طراحی الگوی مفهومی دانشگاه نوآور در ارتباط با جامعه: راهبردی برای مدیریت و توسعه‌ی دانشگاه‌های نسل چهارم
محورهای موضوعی : آموزش و پرورشمعصومه چم‌آسمانی 1 , مقصود فراستخواه 2 , سیدحمید خاتمی 3
1 - مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
2 - موسسه‌ی پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی
3 - انتشارات مبتکران
کلید واژه: دانشگاه نسل چهارم, دانشگاه نوآور, دانشگاه اجتماعی, مارپیچ سه‌گانه, مارپیچ چهارگانه,
چکیده مقاله :
با توجه به روند تحولی دانشگاه از دانشگاه نسل سوم و به اصطلاح کارآفرین با مأموریت همکاری با صنعت و دولت و مبتنی بر تجاری سازی به دانشگاه نسل چهارم در پیوندی پویا با جامعه‌ی محلی، منطقه‌ای، ملی با هدف پاسخ‌گویی به نیازهای جامعه‌ی مدنی، هدف از پژوهش حاضر، طراحی الگوی مفهومی دانشگاه نسل چهارم به عنوان دانشگاهی نوآور در ارتباط با جامعه مبتنی بر مارپیچ چهارگانه(QH) می‌باشد. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گرداوری داده‌ها، آمیخته‌ی متوالی است. پژوهش در بخش کیفی با هدف تعیین ویژگی‌های چنین دانشگاهی، مبتنی بر روش تحلیل اسنادی شامل بررسی محتوای مقالات علمی–پژوهشی داخلی و خارجی مرتبط با موضوع و نیز اسنادبالادستی نظام آموزش‌عالی به روش تحلیل مضامین می‌باشد. در بخش کمی و به منظور اعتبارسنجی الگو، از تحلیل عاملی تائیدی به روش PLS استفاده شده است. بر این اساس با توجه به آن‌که پارک‌های علم وفناوری وابسته به دانشگاه‌ها عامل ترویج دهنده‌‌ی نوآوری اجتماعی هستند، دو پارک علم و فناوری دانشگاه تهران و نیز جهاد دانشگاهی کرمانشاه به عنوان نمونه‌ی بارزی از فضای تعاملات چهارگانه با هدف تولید نوآوری‌هایی مبتنی بر نیاز جوامع مدنی و صنایع با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند و پرسشنامه محقق ساخته میان 250 نفر از دانش آموختگان فعال در هر دو پارک توزیع گردید. با توجه به در نظر گرفتن دانشگاه به عنوان سیستمی باز، الگوی نهایی با 4 مقوله‌ی خوشه‌ای شامل نهاده‌ها؛ فرایند تعاملات، ستانده‌ها و تأثیرات، 11 مقوله اصلی و 32 مؤلفه به روش کدگذاری طراحی شد. همچنین با توجه به بارعاملی بالای تمامی گویه‌ها با استفاده از تکنیک حداقل مربعات جزئی، اجزای مدل و نیز برازش مدل در هر چهار خوشه‌ی مقوله‌ای و نیز مدل کلی با محاسبه‌ی معیار GOF، در سطح قوی(755/0) تائید شد.
Considering the university's transformational process from the third generation and the so-called entrepreneurial university based on commercialization to the fourth generation in a dynamic connection with the local, regional and national society with the aim of responding to the needs of the civil society, the main purpose of the research is to identify characteristics of the fourth generation university as an innovative one in connection with the society based on the quadruple helix (QH). The research is applied and the data collection method is the sequential mixed method. The main dimensions and elements of an innovative university in relation to society were identified through the content analysis method by studying domestic and foreign scientific articles, as well as the national documents of the higher education system. To validate the obtained conceptual model, the partial least squares technique (PLS) was used in the two science and technology parks affiliated with universities in Iran. All fit indicators of the measurement model (confirmatory factor analysis) and structural model (path analysis) are analyzed in the software (Smart PLS). The final model with 4 cluster categories including inputs, the process of interactions, outputs, and effects, 11 main categories, and 32 components were designed through the coding method based on the systemic approach. Moreover, the good fit of the model in all four category clusters, as well as the general model is confirmed at a strong level (0.755) by calculating the GOF criterion.
_||_