مدل سازی مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) به روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی (ENFA) در پارک ملی کلاه قاضی، استان اصفهان

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

مریم امیدی ¹ , محمد کابلی ² , محمود کرمی ³

1 -
2 -
3 -

تاریخ دریافت : 1387/02/25 تاریخ پذیرش : 1387/10/16 تاریخ انتشار : 1389/01/14

کلید واژه:

چکیده مقاله :

کاهش شدید جمعیت پلنگ در سال های اخیر سبب شده است که این گونه با ارزش توسط کمیته بقای گونه هـای اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (SSC/IUCN)، در رده حفاظتی درمعرض خطر انقراض (EN) گنجانده شود. یکی از مهم ترین عوامل در کاهش جمعیت این گونه، تخریب و نابودی زیستگاه های آن معرفی شده است. لذا شناخت عوامل موثر بر مطلوبیت زیستگاه پلنگ به عنوان یک ابزار موثر در مدیریت و حفاظت از زیستگاه های باقی مانده می تواند مدیران حفاظت را در انتخاب لکه های مناسب حفاظتی و مدیریت موثر عوامل تاثیر گذار یاری رساند. پارک ملی کلاه قاضی نیز یکی از بهترین و امن‌ترین زیستگاه های این گونه در مرکز ایران محسوب می شود. این مطالعه با هدف تعیین مطلوبیت زیستگاه پلنگ در این پارک ملی و تعیین عوامل موثر بر حضور گونه در زیستگاه در طی سال های 1386 لغایت 1387 با روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی (ENFA) و رگرسیون منطقی دوتایی (تحلیل حساسیت) به انجام رسید. لایه های اطلاعاتی مورد استفاده شامل نقشه حضور طعمه‌ها (پازن، گوسپند وحشی و تشی)، تنوع پستی و بلندی منطقه، شیب، جاده‌ها و معادن بوده است. نتایج نشان می دهد که مهم ترین عامل موثر بر حضور یا عدم حضور پلنگ در این منطقه تحت تاثیر طعمه‌هایش (به ویژه پازن) قرار دارد. به علاوه مطلوب ترین زیستگاه پلنگ در این منطقه در ارتفاعات 1800 تا 2400 متر از سطح دریا، در شیب‌های70-20%، مناطق صخره ای و صعب العبور کوهستانی واقع شده است. این نتایج نشان دهنده اهمیت حفاظت از طعمه‌های پلنگ در تلاش برای افزایش جمعیت آن ها به عنوان مهم ترین و موثرترین رهیافت مدیریتی و حفاظتی برای این گونه ارزشمند است.

چکیده انگلیسی:

Numbers of Persian Leopards have considerably decreased in recent years and for this reason it has been categorized as endangered in the IUCN classification. Habitat destruction is believed to be the main cause of the species population decline. Hence, attempts to preserve the remaining habitats of this kind of animal effectively are deemed essential in reversing its downgrading trend. To hit this target, habitat of the species was modeled in Kolahghazi National Park in Isfahan Province of Iran using Ecological Niche Factor Analysis.  Biogeographical maps as independent variables included prey locations, prey diversity, slope, roads and mines activities in the region. The location of the species direct spotting or indirect presence detected through various indices served as the dependent variable in the analysis. The study in the Kolahghazi National Park suggested that, the best environment for the Persian Leopard is in altitudes between 1800-2400 m above the sea level with slopes ranging 20-70% in mountainous regions. The abundance of the preferable prey was also found important in habitat suitability of the species