بررسی تأثیر پساب استخرهای پرورش ماهی بر کاهش کیفیت آب رودخانه قزل اوزن

محورهای موضوعی : مدیریت منابع آب

علی افشاری ¹ , پریسا علمداری ² , احمد گلچین ³ , محمدصادق عسکری ⁴

1 - دانشجوی دکتری، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. *(مسوول مکاتبات)
2 - دانشیار، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
3 - استادیار، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
4 - استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

تاریخ دریافت : 1400/05/24 تاریخ پذیرش : 1401/01/17 تاریخ انتشار : 1401/02/01

کلید واژه: آبزی پروری, استخر, امنیت غذایی, مدیریت منابع آبی,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: با عنایت به اهمیت تولید و مصرف ماهی در زنجیره غذایی انسان و امنیت غذایی بشر و از طرف دیگر تأثیرات سوء احتمالی پساب استخرهای پرورش ماهی بر کیفیت آب های رودخانه؛ پژوهش حاضر با در نظر گرفتن تأثیر پساب مزارع پرورش ماهی بر کیفیت آب رودخانه، با مطالعه موردی بر مزارع پرورش ماهی حاشیه رودخانه قزل اوزن بزرگ (از کوه های چهل چشمه استان کردستان تا سد منجیل یا سفیدرود) انجام گرفت. روش بررسی: شناسایی مزارع پرورش ماهی بر اساس پیمایش میدانی در طول رودخانه انجام گرفت. نمونه برداری از عمق 10 - 0 سانتی متری از سطح آب در فصل تابستان (سال 1396) با تعداد 5 نمونه در حدود فاصله 500 متری قبل از استخرها (کنترل) که تحت تأثیر فعالیت های پرورش ماهی قرار نداشت و تعداد 5 نمونه در حدود فاصله 150-100 متر بعد از استخرها (که پساب مزارع پرورش ماهی وارد رودخانه شده است)، انجام گرفت. نمونه برداری و آنالیز پارامترهای فیزیکوشیمیایی از قبیل دما، pH، هدایت الکتریکی (EC)، نیترات (NO3)، فسفات (PO4)، اکسیژن محلول (DO) و اکسیژن موردنیازشیمیایی (COD) مطابق با دستورالعمل های موجود در کتاب استاندارد متد (Standard Methods) صورت پذیرفته است. یافته ها: نتایج نشان داد میانگین مقادیر پارامترها در ایستگاه های ورودی و خروجی به ترتیب برای اسیدیته برابر 24/7 و 21/7، هدایت الکتریکی برابر 6/2250 و 8/2282 دسی زیمنس برمتر، اکسیژن محلول برابر 41/7 و 94/6 میلی گرم بر لیتر، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی برابر 94/24 و 63/29 میلی گرم بر لیتر، دما برابر 8/14 و 5/15 درجه سانتی گراد، نیترات برابر 1/4 و 9/5 میلی گرم بر لیتر و فسفات برابر 1/1 و 84/1 میلی گرم بر لیتر به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: به صورت کلی روند پارامترهای اسیدیته و اکسیژن محلول کاهشی و پارامترهای هدایت الکتریکی، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی، دما، نیترات و فسفات افزایشی مشاهده شد.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Considering the importance of fish production and consumption in the human food chain and human food security, and on the other hand, the possible adverse effects of fish pond effluents on river water quality; the present study was carried out by considering the effect of fish farm effluents on river water quality, with a case study on fish farms along the Great Ghezel Ozan river (from Chehelcheshmeh mountains of Kurdistan province to Manjil or Sefidrood dam). Material and Methods: Fish farms were identified based on field surveys along the river. Sampling from a depth of 0 – 10 cm from the water surface in summer (2017) With 5 samples about 500 meters before the pools (control) that were not affected by fish farming activities and 5 samples in approximately100 – 150 meters after the pools (where the effluents of fish farms entered the river) was done. Sampling and analysis of physicochemical parameters such as temperature, pH, electrical conductivity (EC), Nitrate (NO3), Phosphate (PO4), Dissolved oxygen (DO) and Chemical oxygen demand (COD), according to the instructions in the standard methods book was done. Findings: The results indicated that the average values of the parameters in the input and output stations, respectively for pH (7.24 – 7.21), EC (2250.6 – 2282.8 dS/m), DO (7.41 – 6.94 mg/L), COD (24.94 – 29.63 mg/L), Temp (14.8 – 15.5 °C), NO3 (4.1 – 5.9 mg/L), PO4 (1.1 – 1.84 mg/L) was obtained. Discussion and Conclusion: In general, the process of acidity and oxygen parameters of the solution decreased, and the parameters of electrical conductivity, oxygen demand, chemical temperature, temperature, nitrate and phosphate, increased.

منابع و مأخذ:

1. Sarkhosh, S., Patimar, R., and Jafarian, H. 2016. Effects of Qezel Kaj trout farm on physical and chemical characteristics of Haraz river water. New Technologies in Aquaculture Development. Vol 11, Isue 1, Pages 51-60. (In Persian)


2. Hatami, R., Mahboobi Soofiani, N., Ebrahimi, E., and Hemami, M.R. 2011. Evaluating the aquaculture effluent impact on macroinvertebrate community and water quality using BMWP index. Vol 37, Issue 59, Serial Number 59. Pages 43-54. (In Persian)


3. Varedi, S.E., and Fazli, H. 2005. Analyzing water quality in Mazandaran Province rivers during release of fish fingerlings. Iranian Scientific Fisheries Journal. Vol. 14. Pages 167-182. (In Persian)


4. Mirrasooli, E., Nezami, Sh. A., Ghorbani, R., and Khara, H. 2013. The Impact of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) farm effluents on water quality in Zarringol Stream. Journal of Fisheries, Islamic Azad University, Azadshahr Branch. Pages 107-112. (In Persian)


5. Sobhan Ardakani, S., Mehrabi, Z., and Ehteshami, M. 2014. Effect of aquaculture farms wastewater on physicochemical parameters of Kabkian River, 2001-12. Journal of Mazandaran University Medical Science. 24 (113). Pages 140-149. (In Persian)


6. Jihad Engineering Services Company, May 1994. Studies and planning of comprehensive development of Ghezel Ozan watershed, The first step is the first step, Volume II, Deputy of Planning and Planning, Office of Comprehensive Studies and Supervision of the Ministry of Jihad Sazandegi. Pages 150. (In Persian)


7. Export Potentials and Investment. Opportunities available in agriculture sector of Zanjan Province. Zanjan Chamber of Commerce, Industries, Mines and Agriculture. Agricultural Jihad Organization of Zanjan Province. Pages 73. (In Persian)


8. Rice EW, Baird RB, Eaton AD, Clesceri LS. USA Standard Methods for the Examination of water and wastewater 22^ND American Public Health Association (APHA) / American Water Works Association (AWWA) / Water Environmental Federation (WEF). 2012. Washington. APHA.


9. Azimzadeh Ismaili Kandi, B. 2013. Spatial analysis and environmental assessment of selected heavy metals in surface soils of Mazandaran Province, Iran. A Thesis submitted in partial fulfillment of requirements for the degree of master of science. Department of Soil Science. Isfahan University of Technology. Pages 170. (In Persian)