ملاحظاتی در ماهیت شناسی عقود با رویکردی تطبیقی در بیع

محورهای موضوعی : جامع الفقهیه

مهدی محقق فر ¹

1 - دانشجوی دکتری فقه و حقوق اسلامی

تاریخ دریافت : 1393/07/23 تاریخ پذیرش : 1393/07/23 تاریخ انتشار : 1387/07/01

کلید واژه: فقه العقود, عقود معاوضی, عقد بیع, ماهیت شناسی, بررسی تطبیقی,

چکیده مقاله :

به کارگیری درست احکام عقود مستلزم شناخت صحیح ماهیت هر یک از آنها است .گرچه برخی از فقهایمعاصر به پارهای از زوایای ماهیتشناسی آنها در بین مباحث عقد بیع پرداخته اند، اما تاکنون متن مستقل ومکفی در فقه العقود امامیه نگاشته نشده است. در این مقاله سعی شده است با طرح چند ملاحظه مهم،درآمدی بر روش کلی شناخت ماهیت عقود ارائه شود. تفکیک رویکرد وجودشناختی و مفهومشناختی؛ تفکیکعناصر تقییدی و تعلیلی؛ تفکیک حیثیت عقدی و عهدی؛ تبین نگرش سببی و مسببی به عناوین عقود؛تفکیک ماهیت و آثار عقود؛ مرکبه بودن و یا بسیطه بودن ماهیات عقود؛ ملاحظاتی در یافتن هسته مرکزیعقود و رتبه ایجاد ماهیت، مواردی است که در این مجال بهاجمال بررسی شدهاست. برای اخذ نتیجه بهتر،دایره عقود مورد بررسی به عقود معاوضی محدود شده، همچنین در رویکردی تطبیقی برخی از کاربست هایاین ملاحظات در عقد بیع بررسی شدهاست.

چکیده انگلیسی:

The proper application of the regulations of contracts depends on theactual knowledge of each of them. Although certain contemporaryjurisprudents have dealt with some aspects of the nature of contracts whilediscussing sale contract, no distinct and sufficient text has been written onImÁmiyya jurisprudence of contracts. The present article seeks to raisesome important considerations presenting outlines of the general methodof knowing the nature of contracts. It deals briefly with distinguishing theontological approach from the conceptual one, distinguishing thedelimiting elements from the causal ones, that of contracts property fromvows property, explanation of causal and effectual attitude to contracts,distinguishing the nature of contracts from their effects, their compoundor simple nature, all of which contribute to finding the essence and natureof contracts. To come to more tangible conclusions, I have delimited thecontracts under discussion to reciprocal ones. I have also studied certaincases of applying these considerations in sale contract with a comparativeapproach