نقش دادستان در تأمین حقوق متهم در نظام حقوق اسلامی ایران و کامن لا

محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق اسلامی

فرامرز سنجرانی ¹ , حسین فخر ² , رضا فانی ³ , عباسعلی اکبری ⁴

1 - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. [e-mail]
2 - . دانشیارگروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، ایران(نویسنده مسئول). [e-mail]
3 - استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
4 - استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران[e-mail]

تاریخ دریافت : 1401/10/10 تاریخ پذیرش : 1402/03/19 تاریخ انتشار : 1402/06/30

کلید واژه: متهم, دادرسی عادلانه, دادستان, دادسرا, حقوق دفاعی متهم,

چکیده مقاله :

متهم به دلیل موقعیت ویژه ای که در دادرسی کیفری دارد در مواجهه با قدرت حاکمیت، لازم است ابزارهایی در دست داشته باشد تا بتواند بی گناهی خود را ثابت نماید.تاثیرپذیری نظام دادرسی کیفری ایران از سیستم تفتیشی و محدودیتهای ناشی از آن از جمله عدم امکان مداخله وکیل در جریان تحقیقات، عدم توجه به الزامات دادرسی عادلانه، یکی بودن مقام ارجاع، تعقیب، تحقیق، رسیدگی و اجرای حکم و عدم پیش بینی دادرسی افتراقی برای برخی از جرایم نظیر جرایم علیه امنیت، مواردی هستند که قانونگذار ایرانی با غفلت از آنها در جریان تصویب قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392موجب نادیده گرفته شدن حقوق متهم گردیده است. از آنجا که اولین نهاد قضایی در رویارویی با جرم که نقشی بسیار مهم و اساسی در تشکیل و ایجاد پرونده های کیفری و حفظ نظم و ایجاد امنیت اجتماعی و قضایی بر عهده دارد، دادسرا است بر این اساس نگارندگان این مقاله تلاش نموده اند تا با استفاده از روشی توصیفی و تحلیلی در جمع آوری مطالب از منابع کتابخانه ای، مبانی و اصول کلی حاکم بر تضمینات و تمهیدات ناظر بر حقوق متهم و نقش دادستان در این زمینه را در نظام حقوقی ایران و کامن لا مورد ارزیابی قرار دهند.تا با بررسی امکان بومی سازی برخی از ضمانت اجراهای موجود در حقوق کامن لا، سیستم دادرسی کیفری کشورمان بتواند در تحولات آتی خود را به سیستم های نوین عدالت کیفری نزدیکتر نماید.

چکیده انگلیسی:

The accused person should have some tools to prove his/her innocence. Because this person has a special position in the criminal proceedings while the sovereignty. Some cases have led to the Iranian legislator ignorance of accused person's right in the process of approving the criminal procedure Law in 2012. These cases are: Iran Criminal Justice System's effectiveness from the inspection system and its limitation like the impossibility of lower's interference during the investigation, ignoring the requirements of a fair trial, working the same authority for referral, prosecution, investigation, trial and execution of the sentence, and the same failure to foresee a differential trial for some crimes such as crimes against security. Prosecutor's office is the first judicial institution in dealing with crime, which has a very vital and fundamental role in filing and creating criminal cases, maintaining their order and creating social and judicial security. We tried to use a descriptive and analytical method in collecting contents from library sources, to evaluate the fundamentals and general principles and provisions governing the accused person's rights and prosecutor's role in this field of Iran legal system and common law. The criminal justice system of our country can be closer to the new criminal justice systems in future developments by localization of some available executions guarantees in the common law.