ارزیابی تاثیر دو فرآورده Bacillus thuringiensis در کنترل لاروهای پروانه ابریشم باف ناجور در جنگل‌های ارسباران
محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایانمصطفی نیکدل 1 , رسول امید 2 , علی اصغر دردایی 3
1 - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، تبریز
2 - موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور
3 - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، تبریز
کلید واژه: Bacillus thuringiensis, bioassay, پروانه ابریشم باف ناجور, Gypsy moth, جنگل‌های ارسباران, درختان بلوط, زیست‌سنجی, Arasbaran forest, Oak trees,
چکیده مقاله :
پروانه ابریشم باف ناجور، Lymantriadispar L. شب پره‌ای از خانواده Lymantriidae بوده و یکی از آفات مهم برگ‌خوار درختان و درختچه‌های جنگلی در منطقه ارسباران محسوب می‌شود که به صورت دور‌ه‌ای خسارت قابل توجهی به گونه‌های میزبان به ویژه درختان بلوط وارد می‌نماید. در این بررسی تاثیر دو فرآورده Bacillus thuringiensis شامل Btk (فرآورده تجاری Dipel) و BtH (تولید شده در ایران) روی لاروهای ابریشم باف ناجور مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصله مشخص گردید که بین تیمارهای دو فرآورده Dipel و BtH اختلاف معنی‌دار وجود دارد به طوری که تیمارهای 2/1 گرم در لیتر دایپل و 6 گرم در لیتر BtH به ترتیب با میانگین تلفات 23/29 و 05/23 درصد بیشترین و دز 2/1 گرم در لیتر BtH با میانگین تلفات 61/13 درصد کمترین تلفات را در لاروها ایجاد نمودند. مقایسه میانگین درصد مرگ و میر لاروها در زمان‌های 1، 3، 7 و 14 روز بعد از پاشش در هر دو نوع فرآورده نشان داد که بین روز اول و روز سوم تفاوتی وجود نداشته اما اختلاف بین آن دو روز با روزهای 7 و 14 معنی‌دار است. به طوری که با گذشت زمان تاثیر تیمارها افزایش یافت. بر اساس مقایسه میانگین زنبورهای پارازیتویید و نماتد انگل خارج شده از لاروهای زنده مانده تحت تیمار، تاثیر تیمارهای Bt در جلوگیری از خروج دشمنان طبیعی کاملا مشهود بود. به طوری که دشمنان طبیعی خارج شده از تیمارهای 2/1، 3 و 6 گرم در لیتر BtH و دایپل به ترتیب 3/12، 7/34، 8/59 و 6/81 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت. به عبارت دیگر با افزایش تاثیر Bt در تیمارها امکان خروج دشمنان طبیعی از لاروهای زنده مانده تحت تیمار کاهش یافت. در این رابطه غلظت بالای BtH و Dipel بیشترین تاثیر را در کاهش دشمنان طبیعی داشتند. بررسی میزان تغذیه لاروهای مورد آزمایش در برگ‌های تحت تیمار نشان داد که به علت تاثیر سریع Bt بر روی لاروهای سن دوم امکان تغذیه بیشتر آن‌ها وجود نداشت، اما در لاروهای سن چهارم تاثیر آن تدریجی بوده و تغذیه لاروها از برگ‌ها در برخی از تیمارها تا 100 درصد هم ادامه یافت. بنابر این کاربرد فرآورده Dipel و غلظت بالای BtH علیه لاروهای سن دوم آفت در ارسباران نسبت به سایر تیمارها تاثیر بیشتری خواهد داشت.
The gypsy moth, Lymantria dispar L. (Lep., Lymantriidae) is one of the most destructive pests of forest shrubs and trees throughout the Arasbaran region (East Azarbaidjan, Iran). The pest causes serious periodical damage on its host plant species, especially oak trees. In this study, the effects of two formulations of Bacillus thuringiensis containing Btk (commercial product Dipel) and BtH (made in Iran) were evaluated on gypsy moth larvae. Results showed that there was a significant difference between Dipel and BtH. Dipel (1.2 g/L) and BtH (6 g/L) treatments caused maximum mortality 29.23% and 23.05%, respectively and 1.2 g/L dosage of BtH with average 13.61% caused the less mortality on the pest larvae. Mean comparison of L. dispar larvae mortality in different times after treatments (for both formulations) indicated that there was no significant difference between 1 and 3 days, but difference between those two mentioned days with 7 and 14 days was significant, so that the treatment effect increased with time.By comparing the number of parasitoid wasp and nematode emerged from treated survived larvae, the treatments effects on natural enemies was quite evident. Natural enemies emerged from larvae treated by 1.2 g/L, 3 g/L and 6 g/L dosage of BtH and Dipel were reduced 12.3, 34.7, 59.8 and 81.6 percent, respectively in comparison to control. In other words, by increasing the effectiveness of Bt treatments, the possibility of natural enemies emergence was reduced. In this regard, high concentrations of BtH and Dipel have the most impact in reduction of natural enemies emerging. Assessment of larval feeding on the treated leaves revealed that because of the rapid effects of Bt to 2nd instar larvae, there was no possibility to continue their feeding. But in the 4th instar larvae, because of slow effects of Bt, their feeding on leaves in some treatments continued for up to 100 percent. Thus, application of Dipel and high dosage BtH against 2nd instar larvae of the pest will be more effective than other treatments in Arasbaran forests.