تحلیل فقهی وضعیت کنونی چندجانبه‌گرایی مبتنی بر عدالت و حقوق بین‌الملل در نظام جهانی
محورهای موضوعی : جامع الفقهیهسجاد قاسمی 1 , عبدالمحمد افروغ 2 * , عباس برزگرزاده 3
1 - دانشجوی دکتری حقوق بین الملل عمومی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.
2 - استادیار، گروه حقوق بین الملل، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
3 - استادیار، گروه حقوق بین الملل، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی ، بوشهر، ایران.
کلید واژه: عدالت جهانی, حقوق بشر, همکاری چندجانبه, صلح پایدار, مقابله با یکجانبه‌گرایی, فقه,
چکیده مقاله :
چندجانبه‌گرایی مبتنی بر عدالت و حقوق بین‌الملل به عنوان یک رویکرد جایگزین برای مناسبات قدرت‌محور در نظام بین‌المللی، نیازمند توجه به اصول اساسی و الزامات حقوقی است. این رویکرد به دنبال ایجاد تعادل در روابط بین کشورها و تأمین منافع مشترک از طریق همکاری‌های بین‌المللی است. چندجانبه‌گرایی، به عنوان یک الگوی جدید برای همکاری‌های بین‌المللی، می‌تواند به عنوان یک پاسخ مؤثر به چالش‌های جهانی مطرح شود. این رویکرد نه تنها بر اساس قدرت بلکه بر اساس اصول انسانی و حقوق بین‌الملل بنا شده است. با ایجاد ساختارهای چندجانبه‌ای که کشورهای مختلف را در یک میز مذاکره گرد هم می‌آورد، می‌توان به حل مسائل جهانی از جمله تغییرات اقلیمی، بحران‌های انسانی و نابرابری‌های اقتصادی پرداخت. این نوع همکاری‌ها می‌تواند به تقویت روابط دیپلماتیک و اقتصادی میان کشورها کمک کند و زمینه را برای ایجاد صلح پایدار فراهم آورد. با این حال، چالش‌های عملیاتی نیز در مسیر تحقق این نوع از چندجانبه‌گرایی وجود دارد. منافع متضاد کشورها، ضعف نهادهای بین‌المللی و نیاز به تغییر در نگرش‌ها و سیاست‌ها از جمله موانع پیش روی این رویکرد هستند. بسیاری از کشورها ممکن است تمایل نداشته باشند که منافع ملی خود را فدای منافع جمعی کنند. همچنین، نهادهای بین‌المللی معمولاً با مشکلاتی نظیر عدم اعتبار، منابع محدود و عدم توانایی در اجرای تصمیمات مواجه هستند. علاوه بر این، تأثیرات فرهنگی و تاریخی نیز می‌تواند بر روی نگرش کشورها نسبت به همکاری‌های چندجانبه تأثیرگذار باشد. برخی کشورها ممکن است تجربه‌های منفی از همکاری‌های قبلی داشته باشند که موجب بی‌اعتمادی نسبت به فرآیندهای چندجانبه شده است. بنابراین، برای ایجاد یک نظام چندجانبه جدید که مبتنی بر عدالت باشد، لازم است تا موانع فرهنگی و تاریخی نیز شناسایی و مورد بررسی قرار گیرند.
Multilateralism based on justice and international law, as an alternative approach to power-based relations in the international system, requires attention to fundamental principles and legal requirements. This approach seeks to create a balance in relations between countries and secure common interests through international cooperation. Multilateralism, as a new model for international cooperation, can be proposed as an effective response to global challenges. This approach is based not only on power but also on human principles and international law. By creating multilateral structures that bring different countries together at a negotiating table, it is possible to solve global problems, including climate change, humanitarian crises, and economic inequalities. This type of cooperation can help strengthen diplomatic and economic relations between countries and pave the way for creating lasting peace. However, there are also operational challenges in the path to realizing this type of multilateralism. Conflicting national interests, the weakness of international institutions, and the need for changes in attitudes and policies are among the obstacles to this approach. Many countries may be reluctant to sacrifice their national interests for the collective good. International institutions also often face problems such as lack of credibility, limited resources, and inability to implement decisions. In addition, cultural and historical influences can also influence countries’ attitudes toward multilateral cooperation. Some countries may have negative experiences from previous cooperation that have led to distrust of multilateral processes. Therefore, in order to create a new multilateral system that is based on justice, it is necessary to identify and address cultural and historical obstacles.
1.اسمعیلی اردکانی ،علی،1401، یکجانبه‌گرایی و چندجانبه‌گرایی در روابط بین‌الملل ،جلد دوم. نشر انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
2.اکبری، عابد. اسمعیلی اردکانی ،علی،1401،یک جانبه گرایی و حقوق بین الملل جلد 1 نشر انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
3.اشتری، مهدی، علی پورقصاب امیری ،فخر الدین ابوئیه،1399، تقابل چند جانبه گرایی و یکجانبه گرایی در جامعه جهانی،دوره3.شماره1.شماره پیاپی9.
4.پوستین چی،زهره،1402، تاثیر چند جانبه گرایی تاکتیکی بر جهت گیری و نقش ملی ایران در جنوب غرب آسیا،فصلنامه غرب اسیا.دوره2.شماره3.
5ـ ظریف، محمد جواد،1396، چند جانبه گرایی و قدرت ایده،مطالعات بین الملل، دوره14، شماره2.
خارجی
1. Anderson, John. 2020. International Law and Its Impact. New York: Global Publishing.
2. Boulden, J. (2018). "Multilateralism and Conflict Management: Assessing Peace Operations". International Peacekeeping, 25(2), 123-145.
3. Brown, Lisa. 2021. Social Justice in International Relations. London: Academic Press.
4. Clark, Michael. 2019. "Unilateralism in Global Politics". Journal of International Affairs, 12(3), 73-85.
5. Davis, Emily. 2021. "The Rise of Unilateralism". International Studies Review, 15(2), 78-92.
6. Gruszczynski, L., Menkes, R., Bilkova, M., & Farah, A. (2023). The Crisis of Multilateral Legal Order: Causes, Dynamics and Implications. London: Routledge.
7. Hosli, M. O., Garrett, T., Niedecken, S., & Verbeek, N. (2021). The Future of Multilateralism: Global Cooperation and International Organizations. Lanham: Rowman & Littlefield.
8. Johnson, Peter. 2019. Multilateral Cooperation in a Globalized World. Cambridge: University Press.
9. Marchetti, R., & Schrijver, N. (2019). "The Responsibility to Protect and the Quest for Legitimacy". Global Governance, 25(1), 45-67.
10. Smith, Robert. 2020. The Dynamics of Multilateralism. Oxford: Oxford University Press.
11. Taylor, Sarah. 2017. Principles of International Law. Chicago: Legal Publishing Company.
12. Telo, M. (2014). Globalisation, Multilateralism, Europe: Towards a Better Global Governance? London: Routledge.
13. Williams, Anna. 2018. Justice and Equality in Global Contexts. Washington D.C.: Policy Press.
14. Zartman, I. W., & Touval, S. (2010). International Cooperation: The Extents and Limits of Multilateralism. Cambridge: Cambridge University Press.