بررسی اثر سیاست‏هاى اقتصادی دولت بر کیفیت محیط‏ زیست در کشورهاى منتخب

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

محمدرضا شهاب ¹ (استادیار و عضو هیأت علمی- دانشگاه آزاد اسلامی- واحد سمنان)
سیده مروه ناصرصدرآبادی ² (دانشجوی کارشناسی ارشد علوم اقتصادی- دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات سمنان*(نویسنده مسئول))

تاریخ دریافت : 1392/08/26 تاریخ پذیرش : 1392/11/30 تاریخ انتشار : 1393/05/01

کلید واژه: سیاست‏هاى اقتصادی دولت, آلاینده‏هاى هوا, کیفیت محیط ‏زیست, داده‏هاى تلفیقی,

چکیده مقاله :

چکیدهزمینه و هدف: فرآیند توسعه اقتصادی کشورها و مجموعه سیاست هاى اقتصادی طی دهه هاى اخیر به گونه ای بوده است که چالش هاىزیست محیطی به یکی از مهمترین دغدغه هاى سیاست گذاران تبدیل شده است. لذا، بررسی نقش و تأثیر سیاست هاى اقتصادی دولت برکیفیت محیط زیست میتواند حایز اهمیت باشد.اثر ،(Panel Data) روش بررسی: در این پژوهش تلاش شده است در قالب الگوی اقتصا دسنجی و با استفاده از روش داده هاى تلفیقیسیاست هاى اقتصادی دولت بر کیفیت محیط زیست در 7 کشور ایران، سوریه، الجزایر، مصر، اردن، مراکش و تونس از منطقه خاورمیانه و1997 آزمون گردد. کیفیت زیست محیطی بر مبنای میزان آلاینده هاى هوا به عنوان یکی از - طی دوره 2007 ،(MENA) شمال آفریقامصادیق مهم آلودگی هاى محیط زیست بررسی شده و میزان انتشار دی اکسید کربن و غلظت ذرات معلق در هوا به منزله متغیرهای نماگرآلودگی هوا در نظر گرفته شده است.یافتهها و نتایج: نتایج تحقیق نشان می دهد بسته به نوع شاخصی که برای کیفیت محیط زیست انتخاب می شود سیاست هاى اقتصادیدولت می تواند ارتباط مثبت و مستقیمی با آلاینده هاى هوا داشته باشد. در واقع، یافته ها تأکید دارد سرمایه گذاری هاى دولت در مجموعهکشورهای مورد بررسی، همچنان یک متغیر مهم و تأثیرگذار در تعیین مقدار انتشار دی اکسید کربن است. به طوری که تأثیر مثبتی درافزایش آلاینده یاد شده داشته است. البته این نتیجه در مورد شاخص ذرات معلق در هوا تأیید نمی شود.

چکیده انگلیسی:

Introduction:The process of economic development and set of economic policies in recent decades have changedthe environmental challenges to one of the most important concerns of policy makers. Therefore,investigating the role and impact of the economic policies of the government on environmental qualitycan be very important.Material and Methods:In this study, the effect of government’s policies on environmental quality in 7 countries of Iran,Syria, Algeria, Egypt, Jordan, Morocco and Tunisia in the Middle East and North of Africa (MENA)during 2007-1997 was investigated in the form of econometric models using panel data. Theenvironmental quality, based on the amount of air pollutants as one of the important indicators ofenvironmental pollution, was studied, and carbon dioxide emission and aerosols concentration wereconsidered as the variables indicative of air pollution.Results and discussion:The results show that depending on the type of index selected for the environmental quality,government's economic policies can have a direct and positive relationship with air pollutants. Indeed,the findings emphasize that investment of government is an important and influential variable indetermining the amount of carbon dioxide emissions in the studied countries, and has put a positiveimpact on increase of carbon dioxide emissions. However, this result is not confirmed in the case ofaerosols.

منابع و مأخذ:

1. حیدری، حسن و همکاران، «سرمایه اجتماعی، سرمایه سلامت و رشد اقتصادی در کشورهای خاورمیانه»، فصلنامه رشد و توسعه اقتصادی، 1392، سال سوم، شماره11، 58.


2. Bastanifar, I., Sameti, M., 2004.An Inquiry of Green Tax Effect on Decreasing of Air pollution of Isfahan Products in Isfahan province. GIAN and International Symposium and Workshop Isfahan University, 14-18, pp.271-282.


3. فراهانی فرد، سعید، « مجموعه مقالات نقش دولت در اقتصاد تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی»،1381. ‌‍


4. دبلیو، پیرس. ترجمه کوچکی، عوض. دهقانیان، سیاوش. کلاهی اهری، علی. «دنیای بیکران اقتصاد محیط زیست و توسعه پایدار»، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، 1377.


5. Ram, R., 1986. Government Size and Economic Growth: A New Framework and Some Empirical Evidence from Cross-Section and Time Series Data, American Economic Review, Vol.76.


6. Barro, R. J., 1990. Government Spending in a Simple Model of Endogenous Growth. Journal of Political Economy, Vol. 35.


7. Park, D., 2005. The Roles of Government in Increase of Borderless of the World. Nan Yang Technological University in Singapore, Mass-ESE Essay Competition, pp.9-19.


8. Gregoriou, A., Ghosh, S., 2009. The Impact of Government Expenditure on Growth: Empirical Evidence from a Heterogeneous Panel. Bulletin of Economic Research, 61(1), pp. 95-102.


9. Herath, S., 2010. The Size of the Government and Economic Growth: An Empirical Study of Sri Lanka, SRE - Discussion Papers, 2010/05. WU Vienna University of Economics and Business, Vienna


10. Chen, S.T., Chen, C.C., KimY., 2011. Economic Growth and Government Size in OECD Countries: New Evidence from the Quantile Regression Approach. Economics Bulletin, 31, Issue 1, pp.45-52.


11. رمضانی، حسن .« بررسی تأثیر مخارج دولت بر رشد اقتصادی ایران»، پایان‏نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، 1378.


12. حسینی، جواد. « بررسی تأثیر مخارج دولت بر مصرف و سرمایه‏گذاری بخش خصوصی ایران»، پایان‏نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، 1379.


13. Grossman, G.M., Krueger, A.G., 1991. Environmental Impacts of a North American Free Trade Agreement, National Bureau of Economic Research, NBER Working Paper, 3914.


14. Eskeland, G. S., Harrison, A. E., 1997. Moving to greener pastures? Multinationals and the pollution haven Hypothesis. world Bank Policy ResearchWorking paper No.1744.


15. Rothman, S., 1998. environmental kuznets curve-real progress or passing the buck? A case for consumption based approaches, ecological economics, Vol.25, pp.177-194.


16. Birdsall, N., Wheeler, D., 2004. Trade policy and industrial pollution in Latin America: where are the pollution havens?, Journal of Environment & Development 2(1), pp.137-147.


17. Tiezzi, S., 2005. The Welfare Effects and the Distributive Impact of Carbon Taxation on Italian Households.  ENERGY POLICY.


18. Tol, S.J.W., R, Pacala., S.R, Socolow., 2006.Understanding Longterm Energy Use and Carbon Dioxide Emissions in the USA. Humborg University.


19. Ang, J.B., 2007. CO₂ Emission, Energy Consumption, and Output in France. Energy Policy, 35, pp. 4772-4778.


20. Ghalwash, T., 2007. Energy Taxes as a Signaling Device: An Empirical Analysis of Consumer Preferences. ENERGY POLICY ELSEVIER


21. صادقی، حسین و سعادت، رحمان، « رشد جمعیت، رشد اقتصادی و اثرات زیست محیطی در ایران»، مجله تحقیقات اقتصادی، 1383، شماره 64، صص180-163.


22. امین رشتی، نارسیس. « مالیات‏های سبز، با تأکید بر مصرف بنزین»، پایان‏نامه دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، 1385.


23. پژویان، جمشید و مرادحاصل، نیلوفر، «بررسی اثر رشد اقتصادی بر آلودگی هوا»، فصلنامه پژوهش‏هاى اقتصادی، 1386، سال ششم، شماره 4، صص   160-141.


24. تبریزیان، بیتا. «بررسی رابطه رشد اقتصادی و آلودگی زیست محیطی با استفاده از یک مدل شبیه‏سازی پویا»، پایان‏نامه دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، 1387.


25. برقی اسکویی، محمد مهدی، « آثار آزادسازی تجاری بر انتشار گازهای گلخانه‏ای (دی ‏اکسید‏کربن) در منحنی زیست محیطی کوزنتز»، مجله تحقیقات اقتصادی، 1387، شماره82­، صص21 -1.


26. Talukdar, D., Meisner, M., 2001.Does the Private Sector Help or Hurt the Environment? Evidence from Carbon Dioxide Pollution in Developing Countries, WorldDevelopment, vol. 29, No. 5, pp.727-840.