کاربرد روش وزن‌دهی جمعی فازی (FSAW) در فرآیند ارزیابی سرزمین به منظور تعیین محدوده‌های نیازمند کاربری حفاظت در پارسل A حوزه آبخیز سد قشلاق

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

فضل الله احمدی میرقائد ¹ , بابک سوری ² , مهتاب پیرباوقار ³

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، * (مسوول مکاتبات).
2 - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
3 - استادیار گروه جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان

تاریخ دریافت : 1389/07/21 تاریخ پذیرش : 1390/01/30 تاریخ انتشار : 1393/10/01

کلید واژه: ارزیابی سرزمین, حفاظت, تصمیم گیری چند معیاری مکانی, FSAW,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: حفاظت از سرزمین در راستای توسعه جهت کاهش پیامدهای منفی توسعه در محیط زیست امری لازم و ضروری است که بر این اساس می‌توان استفاده بهینه از منابع سرزمین را پیاده نمود. این تحقیق با هدف ارزیابی سرزمین با استفاده از روش وزن‌دهی جمعی فازی برای پهنه بندی محدوده‌های نیازمند کاربری حفاظت در پارسل A حوزه آبخیز سد قشلاق صورت پذیرفته است. روش بررسی: بر اساس هدف مطالعه ابتدا داده‌های زیست محیطی مورد نیاز جمع آوری و نقشه سازی شدند، سپس معیارهای مؤثر در توسعه کاربری حفاظت بر اساس متغیرهای زبانی و توابع اعداد مثلثی فازی ارزش‌گذاری گردیدند. در نهایت بر اساس اصول روش وزن‌دهی جمعی فازی (FSAW) تلفیق نقشه‌ها به منظور ارزیابی منطقه مطالعاتی صورت پذیرفت. یافته‌ها: پس از تهیه و طبقه بندی نقشه نهایی، ارزیابی منطقه برای تعیین میزان نیازمندی به عملیات حفاظتی پهنه‌ها در سه کلاس کم، متوسط و زیاد معلوم گردید که در نهایت از کل مساحت حوزه 35، 58 و 8 درصد به ترتیب در طبقات اهمیت زیاد، متوسط و کم برای اعمال عملیات حفاظتی قرار گرفتند. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان دادند که با استفاده از روش وزن‌دهی جمعی فازی (FSAW) می توان سرزمین را در طیفی از کلاس تناسب اراضی برای توسعه کاربری‌ها پهنه بندی نمود. همچنین مشخص گردید محدوده‌هایی که نیاز بیشتری به عملیات حفاظتی دارند، در مناطق مرکزی و جنوب حوزه با توجه به شدت بالای بهره‌برداری منابع آنها قرار دارند.

چکیده انگلیسی:

Introduction and purpose: Land resources preservation is necessary to decrease environmental impact by human activities. There are various kinds of decision making methods to organize land resources preservation plans. In this study Fuzzy Simple Additive Weighting (FSAW) was applied for zoning parts of the study area which need to be preserved against any kind of land use. Materials and methods: At first, data collection was conducted and the effective criteria to decide preservation plans were defined and weighted based on verbal variables and triangular fuzzy number system. Finally, maps overlaid based on FSAW method for study area evaluation.  Results: final classification of the study area showed that land classes for high, medium and low degree of priorities to apply preservation measures occupied 35, 58 and 8 percent of the study area, respectively. Discussion and conclusion: The results approved that suitability of a land is classifiable for various types of land uses using FSAW. Also according to the results; central and southern parts of the study area were in most need for preservation measures since intensive uses of land were mostly concentrated in those parts

منابع و مأخذ:

1. مخدوم، مجید، «شالوده آمایش سرزمین»، چاپ ششم، انتشارات دانشگاه تهران، 1384، 289 ص.


2. مخدوم، مجید. درویش صفت، علی اصغر. جعفرزاده، هورفر و مخدوم، عبدالرضا.، «ارزیابی و برنامه ریزی محیط زیست با سامانه های اطلاعات جغرافیایی (GIS)»،‌ چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران، 1383،  304 ص.


3. ملک قاسمی، علی، «بررسی کاربرد اصول آمایش سرزمین و GIS در توسعه جنگل و فضای سبز (مطالعه موردی در جنگل سرخه حصار تهران)»، 1384، مجله علمی- پژوهشی کشاورزی، سال یازدهم، شماره 3.
   
   
   1. Amler, B. et al., 1999. Landuse planning methods, strategies and tools, Deutsche gesellschaft for technische zusammenar beit (GTZ) gmblt, P.O.BOX 5130, 65726 Eschborn, Germany.
   
   


4. مالچفسکی، یاچک.( نویسنده)، اکبر پرهیزکار و عطا غفاری گیلانده (مترجم)، «سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چند معیاری»، چاپ اول، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، تهران، 1385، 597 ص.
   
   
   1. Chang, N. B., Parvathinathan, G. & Breeden J. B. 2008. Combining GIS with fuzzy multicriteria decision-making for landfill siting in a fast-growing urban region. Journal of Environmental Management, Volume 87, Issue 1, Pages 139-153.
   
   
   2. Chen, Y.C., Lien, H.P. & Tzeng, G.H. 2009. Fuzzy MCDM approach for selecting the best environment-watershed plan. Applied Soft Computing Journal (2008), doi:10.1016/j.asoc.2009.11.017.
   
   
   3. Gomez-Limon, J.A., Arriaza, M, & Riesgo, L. 2003. An MCDM analysis of agricultural risk aversion. European Journal of Operational Research, 151:569–585.
   
   
   4. Chou, W.C., Lin, W. T. & Lin. C.Y. 2007. Application of fuzzy theory and PROMETHEE technique to evaluate suitable ecotechnology method: A case study in Shihmen Reservoir Watershed, Taiwan. ecological engineering 31. Pages 269–280.
   
   
   5. Dixon, B. 2005. Applicability of neuro-fuzzy techniques in predicting ground-water vulnerability: a GIS-based sensitivity analysis Journal of Hydrology, 309: 17–38.
   
   
   6. Sadiq, R., Rodriguez, M.J. & Tesfamariam, S. 2010. Integrating indicators for performance assessment of small water utilities using ordered weighted averaging (OWA) operators. Expert Systems with Applications, 37: 4881–4891.
   
   
   7. Tuzkaya, G., Ozgen, A., Ozgen, D. & Tuzkaya. U.R. 2009. Environmental performance evaluation of suppliers: A hybrid fuzzy multi-criteria decision approach. Int. J. Environ. Sci. Tech., 6 (3): 477-490.
   
   


5. آذر، عادل و علی رجب زاده، «تصمیم گیری کاربردی ( رویکرد M.A.D.M)»، چاپ سوم، انتشارات نگاه دانش، 1388، 183 ص.
   
   
   1. Qin, X.S., Huang, G.H., Chakma. A., Nie, X.H. & Lin, Q.G. 2008. A MCDM-based expert system for climate-change impact assessment and adaptation planning _ A case study for the Georgia Basin, Canada. Expert Systems with Applications, 34: 2164–2179.
   
   
   2. Lina, W.T., Tsaib, J.S., Linc, C.Y. & Huangd, P.H. 2008. Assessing reforestation placement and benefit for erosion control: A case study on the Chi-Jia-Wan Stream, Taiwan. Ecological Modelling, 2II:444–452.
   
   
   3. Lotfi, S., Habibi, K., Koohsari, M.J., 2009, An Analysis of Urban Land Development Using Multi Criteria Decision Model and Geographical Information System (A Case Study of Babolsar City), American journal of environmental sciences, 5(1): 87-93.
   
   
   4. Herrera, F. & Martinez L. 2000. An Approach for Combining Linguistic and Numerical Information Based on the 2-Tuple Fuzzy Linguistic Representation Model in Decision Making. International Journal of Uncertainty, Fuzziness and Knowledge-Based Systems, Vol.8, No.5, 539-562.