آسیب شناسی فقهی ختنه پسران در ایران با محوریت حقوق کودک و حق بر بدن
محورهای موضوعی : جامع الفقهیه
1 - تخصص روش تحقیق وکارشناسی ارشد مردم شناسی اجتماعی، دانشگاه کنت- انگلستان
کلید واژه: ختنه پسران, حق بر بدن, حقوق کودک, آسیب شناسی فرهنگی, جامعه ایران.,
چکیده مقاله :
عمل ختنه یکی از مهمترین و شایع ترین اتفاقات دوره کودکی پسران و آئینی با قدمت کهن در برخی از جوامع دنیای امروز بویژه ایران است که علیرغم نقض وجوه مختلفِ حقوق کودک،همچنان رواج دارد؛با وجود این دانش علمی متناسبی در ارتباط با این پدیده و ابعاد مسئله آمیز و پیامدهای پیدا و پنهان آن تولید نشده است. در جوامع سنتی انجام عمل در عضو خصوصی بدن کودک همراه با آیینی خاص با هدف کاهش اضطراب کودک برای ورود به مرحله بزرگسالی انجام می‌شود ولی در جامعه معاصر هر فرد زیر 18 سال کودک محسوب می‌شود و هرگونه تغییر در اندام او بدون دخالت و اجازه خود کودک و برگزاری مراسم ختنه‌سوران نه تنها تجاوز به حقوق کودک است بلکه ماهیت ضد آموزشی نیز دارد.در این مقاله دو هدف اصلی دنبال شده است: ابتدا واکاوی ابعاد فرهنگی و مذهبی مسئله ختنه پسران در جامعه ایران و سپس شناخت عینی این مسئله با نگاهی به حقوق کودک و حق بر بدن برای کمک به تدوین برنامه ها و سیاست های موثر در کاهش و رفع تبعات و پیامدهای منفی آن. برای این منظور جدای از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و بهره گیری از پژوهش میدانی با رویکرد کیفی به ارزیابی تجریبات مشارکت کنندگان بر اساس مصاحبه هدفمند در میان تعدادی از ایرانیان ختنه شده ساکن داخل و خارج از کشور و نیز مصاحبه با برخی متخصصین و صاحبنظران علمی پرداخته شد. آنگونه که شواهد میدانی و اسناد تاریخی موجود نشان می دهند نقش دین در تداوم عمل ختنه تعیین‌کننده بوده است به طوری که در طول تاریخ همواره افرادی بوده و هستند که این عمل را انجام می‌دهند بی آنکه جز پیروی از دستورات دینی،دلیل مشخص و روشنی درباره آن داشته باشند. این امر نمایانگر آن است که گفتمان پزشکی از ساختارهای ایدئولوژیکی قدرت متاثر بوده و در همدستی و تعامل با آن کارکردهای خود را تنظیم کرده و برای مشروعیت بخشی از حوزه سلامت وارد شده و اعتماد اذهان اجتماعی را جهت پذیرش این عمل به مثابه یک عمل طبیعی و ضروری و نه برساخته ی اجتماعی،ترغیب می کند.
Circumcision is one of the most important and common events in the childhood of boys and an ancient ritual in some societies of the world today, especially Iran, which is still prevalent despite the violation of various aspects of children's rights; however, adequate scientific knowledge has not been produced regarding this phenomenon and its problematic dimensions and obvious and hidden consequences. In traditional societies, performing the operation on a child's private part is done with a special ritual with the aim of reducing the child's anxiety about entering adulthood, but in contemporary society, every person under the age of 18 is considered a child, and any change in his or her body without the child's own intervention and permission and holding circumcision ceremonies is not only a violation of the child's rights, but also has an anti-educational nature. This article pursues two main goals: first, to analyze the cultural and religious dimensions of the issue of male circumcision in Iranian society, and then to objectively understand issue with a view to children's rights and the right to the body to help formulate effective programs and policies to reduce and eliminate its negative consequences and outcomes. For this purpose, apart from documentary and library studies and using field research with a qualitative approach, the experiences of the participants were evaluated based on targeted interviews among a number of circumcised Iranians living inside and outside the country, as well as interviews with some experts and scientific experts. As the field evidence and available historical documents show, the role of religion in the continuation of the practice of circumcision has been decisive, so that throughout history there have always been and are people who perform this practice without having a specific and clear reason for it other than following religious orders. influenced by the ideological structures of power and, in complicity and interaction with it, regulates its functions and enters into the legitimacy of a part of the health field and encourages the trust of social minds to accept this practice as a natural and necessary practice and not a social construct.
1. آزاد،حسن،(1377)، گوشه‌هایی از تاریخ اجتماعی ایران: پشت پرده‌های حرمسرا،ناشر: انزلی.
2. اکرلاف، جرج؛ کرانتون، راشل (1395)، اقتصاد هویت، ترجمه مهدی فیضی، انتشارات نگاه معاصر.
3. اصلانی، سیاوش(1397)، حق بر سلامت: تاثیر موازین بین المللی در حق بر سلامت به عنوان یکی از مصادیق حقوق بشر در حقوق عمومی ایران، انتشارات آیدین.
4. احمدی، کامیل و همکاران (1394)، به نام سنت: پژوهشی جامع در باب ختنه زنان در ایران، نشر شیرازه.
5. احمدی، کامیل و همکاران (1394)، پژوهشی جامع در باب ختنه زنان و دختران در ایران/ نشر شیرازه.
6. اربابی، امیرهوشنگ (1379)، ختنه نوزادان با پلاستی بل، مزایا و عوارض آن: بررسی هفت ساله در زایشگاه شهید اکبر آبادی تهران، مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران، سال هفتم، شماره 21.
7. اسلامی، رضا؛ آجلی لاهیجی، مهشید، (1394)، چالش‌های توسعه اجتماعی در نظام بین‌المللی حقوق بشر، با تاکید بر حق بر آموزش، حق بر بهداشت و رفع فقر، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 74.
8. آزاد، حسن(1377)گوشه‌هایی از تاریخ اجتماعی ایران: پشت پرده‌های حرمسرا. انتشارات انزلی.چاپ هشتم.
9. بیتس، دانیل،(1385)،انسان شناسی فرهنگی،ترجمه محسن ثلاثی،تهران:انتشارات علمی.
10. پارسا فرزاد ، ریبوار یوسف پناه. 1391. بررسی حکم ختنه در فقه مذاهب اربعه اهل سنت. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دانشگاه کردستان .دانشکده ادبیات و علوم انسانی
11. پراکند، مهناز، (2018) تسلط شرعی پدر مانع تقویت قوانین ضد ختنه در ایران، مجله حقوق ما.
12. توحیدی، ابوحیان، (1964)، البصائر و الذخائر، دمشق.
13.رید، ائولین،(1363)،انسان در عصر توحش، ترجمه محمود عنایت، تهران:هاشمی.
14.روح الامین، محمود،(1364)، انسان‌شناسی، تهران: زمان.
15.رئیسی، حسین،(1396)، بدن من حق من: درآمدی بر حق مالکیت بر بدن، ماهنامه خط صلح.
16.فاتحی، ابوالقاسم، اخلاصی، ابراهیم، (1389)، "گفتمان جامعه شناسی بدن " ، فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، سال اول، شماره دو،
17.فروید، زیگموند، (1348)، موسی و یکتاپرستی،ترجمه قاسم خاتمی،نشر جامی.
18.فرزانه،حمیده،(1387)،زنان و فرهنگ بدن: زمینه هاي انتخاب جراحی هاي زیبایی در زنان تهرانی، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 4 سال یازدهم، ص45-61.
19.فلور،ویلم(2010)،تاریخ اجتماعی روابط سکسی در ایران،ترجمه محسن مینو خرد، نشر اینترنتی.
20.کاظمی، سیمین،(1398) بدن آرمانی، مردانگی و جامعه مصرفی، سخنرانی در انجمن جامعه شناسی ایران.
21.کرمی، اکبر،(1397)،ختنه فریضه مذهبی یا نقض حقوق کودک ، مصاحبه با رادیو فردا.
22.گیدنز، آنتونی،(1376)، جامعه شناسی،ترجمه منوچهر صبوری، تهران:نشر نی.
23.مورگان، هنری،(1371) جامعه باستان، ترجمه محسن ثلاثی، تهران:پژوهشگاه.
24.محسنی، منوچهر، (1385) ، جامعه شناسی بدن،تهران: طهوری.
25.یوسفی اشکوری، حسن،(1397) ختنه پسران و حقوق کودک مجله حقوق ما:، شماره ۷۸.
26.قرآن
27.اعلامیه جهانی حقوق بشر
28.سازمان بهداشت جهانی
.29ذکائی، محمدسعید، )1387 ،جامعه شناسی جوانان ایران، تهران، انتشارات آگه.