دشت قپچاق: بررسی جغرافیایی و تاریخی
محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی
مهدی عبادی
1
(ندارد)
زینب فضلی
2
(ندارد)
کلید واژه: دشت قپچاق, ترکان قپچاق/قپچاق ها,
چکیده مقاله :
دشت قپچاق، نامی است که در متون جغرافیایی و تاریخی دوره اسلامی بر دشت وسیع واقع در شمالغربی آسیا، غرب قزاقستان و جنوب روسیه امروزی (استپ های اوراسیا) اطلاق شده است. تتبع در منابعنشان می دهد که نام این دشت در منابع به اشکال مختلفی آمده است. به رغم بسامد قابل توجه این اسمدر منابع، به ویژه از قرن پنجم هجری به بعد، آگاه یهای مختصر و اشار هوار موجود، تصور دقیقی دربارهحدود جغرافیایی این دشت به دست نم یدهد؛ با این حال مشخص است که اتحادی های از قبایل قپچاقتا زمان استیلای مغولان بر این سرزمین در اوایل قرن هفتم هجری، در این دشت سکونت و تسلطداشته اند. عدم تشکیل دولت و قدرت مرکزی در دشت قپچاق با مرزها و ثغوری مشخص، پراکنده بودنقبایل در این دشت وسیع و نیز استمرار زندگی بدوی آنان در طول حدود دو قرن تسلط آنها بر آن، ازجمله موانع مهمی است که تعیین دقیق حدود و ثغور آن را دشوار می سازد.
Dasht-i |ip´aÎ is a name used in the Islamic geographical andhistorical sources for the vast plains of northwest Asia, WestKazakhstan and southern present-day Russia (Eurasian steppes).Research in the Sources indicates that this name appears in variousforms. Despite the high frequency of the name in the sources,especially from the fifth/eleventh century onwards, because of theexisting brief and concise information, it is not possible to conceivethe geographical borers of this plain. However, it is clear that thisplains up to the Mongol domination in the early seventh/thirteenthcentury, inhabited and dominated by the confederation of the |ip´aÎ (Kipchak) tribes. Reasons such as non-existence of a State and thecentral power with known Territories and clear frontiers in Dasht-i |ip´aÎ, scattering of the |ip´aÎ tribes in the vast plains and thecontinuation of nomadic life of |ip´aÎ s during nearly two centuriesof their domination on the steppes, are the major obstacles that make itdifficult to determine exact borders of Dasht-i |ip´aÎ.