زمینه و هدف: حوزه آبخیز سد زاگرس در استان کرمانشاه در شهرستانهای دالاهو، سرپل ذهاب، اسلامآباد غرب و گیلانغرب محصور است و در دهه گذشته تغییرات شدید کاربری اراضی را تجربه کرده است. هدف مطالعه، بررسی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از سنجه¬های اکولوژی سیمای سرزمین، به ع چکیده کامل
زمینه و هدف: حوزه آبخیز سد زاگرس در استان کرمانشاه در شهرستانهای دالاهو، سرپل ذهاب، اسلامآباد غرب و گیلانغرب محصور است و در دهه گذشته تغییرات شدید کاربری اراضی را تجربه کرده است. هدف مطالعه، بررسی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از سنجه¬های اکولوژی سیمای سرزمین، به علت تغییر جنگل¬های بلوط زاگرس و ارائه داده¬ها و نبود زمین کشاورزی و فرسایش خاک و سیلابی بودن منطقه بوده است.
روش بررسی: در این مطالعه از تصاویر ماهواره لندست 8 در سالهای 2010 و 2020 استفاده شد. پس از انجام پیش¬پردازش¬های لازم برای تصاویر، نمونه¬های تعلیمی به کمک تصاویر رنگی کاذب(FCC) و شاخص پوشش¬گیاهی(NDVI) شناسایی شدند. طبقهبندی به کمک 730 نقطه تعلیمی از طبقات کاربری کشاورزی، جنگل، مراتع و مناطق مسکونی به روشهای شبکه عصبی -مصنوعی(ANN)، ماشین¬بردار پشتیبان(SVM) و تئوری حداکثر احتمال(Maximum Likelihood) انجام گرفت. سنجههای سیمای سرزمین در دو سطح کلاس و سیمای سرزمین به کار گرفته شد و تغییرات رخداده در سیمای سرزمین کمی شد. پس از محاسبه تغییرات با استفاده زنجیرهMarkov پتانسیل تغییرات بین کاربریهای مختلف برای سال 2030 به دست آمد.
یافته¬ها: براساس نتایج، کاربری کشاورزی در سال 2010 مساحت 43/23933 هکتار داشت که به 09/25344 هکتار در سال 2020 افزایش پیدا کرد، که نشاندهنده غالبیت این کاربری در تغییرات رخداده است. کاربری جنگل و مراتع روندی کاهشی داشتند. سنجههای سیمای سرزمین در حوزه نیز آشکارکننده تغییرات محسوس در سطح کلاس و سیمای سرزمین بود. متریک آنتروپی بینظمی و آشفتگی در مرز کاربریهای طبیعی مانند جنگلها و مراتع از سال 2010 تا 2020 روندی افزایشی داشته است. سنجه تعداد لکه(NP) و سنجه پیوستگی(CONTAG) نشان دادند که تغییرات رخداده در محدوده سد زاگرس به سمت تکهتکه-شدگی سیمای سرزمین و همچنین کاهش پیوستگی آن بوده است.
بحث و نتیجه¬گیری: روند آینده تغییرات کاربری اراضی به سمت غالبیت کشاورزی و کاهش اراضی طبیعی میل خواهد کرد که لازم است دستگاههای اجرایی متولی کنترل بیشتری بر روی تخریب اراضی طبیعی حاشیه زمینهای کشاورزی داشته باشند.
پرونده مقاله