognitive-
behavioral group treatment for physically abused children. Cognitive and Behavioral Practice, 6, 612–220.

Thomas, R., & Zimmer-Gembeck. (2011). Accumulating evidence for parent–child interaction therapy in the prevention of child maltreatment. Child develop-ment, 82 (1), 177- 192.

Thomas, R., & Zimmer-Gembeck. M. J. (2012). Parent-Child Interaction Therapy: An Evidence-Based Treatment for Child Maltreatment. Child Maltreat-ment, 17, 253-266.

Tolan, P. H., Gorman-Smith, D., & Henry, D. B. (2006). Family violence. Annual Review of Psychology, 57, 557–583.

U.S. Department of Health and Human Services, Adminis-tration for Children and Families, Administration on Children, Youth and Families, Children’s Bureau (2012). Child maltreatment. Retrieved 10 November, form: http://www.acf.hhs. gov/programs/cb/research-data-technology/statistics -research/child-maltreatment.

Widom, C. S. (2000). Childhood victimization: Early adversity, later psychopathology. National Institute of Justice Journal, 242, 2-9.

Wolfe, D. A., Scott, K., Wekerle, C., & Pittman, A. L. (2001). Child maltreatment: risk of adjustment problems and dating violence in adolescence. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 40, 282–289.