همدان به عنوان یکی از کهن ترین شهرهای ایران، و مرکز حکومت مادها، که بی شک از دوران هخامنشیان بر حسب وضع جغرافیایی، در اندیشه مردم، مقام دل ایران را احراز کرده بود. در اواخر عهد ساسانیان به آسانی در معرض تاخت و تاز قرار گرفته و با فتح آن به دست مسلمانان، دین اسلام به این چکیده کامل
همدان به عنوان یکی از کهن ترین شهرهای ایران، و مرکز حکومت مادها، که بی شک از دوران هخامنشیان بر حسب وضع جغرافیایی، در اندیشه مردم، مقام دل ایران را احراز کرده بود. در اواخر عهد ساسانیان به آسانی در معرض تاخت و تاز قرار گرفته و با فتح آن به دست مسلمانان، دین اسلام به این شهر راه یافت. این پژوهش تلاش می کند به فرایند ورود اختیاری یا اجباری اسلام به شهر همدان بپردازد و درصدد است از یکسو نظریه پذیرش اجباری اسلام توسط مردم همدان را رد نماید و از سوی دیگر ایدۀ پذیرش آسان و از سر آگاهی اسلام از سوی همدانیها را نقد کند. در این پژوهش موارد زیر بررسیشده است: الف) مردم همدان مقاومتهای سختی در برابر عربها از خود نشان دادند، لیکن این بدان معنا نیست که اسلام نیز بهزور و اکراه وارد فرهنگ همدان شده است. ب) اسلام پذیریِ همدانیها در همهجا از سر منطق و تأمل و تفکر نبوده است بلکه عوامل دیگر روانی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیز در اسلام پذیری آنها مؤثر بوده است. ج) پذیرش اسلام ضرورتاً به معنای پذیرش فرهنگ عربی نبوده است، بلکه هسته اسلام بهصورت متن (قرآن) در میان همدانیها، رسوخ کرد و آنها توانستند این متن وحیانی را، فهم کنند و سرانجام آن را متناسب با داشتههای انسانی خود درآمیخته و به حقیقت آسمانی اسلام، عینیت فرهنگی ببخشند.
پرونده مقاله
زندگی اجتماعیِ ایرانیان در چهار مقوله ی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی قابل برّرسی و تعمّق است. این نوشتار به برّرسی مقایسه ای وجوه اقتصادی زندگی اجتماعیِ ایرانیان(دوره سلجوقیان) در سه اثر" راحه الصدور، چهارمقاله و فارسنامه" پرداخته است. و پاسخی است بر این پرسش که متو چکیده کامل
زندگی اجتماعیِ ایرانیان در چهار مقوله ی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی قابل برّرسی و تعمّق است. این نوشتار به برّرسی مقایسه ای وجوه اقتصادی زندگی اجتماعیِ ایرانیان(دوره سلجوقیان) در سه اثر" راحه الصدور، چهارمقاله و فارسنامه" پرداخته است. و پاسخی است بر این پرسش که متون منتخب مورد نظر چه گستره ای از مقولات مرتبط به وجوه اقتصادی زندگیِ اجتماعی ایرانیان را در بر می گیرند؟ نگارنده در این مقاله به بیان کامل وجوه اقتصادی در سه اثر ومقایسه آن ها کوشیده است. روش انجام این پژوهش، توصیفی و تحلیلی می باشد. ودر صدد آن است که متن این سه اثر که در ابواب مختلف زندگی ایرانیان، تألیف شده را مورد مطالعه قرار داده ، سپس داده های به دست آمده را به صورتی منظم و مرتب در عرصة اقتصادی برّرسی کند. نتیجة حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که در هر سه اثر، به مقولات اقتصادی دوران سلجوقیان پرداخته شده است اما در مقایسه، متن کتاب راحه الصدور ، بیشترین وجوه اقتصادی زندگی اجتماعی ِایرانیان قرن ششم هجری، را به تصویر کشیده است.
پرونده مقاله
علیرغم کثرت مطالعات و پژوهشهای تاریخی صورت گرفته درباره قزوین، هم چنان ناگفتههای بسیاری درباره دگرگونیهای فکری و فرهنگی و گرایش مردم این شهر به تشیع در قرون نخستین اسلامی با توجه به دارالسنه بودن قزوین وجود دارد.سوال محوری پژوهش حاضر این است که سادات چه نقشی در گستر چکیده کامل
علیرغم کثرت مطالعات و پژوهشهای تاریخی صورت گرفته درباره قزوین، هم چنان ناگفتههای بسیاری درباره دگرگونیهای فکری و فرهنگی و گرایش مردم این شهر به تشیع در قرون نخستین اسلامی با توجه به دارالسنه بودن قزوین وجود دارد.سوال محوری پژوهش حاضر این است که سادات چه نقشی در گسترش تشیع در قزوین در قرون نخستین اسلامی داشته اند؟. مطابق یافته این پژوهش، تشیع در این شهر در ابتدا به سبب حضور بعضی از صحابه و تابعین که به ائمه و اهل بیت عصمت و طهارت(ع) علاقه وافری داشتند وارد شهر قزوین گردید و مردم قزوین از این طریق با تشیع آشنا شدند و در ادامه نوع حکومت امویان و طرز برخورد آنان با مردم ایران و حضور سادات و علویان در شهرهای مختلف ایران به خصوص در قزوین رفته رفته باعث علاقمندی بیش از پیش مردم ایران و قزوین به تشیع گردید. در این میان سادات جعفری نقش کلیدی در گسترش تشیع در قزوین داشته اند.
پرونده مقاله
شهر و شهرسازی یکی از ویژگیهای تمدن بشری به شمار میرود. این پدیده از دو عنصر انسانی و ایدئولوژیکی به وجود آمده و بازتاب اوضاع و احوال اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی حاکم بر فضای جامعه است که به مرور در بستر زمان تحول یافته است. شهرسازی و توسعه شهری در دوره ساسانی یکی چکیده کامل
شهر و شهرسازی یکی از ویژگیهای تمدن بشری به شمار میرود. این پدیده از دو عنصر انسانی و ایدئولوژیکی به وجود آمده و بازتاب اوضاع و احوال اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی حاکم بر فضای جامعه است که به مرور در بستر زمان تحول یافته است. شهرسازی و توسعه شهری در دوره ساسانی یکی از مهمترین این تحولات است که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته و هدف از آن شناخت عوامل مؤثر بر بافت و الگوی شهری، مطالعه فضای کالبدی شهر و کارکردهای آن و نیز بررسی رابطه احداث شهر با اعتقادات جامعه عصر ساسانی است. در این پژوهش تحلیلی با بهرهمندی از دادهها و اطلاعات اسنادی و کتابخانهای، شهر و نظام شهر سازی ایران دوره ساسانی مورد مطالعه و واکاوی قرار گرفته است و به اقتضای شرایط زیست بوم، نوعی همطرازی در سبک شهرسازی ایرانیان دوره مذکور با مؤلفههای زیست محیطی و ایدئولوژیکی پدید آمده که علاوه بر رشد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی، رونق اقتصادی را نیز در پی داشته است که میتوان از این تجارب در شرایط کنونی بهره برد.
پرونده مقاله
دمشق بزرگترین شهر شام و مرکز این ولایت قبل و بعد از ظهور اسلام، از کهنترین شهرهای عالم به حساب میآید که نقش بسیار مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی اسلام داشته است یکی از این فرمانروایان که هم تاثیر مستقیمی بر اوضاع دمشق داشته و هم از آن در طول خلافت خود تاثیر پذیرفته مع چکیده کامل
دمشق بزرگترین شهر شام و مرکز این ولایت قبل و بعد از ظهور اسلام، از کهنترین شهرهای عالم به حساب میآید که نقش بسیار مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی اسلام داشته است یکی از این فرمانروایان که هم تاثیر مستقیمی بر اوضاع دمشق داشته و هم از آن در طول خلافت خود تاثیر پذیرفته معاویه است. از این رو مقاله حاضر که در صدد بررسی اوضاع سیاسی و اقتصادی دمشق در دوران فرمانروایی معاویه است پس از بسط فضای مفهومی موضوع تحقیق، به بررسی دو موضوع اوضاع سیاسی و اقتصادی دمشق خواهد پرداخت. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در این پژوهش، روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، کتابخانهای میباشد. یافتههای این مطالعه، حاکی از آن است که با انتخاب شهر دمشق به عنوان مرکز خلافت، معاویه توانست در مدت امارت خود پایههای قدرت خود را در دمشق و شام تثبیت کند و اوضاع سیاسی این شهر را دچار تغییر نماید همزمان با بهره گیری از نظام مالیاتی و ثروت بیشماری که از شام به دست آورده بود شهر دمشق را به لحاظ اقتصادی نیز رونق داد و در نهایت بنا بر ضرورتهایی که برای شکل گیری حکومت اسلامی وجود داشت به تاسیس یا گسترش و توسعه نهادهای متعدد سیاسی و حکومتی مانند دیوانهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و نیز پاره ای موسسات، مراکز مبانی اقتدار حکومتی خود مبادرت ورزید.
پرونده مقاله
چکیده اصلاحات ارضی یکی از مهم ترین برنامه هایی بود که در دوره محمدرضا شاه به مرحله ی اجرا درآمد و تحولات عمیقی را در زمینه مالکیت ارضی، ساختار طبقاتی، تحرک اجتماعی و ترکیب گروههای حاکم به وجود آورد. درواقع هدف از اجرای اصلاحات ارضی اجتماعی و سیاسی بود که درهم شکستن نفوذ چکیده کامل
چکیده اصلاحات ارضی یکی از مهم ترین برنامه هایی بود که در دوره محمدرضا شاه به مرحله ی اجرا درآمد و تحولات عمیقی را در زمینه مالکیت ارضی، ساختار طبقاتی، تحرک اجتماعی و ترکیب گروههای حاکم به وجود آورد. درواقع هدف از اجرای اصلاحات ارضی اجتماعی و سیاسی بود که درهم شکستن نفوذ سیاسی، اجتماعی مالکان از پیامدهای اصلی آن بود. آغاز طرح از شهر مراغه بود که به عنوان پیشگام این حرکت شناخته شد. در عرصه ی اجتماعی اجرای اصلاحات ارضی موجب رشد و توسعه ی طبقه ی دهقانی و کارگری شد. یافته ها و نتایج نشان می دهد که در عرصه ی سیاسی اجرای اصلاحات ارضی به تضعیف قدرت مالکان و افزایش نفوذ و تمرکز قدرت دولت در روستاها منجر شد. اصلاحات ارضی در شهر پیشگام اصلاحات موجب مهاجرت جمعیت روستایی به شهر شد و بسیاری از محله ها در مناطق روستایی از جمله میکائیل آباد، عشرت آباد، یوسف آباد، هاشم آباد ایجاد شد که به دنبال پیامدهای اجتماعی، اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی ناخوشایند بود و منجر به ایجاد مشاغل کاذب در مراغه شد از سوی دیگر خروج نیروی کار، از دست دادن فرصت های شغلی در مناطق روستایی که هیچ نتیجه ای جز تخریب کشاورزی نداشت، گردید. دراین تحقیق از روش توصیفی - تحلیلی استفاده شده است و حوادث مورد نظر با استفاده از اسناد تاریخی، خاطرات رجال سیاسی ومصاحبه با شاهدان عینی وقایع موردتجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
پرونده مقاله
واقعۀ کربلا از خاطرات غمانگیز شیعیان در طول تاریخ میباشد. پس از این واقعه، شیعیان به گونههای مختلف برای احیاء و ترویج فرهنگ عاشورایی تلاش نمودهاند. آیین شبیهخوانی هرچند که قرنها پس از آن واقعه ظاهر شد اما در راستای تحقق همان تلاشها قرارمیگیرد. صرفنظراز پیشینه ب چکیده کامل
واقعۀ کربلا از خاطرات غمانگیز شیعیان در طول تاریخ میباشد. پس از این واقعه، شیعیان به گونههای مختلف برای احیاء و ترویج فرهنگ عاشورایی تلاش نمودهاند. آیین شبیهخوانی هرچند که قرنها پس از آن واقعه ظاهر شد اما در راستای تحقق همان تلاشها قرارمیگیرد. صرفنظراز پیشینه باستانی ایرانیان در برگزاری آیینهای سوگواری، عوامل متعددی در شکلگیری این هنر ایرانی تأثیرگذار بودهاند. هرچندکه؛ تفکیک تلاشهای ائمهاطهار، شخصیتها، اندیشمندان، غلمای دینی نویسندگان و آثار آنها که در این پژوهش تحت عنوان عوامل اجتماعی مورد بررسی قرار میگیرند از دیگر عوامل مؤثردر پیدایش این نمایش ایرانی، دشوار مینمود اما از آنجا که آگاهی از این تآثیر ضمن تأکید بر هویت ایرانی این پدیده، اثباتی بر ظهور مقطعی خلاقیتهای حقیقتجویانه ایرانیان و تدریجی بودن شکلگیری آیین شبیهخوانی نیز خواهد بود، با بررسی گزارشهای تاریخی موجود، به روش کتابخانهای و شیوۀ تحلیلی و توصیفی درصدد تبیین جایگاه اینگونه عوامل اجتماعی در پیدایش این آیین ایرانی برآمدیم.
پرونده مقاله
واکاوی مسئله فلسطین و شرایط پیدایش اسرائیل در سال 1948 میلادی مبحثی است که پیچیده گی های زیادی در بررسی این مسئله پیدا می کند و این مسئله در سطح منطقه موضوعی است که دارای ابعاد مختلفی می باشد. همچنین کنکاش پیرامون نقش اعراب و رویکردهای متفاوت آنان درباره مساله فلسطین و چکیده کامل
واکاوی مسئله فلسطین و شرایط پیدایش اسرائیل در سال 1948 میلادی مبحثی است که پیچیده گی های زیادی در بررسی این مسئله پیدا می کند و این مسئله در سطح منطقه موضوعی است که دارای ابعاد مختلفی می باشد. همچنین کنکاش پیرامون نقش اعراب و رویکردهای متفاوت آنان درباره مساله فلسطین و اسرائیل از جمله مسائلی است که از جهات مختلف تاکنون مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. دیدگاه جهان اسلام، و غرب دراین باره نیز از دیگر مسائل قابل تامل و بررسی دراین حوزه می باشد. امروزه با توجه به رویکرد سازش کارانه دولت های عربی با اسرائیل، جایگاه ایران به عنوان حامی فلسطین روز به روز از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد.یافته های این پژوهش نشان می دهد که از زمان ورود و اشغال اسرائیلی ها به فلسطین تاکنون، این سرزمین شاهد جنگ های داخلی و خارجی سنگینی شده است که در درون آن، احزاب، فرقه ها و سازمان های مختلفی رشد کرده اند که بعضا در مقابل یکدیگر ایستاده اند. پس از تشکیل کشور اسرائیل، خشم فلسطینیان در مقابل این تجاوز بیش از پیش شعله گرفت و به ایستادگی در مقابل متجاوزان پرداختند. وجود وقایع متنوع و وضعیت جغرافیایی سرزمین فلسطین سبب ایجاد اختلافات جدی و بعضا غیرقابل رفعی میان فلسطین و اسرائیل گردیده است.
پرونده مقاله
تالش سرزمینی در غرب دریای خزر است که عناصر ثابت قدم ایرانی از دیر باز در آن زیسته اند و از دیدگاههای تاریخی، اجتماعی، اقتصادی وجغرافیایی دارای شرایط غنی است. تقسیم این منطقه به دو قسمت تالش شمالی و جنوبی پس از عهدنامه ترکمنچای، مطالعه ی محدودهی جغرافیای تاریخی آن قبل چکیده کامل
تالش سرزمینی در غرب دریای خزر است که عناصر ثابت قدم ایرانی از دیر باز در آن زیسته اند و از دیدگاههای تاریخی، اجتماعی، اقتصادی وجغرافیایی دارای شرایط غنی است. تقسیم این منطقه به دو قسمت تالش شمالی و جنوبی پس از عهدنامه ترکمنچای، مطالعه ی محدودهی جغرافیای تاریخی آن قبل از تقسیم را ضروری کرده است. در طول تاریخ، در این منطقه مذاهب گوناگونی رواج داشته که در مقایسه با سرزمین های همجوار خود حضور نسبتا پایدارتری داشته اند؛ بنابراین فرض بر این است که نوع ترکیب جمعیتی این منطقه در این امر دخیل بوده باشد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخ به این سوال است که جغرافیای تاریخی تالش قبل از تقسیم آن چگونه بوده و آیا ویژگی های تاریخی و انسانی آن می تواند متاثّر از عوامل جغرافیایی باشد؟ یافته های به دست آمده بیانگر این واقعیت است که سخت کوشی تالشیان واصالت زبان، مذهب و فرهنگ آنها تا حدود زیادی متاثر از شرایط جغرافیایی و اقتصادی منطقه بوده است؛ از طرفی قرار گرفتن تالش در مسیر گیلان به آذربایجان، قفقاز و روسیه، ارتباط تاریخی با فراز و فرودهای مختلف میان حکومتهای هم جوار ایجاد کرده است.
پرونده مقاله
در ایران زمان قاجارو پهلوی هم بیتردید یکی از کلمات کلیدی برای فهم سیاست خارجی آنها مفهوم به نیروی سوم میباشد. و هدف اصلی ما در این نوشتار به بررسی نقش نیروی سوم در راهبرد سیاست خارجی ایران در دو دوره قاجار و پهلوی پرداخته شده است. زمان قاجار و پهلوی در عرصه داخلی و خا چکیده کامل
در ایران زمان قاجارو پهلوی هم بیتردید یکی از کلمات کلیدی برای فهم سیاست خارجی آنها مفهوم به نیروی سوم میباشد. و هدف اصلی ما در این نوشتار به بررسی نقش نیروی سوم در راهبرد سیاست خارجی ایران در دو دوره قاجار و پهلوی پرداخته شده است. زمان قاجار و پهلوی در عرصه داخلی و خارجی دو عامل ساختار و کارگزار دچار تحولاتی اساسی شدند و تاثیر پذیری دوسویه ساختار وکارگزار در ساختار نظام بین الملل باعث شد که ایران با تنش ها و چالش هایی روبرو شود و در ایران به طور مداوم، همیشه باعث نیاز به نیروی سوم در عرصه بین المللی و حتی داخلی در دوران قاجار و پهلوی گردیده است. از این رو مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی می کوشد به این سوال پاسخ دهند که چرا سیاست خارجی ایران در دو مقطع قاجار و پهلوی به سمت نیروی سوم گرایش داشته است ؟ در پاسخ به سوال مذکور این فرضیه ارایه شده است: از دیدگاه مقامات ایران در دوره های قاجار و پهلوی، نیروی سوم می توانست یک نقش موازنه دهنده را در سیاست خارجی ایران و تعدیل تهدیدات روس و انگلیس ایفا کند. در این تحقیق تلاش شده است بر اساس نظریه موازنه تهدید، نقش نیروی سوم در سیاست خارجی ایران، مورد بررسی قرار گیرد.
پرونده مقاله
توقتمش(778-793ق./1376-1391م.)آخرین فرمانروای نامی و پرقدرت در تاریخ خانات اردوی سفید و زرین است.وی در اثر نزاع داخلی وبه قصد تصاحب قدرت و سلطنت دراردوی سفید به امیرتیمور پناهنده شد.امیرتیمور حکومت ولایات سقناق، کنار رود سیحون، را به وی داد. توقتمش دوبار از اوروس خان، فر چکیده کامل
توقتمش(778-793ق./1376-1391م.)آخرین فرمانروای نامی و پرقدرت در تاریخ خانات اردوی سفید و زرین است.وی در اثر نزاع داخلی وبه قصد تصاحب قدرت و سلطنت دراردوی سفید به امیرتیمور پناهنده شد.امیرتیمور حکومت ولایات سقناق، کنار رود سیحون، را به وی داد. توقتمش دوبار از اوروس خان، فرمانروای اردوی سفید شکست خورد و در نوبت دوم دست او آسیب دید، به ناچارنزد امیر تیمور پناهنده شد.این بار امیرتیمور خود دست به کار شد و به حدود اترار و سقناق لشکر کشید. در سال 777ق. درحالی که امیر تیمور با لشکر بیشتری قصد حمله به سرزمین اردوی سفید را داشت اوروس خان ناگهان درگذشت و اندکی بعد نیز جانشین وی فوت شد.بدین گونه راه برای به سلطنت نشاندن توقتمش توسط امیرتیمور هموار گردید. به زودی توقتمش به طرف دشت قبچاق غربی حرکت نمود و شهر سرای، تختگاه خانان اردوی زرین را نیز تصاحب کرد. وی اختلاف مابین خان های اردوی سفید و زرین را مرتفع ساخت و الوس قبچاق شرقی(سفید) و غربی( زرین) را تحت یک حکومت درآورد. توقتمش در اثر این موفقیت ها دچار غرور شد و نسبت به ولی نعمت خود، امیرتیمور راه خلاف درپیش گرفت وبه جسارت رفتار کرد.امیر تیمور در دوجنگ یکی در محل اورتپه (793ق.)و دیگری درنزدیکی رود ترک(798ق.) توقتمش را شکت داد. در نهایت توقتمش پس از مدت ها سرگردانی در سال 809ق. درگذشت.
پرونده مقاله
رفراندوم 23 ژوئن 2016 مردم بریتانیا ، قانون خروج این کشور از اتحادیه اروپا که به برگزیت معروف شد را تصویب کرد. خروجی که توانسته تاثیر شگرفی بر معادلات قدرت در اروپا و جهان داشته باشد. بریتانیا که روی خوش به سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپا نشان نداد ،درصدد اتخاذ سیاستها چکیده کامل
رفراندوم 23 ژوئن 2016 مردم بریتانیا ، قانون خروج این کشور از اتحادیه اروپا که به برگزیت معروف شد را تصویب کرد. خروجی که توانسته تاثیر شگرفی بر معادلات قدرت در اروپا و جهان داشته باشد. بریتانیا که روی خوش به سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپا نشان نداد ،درصدد اتخاذ سیاستهای مسقل در حوزه امنیتی و دفاعی برامده است. خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به عنوان کشوری هسته ای و دارای حق وتو ، ضمن کاهش وزن و قدرت اروپا در سطح بین المللی اجرای شماری ازپروژه های دفاعی انگلستان را دچار وقفه می کند که این خود می تواند به کاهش توان نظامی و دفاعی اروپا منجر شود.سوال اصلی این مقاله اینگونه مطرح شده است که مهمترین پیامدهای دفاعی و امنیتی برگزیت بر همگرایی اتحادیه اروپا کدام است؟در این مقاله از رویکرد توصیفی –تحلیلی به شیوه کتابخانه ای استفاده شده است.کلید واژه: اتحادیه اروپا،برگزیت و بریتانیا
پرونده مقاله