جبران ضرر و زیان ناشی از محصولات تراریخته
محورهای موضوعی : فقه المعاملات
جابر رضائی جنید
1
(دانشجوی دکتری حقوق دانشگاه آزاد واحد قائمشهر)
بهنام قنبرپور
2
(استادیار گروه حقوق، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران. behnamghanbarpor45@yahoo.com)
محمد عالم زاده
3
(هیات علمی دانشگاه آزاد قائمشهر)
کلید واژه: تراريخته, مسئوليت مدني, مسئوليت سخت, مسئولیت اجتماعی دولت, صندوق جبران خسارت. ,
چکیده مقاله :
زيانبار يا غير زيان بار بودن محصولات تراریخته همچنان مبهم هستند مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته است با هدف بررسی جبران ضرر و زیان ناشی از محصولات تراریخته، مبانی و روش های جبران خسارات ناشی از این محصولات را بیان می کند و در پاسخ به این پرسش که، در صورت اثبات مضرات این محصولات؛ بر چه اساس و مبنایی می¬توانیم؛ خساراتي كه به زیان دیده وارد شده است را مطالبه نماییم؟ برمبنای مسئولیت مدنی که به دو مسئولیت قراردادی و غیر قراردادي تقسیم می¬شود اگر قراردادی موجود باشد، مشکلی برای جبران خسارت نیست اما اگر قراردادي موجود نباشد؛ زیان دیده براي جبران خسارات باید تقصیر عامل فعل زیان بار را اثبات نماید اما با توجه به این که اثبات چنین کاری سخت است برای تسهیل جبران خسارات ناشی از محصولات تراریخته به مسئولیت سخت توجه می شود با توجه به این که نه تنها دولت در برابر مردم مسئولیت اجتماعی دارد بلکه در خصوص محصولات تراریخته وظیفه ی اعطاء مجوز را بر عهده دارد بر همین اساس نگارندگان با عقیده بر مسئولیت سخت، نه تنها دولت، برای جبران خسارات ناشی از محصولات تراریخته مسئول باشد بلکه جهت تامین بهتر حقوق زیان دیدگان صندوق جبران خسارت نیز تاسیس شود.
The Harmful or non-harmful transgenic products are still unclear.This article is organized in a descriptive-analytical way, with the aim of investigating the compensation of losses caused by transgenic products, it states the basics and methods of compensation of damages caused by these products, and in response to the question that, if the harm of these products is proven; On what basis can we; Should we claim the damages that have been caused to the victim? Based on civil responsibility, which is divided into two contractual and non-contractual responsibilities, if there is a contract, there is no problem to compensate the damage, but if there is no contract; In order to compensate for the damages, the injured party must prove the fault of the agent of the harmful act, but considering that it is difficult to prove such a thing, strict liability is paid attention to in order to facilitate the compensation of damages caused by transgenic products.Due to the fact that not only the government has a social responsibility towards the people, but it is also responsible for granting permission for transgenic products.Based on this, the authors believe in strict responsibility, not only the government should be responsible for compensation for the damages caused by genetically modified products, but a compensation fund should also be established to better secure the rights of the victims.
منابع
- کتب
1. جعفري تبار، حسن (1375)، مسئوليت مدني سازندگان و فروشندگان كالا، دادگستر، چ 1.
2. حسيني نژاد، حسينقلي (1370)، مسئوليت مدني، بخش فرهنگي جعاد دانشگاهي دانشگاه شهيد بهشتي، چ 1.
3. صفایی، سید حسین، رحیمی، حبیب اله (1399)، مسئولیت مدنی تطبیقی، تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، چ 2.
4. عبدی پور، ابراهیم (1376)، بررسی تطبیقی مفهوم وآثار اضطراردرحقوق مدنی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چ 1.
5. فیض کاشانی، محمد محسن، (1406ق)، الوافی، اصفهان: کتابخانه امام امیرالمومنین(ع)
6. عمید زنجانی، عباسعلی، قواعد فقه بخش حقوق خصوصی (1386)، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت) مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، تهران: چ 4، 1391، ج 1
7. کاتوزیان، ناصر (1377)، دوره مقدماتی حقوق مدنی: وقایع حقوقی- مسئولیت مدنی، تهران: شرکت سهامی انتشار، چ 10.
8. کاتوزیان، ناصر (1397)، الزام خارج از قرارداد، مسئولیت مدنی، تهران: گنج دانش، جلد 1، چ 15.
9. کاتوزیان، ناصر (1397)، الزام های خارج از قرارداد، مسئولیت مدنی، مسئولیت های خاص و مختلط، تهران: گنج دانش، ج 2.
10. کاتوزیان، ناصر (1397)، دوره حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، تهران: انتشارات گنج دانش، جلد 4، چ 10.
11. محمدی، ابوالحسن، قواعد فقه (1379)، نشر میزان، تهران: چ 13، 1393
12. يزدي صمدي، بهمن، شاه نجات بوشهري، علي اكبر (1380)، گياهان تراريخته و كشاورزي جهاني، تهران: انتشارات نقش مهر، چ 1.
مقالات
13. اسمعیلی پرزان، مریم، رجائی پور، مصطفی، رزمی، سید محسن (1396)، «دستکاری ژنتیکی و ممنوعیت ضرر در اسلام» اخلاق زیستی، شماره 23.
14. اماني، علي رضا (1392)، «جبران خسارات در بيوتكنولوژي» حقوق راه وكالت، شماره 10.
15. دیلمی، احمد، قاسم زاده، سید روح اله (1397)، «مسئولیت مدنی ناشی از خطر های ناشناخته فراورده در حقوق ایران و فقه امامیه» نشریه- علمی پژوهشی فقه و حقوق اسلامی، سال هشتم، شماره پانزدهم.
16. عباسی، محمود، رزمخواه، نجمه، حیدری، بهار (1393)، «محصولات غذایی تراریخته و چالش های پیش رو از منظر اخلاق زیستی و حق بر غذا» فصلنامه اخلاق زیستی، سال چهارم، شماره دوازدهم.
17. علوی قزوینی، سید علی، مسعودیان زاده، ذبیح اله (1393)، «قاعده من له الغنم و فعلیه الغرم» فصلنامه پژوهش نامه اندیشه های حقوقی، شماره1.
18. علیدوست، ابوالقاسم، حسینی کمال آبادی، سید مرتضی (1396)، «مبانی فقهی مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته» فصلنامه تخصصی دین و قانون، شماره 14.
19. مشایخ، میلاد، شهبازی نیا، مرتضی، خوئینی، غفور (1396)، «مسئولیت مدنی ناشی از عیب تولید با رویکرد بر تولید محصولات تراریخته( به همراه مطالعه تطبیقی)» علوم سیاسی: مجلس و راهبرد، شماره 92.
20. مصلی نژاد، عباس (1391)، «سیاست گذاری اقتصادی و مسئولیت اجتماعی دولت» مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 42، شماره 1.
21. مهدي زاده، مهرانگيز، ربیعی، مریم، آل بویه، محمود، رستگار، حسین (1390)، «برچسب گذاري موادغذايي يا تراريخته و حقوق مصرف كنندگان» فصل نامه حقوق پزشكي.
22. مهاجر، مینا، صفائی، حسین، مهدوی دامغانی، عبدالمجید (1390)، «ملاحظات اخلاقی و حقوقی در کاربرد محصولات تراریخته با نگاهی به قانون ملی ایمنی زیستی» فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال ششم، شماره1.
23. واحدي، مرتضي، ملا ابراهيمي، عماد، ارزانيان كرم الهي، نوربخش، بررسي ابعاد حقوقي توليد و كاربرد محصولات تراريخته با تاكيد بر قانون ايمني زيستي، پروتكل كارتاهنا، پروتكل ناگويا.
24. یزدان پناه، مسعود، فروزانی، معصومه، بختیاری، زیبا (1395)، «بررسی تمایل کارشناسان جهاد کشاورزی خوزستان نسبت به محصولات کشاورزی تراریخته» علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 12، شماره 1.
25. A.koch. Bernhard(Ed). Liability and compensation schemes for damage resulting from the presence of genetically modified organism in non- gm crops. Country reports. European centre of tort and insurance law research unit for European tort law Austrian academy of science. (2007).