بررسی سمیت و اثرات زیرکشندگی اسانس پنج‌انگشت بهعنوان یک ترکیب شبه هورمون جوانی روی لمبه گندم
محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایانسیاوش تیرگری 1 , علیرضا رحیم‌زاده 2 , سهراب ایمانی 3 , یعقوب فتحی‌پور 4
1 - گروه حشره شناسی، دانشکده علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، تهران، ایران
2 - گروه حشره شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، تهران، ایران
3 - گروه حشره شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، تهران، ایران
4 - گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
کلید واژه: chemical composition, سمیت تنفسی, fumigant toxicity, پارامترهای جدول زندگی, اسانس روغنی, Essential oil, محتوای شیمیایی, واژه‌های کلیدی: لمبه گندم, Keywords: The Khapra beetle, life-table parameters,
چکیده مقاله :
لمبه گندم، Trogoderma granarium Everts (Coleoptera: Dermestidae)، یک آفت مهم غلات از قبیل گندم می باشد. در مطالعه حاضر، اثرات کشندگی و زیرکشندگی اسانس روغنی Vitex agnus-castus L. علیه لاروهای سن اول T. granarium بررسی شد. برای بررسی اثرات زیرکشندگی، لاروهای سن اول در معرض غلظت LC30 اسانس قرار گرفتند و پارامترهای زیستی حشرات زنده مانده بررسی شد. اسانس پنج‌انگشت سمیت تنفسی بالایی برای لاروهای سن اول T. granarium داشت (LC50: 14/132 میکرولیتر بر لیتر هوا). به علاوه، زمان کشندگی V. agnus-castus L. پایین بود (LT50: 27/17 ساعت) که نشان دهنده تاثیرات سریع ترکیب می باشد. دوره‌ی لاروی افراد حاصل از لاروهای سن یک قرارگرفته در معرض اسانس پنج‌انگشت به طور معنی داری طولانی‌تر از افراد شاهد بود. همچنین، در معرض قرارگیری با غلظت زیرکشنده اسانس آزمایش شده به طور معنی داری زنده مانی مراحل نابالغ، طول دوره بالغین و زادآوری افراد ماده بالغ را کاهش داد. نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) در جمعیت حاصل از لاروهای در معرض با اسانس پنج‌انگشت به ترتیب 02/4 تخم بر فرد، 016/0 بر روز و 016/1 بر روز به دست آمد که به طور معنی داری کمتر از جمعیت شاهد بود (به ترتیب 55/27 تخم بر فرد، 055/0 برروز و 056/1 بر روز). همچنین، میانگین طول یک نسل در جمعیت تیمار شده با اسانس حدودا 22 روز بیشتر از جمعیت شاهد بود. مطابق با یافته های ما، اسانس پنج‌انگشت سمیت بالایی برای لاروهای T. granarium دارد و به نظر می رسد ترکیبات شبه هورمون جوانی دارد که قابلت دارد برای کنترل مؤثر جمعیت T. granarium در انبارها مورد استفاده قرار گیرد.
The Khapra beetle, Trogoderma granarium Everts (Coleoptera: Dermestidae) is a serious pest of grains such as wheat. In the present study, the lethal and sub-lethal effects of Vitex agnus-castus L. essential oil were studied against T. granarium first instar larvae. To investigate the sub-lethal effects, the first instar larvae were exposed to the LC30 concentration of the essential oil and the biological parameters of the surviving insects were determined. Vitex agnus-castus essential oil had high fumigant toxicity for first-instar larvae of T. granarium (LC50: 132.14 µl/L air). In addition, V. agnus-castus L. had low mortality time (LT50: 17.27 h), indicating rapid effects of the compound. The larval period of individuals who came from first instar larvae exposed to V. agnus-castus essential oil was significantly longer than control. Also, exposure to the sub-lethal concentration of the tested essential oil significantly reduced the survival of the immature stages, adults’ longevity, and reproduction of adult females. The net reproductive rate (R0), intrinsic rate of increase (r), and finite rate of increase (λ) in the population came from larvae exposed to the essential oil of V. agnus-castus essential oil were 4.02 eggs/female, 0.016 day-1 and 1.016 day-1, respectively, that was significantly lower than the control population (27.55 eggs/female, 0.055 day-1 and 1.056 day-1, respectively). Also, the mean generation time of the essential oil-treated population was about 22 days longer than the control population. According to our findings, V. agnus-castus essential oil is highly toxic to T. granarium larvae and appears to contain a Juvenile hormone analog that is useful for effective control of T. granarium populations in storage systems.
_||_