دستکاری جریان نقد عملیاتی و اظهارنظر حسابرس: نقش تعدیل‌ گر کنترل داخلی و حسابرس رتبه اول

محورهای موضوعی : حسابداری و مالی

مصطفی ایزد پور ¹ , علی محمد کردی ² , فاطمه طاووسی ³ , زهرا حیدری سورشجانی ⁴

1 - گروه حسابداری، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه قم، قم، ایران
2 - گروه حسابداری، دانشکده مهندسی صنایع، مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهاب دانش، قم، ایران
3 - گروه حسابداری، دانشکده مهندسی صنایع، مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهاب دانش، قم، ایران.
4 - گروه حسابداری، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/04/04 تاریخ پذیرش : 1402/06/01 تاریخ انتشار : 1402/07/01

کلید واژه: حسابرس رتبه اول, کنترل داخلی و دستکاری جریان نقد عملیاتی, واژه‌های کلیدی: اظهار نظر حسابرس,

چکیده مقاله :

چکیدهجریان نقد عملیاتی به عنوان یک شاخص عملکرد برای استفاده‌کنندگان به شمار می‌رود که اطلاعات کاملی را از وضعیت عملیاتی شرکت ارائه می‌دهد اما، مدیریت در جهت رسیدن به اهداف خود ممکن است به دستکاری اطلاعات جریان‌های نقد عملیاتی بپردازد. بنابراین، نیاز به حسابرس جهت بررسی و نظارت بر اطلاعات ایجاد می‌شود. حسابرس با انطباق صورت‌های مالی با استانداردهای حسابداری و کشف این دستکاری به ارائه اظهارنظر تعدیل شده می‌پردازد. همچنین حضور حسابرسان رتبه برتر و کنترل‌های داخلی منجر به نظارت قوی‌تر در شرکت و تعدیل این ارتباط می‌شوند. با توجه به اهمیت این موضوع و خلاء پژوهشی، مطالعه حاضر به بررسی رابطه دستکاری جریان نقد عملیاتی و اظهارنظر حسابرس با توجه به نقش تعدیل‌گر کنترل داخلی و حسابرس رتبه اول می‌پردازد. در این راستا نمونه ای شامل 130 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب گردید. بررسی نتایج حاصل از آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد که شرکت‌هایی که دستکاری جریان نقدی عملیاتی بیشتری انجام می‌دهند با گزارش تعدیل‌شده حسابرسی بیشتری روبه‌رو می‌شوند. همچنین، حضور مؤسسات رتبه اول حسابرس در شرکت منجر به تشدید رابطه دستکاری جریان نقد عملیاتی و گزارش حسابرسی می‌شود. اما، کنترل‌های داخلی در شرکت قادر به تأثیرگذاری بر رابطه دستکاری جریان نقد عملیاتی و گزارش حسابرسی نمی‌باشد.

چکیده انگلیسی:

 AbstractOperating cash flow is considered as a performance indicator for users, which provides complete information about the operational positon of the company. However, management may manipulate the information of operating cash flows in order to achieve its goals. Therefore, there is a need for an auditor to review and monitor information. Auditors provide an modified opinion by conforming the financial statements to the accounting standards and discovering this manipulation. Also, the presence of top-ranked auditors and the existence of strong internal control lead to stronger supervision in the company and intensify this relationship. Due to the importance of this issue and the lack of research, this study deals with the management of the operational cash flow and the auditor's opinion, by emphasis on the moderator role of the internal control and the audit firm ranking. In this regard, a sample including 130 companies listed to the Tehran Stock Exchange was selected. Examining the results of the multiple regression test showed that companies that perform more operational cash flow manipulation face more audit modified reports. Also, the presence of the first-ranked audit firms in the company leads to the intensification of the management of the operational cash flow and themodified audit report. However,  internal control in the company is not able to influence the relationship between management of operating cash flow and audit report.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• برندک، سجاد و عسگر پاک مرام و سعید علی پور، (1398)، "بررسی تأثیر جریان نقد عملیاتی بر اقلام تعهدی غیرعادی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران با تأکید بر نوع صنعت"، مدیریت دارایی و تامین مالی، 7(3)، صص 99-12.


• بنی مهد، بهمن، یحیی حساس یگانه، و نرگس یزدانیان، (1393)، "مدیریت سود و اظهارنظر حسابرس: شواهدی از بخش خصوصی حسابرسی"، حسابداری مدیریت، 7(2)، صص 17-32.


• پرویزلو، ناصر و بهنام سیف اله زاده، (1399)، "تأثیر شهرت حسابرس بر ارتباط بین ضعف کنترل داخلی در گزارشگری مالی و کارایی سرمایه‌گذاری"، چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، 3(25)، صص 85-96.


• پورحسن سنگری، سارا، فرزانه حیدرپور و ماشااله ولیخانی، (1398)، "تأثیر شدت ضعف در کنترل‌های داخلی بر کیفیت سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، مطالعات حسابداری و حسابرسی، 8(30 )، صص 109-124.


• جامعی، رضا، زهره کولی وند و نیلوفر محمدی کلاره، (1399)، "بررسی رابطه بین ضعف کنترل داخلی و حق‌‌الزحمۀ حسابرسی با تأکید بر ارتباطات سیاسی در شرکت‌های پذیرفته‌شده بورس اوراق بهادار تهران"، پژوهش‌های حسابداری مالی، 12(2)، صص 99-114.


• حاجیها، زهره و سهیلا محمدحسین نژاد، (1394)، "عوامل تأثیرگذار بر نقاط ضعف با اهمیت کنترل داخلی"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 7 (26)، صص 137-119.


• حاجیها، زهره، جواد اورادی و مهری صالح آبادی، (1396)، "ضعف در کنترل‌های داخلی و تأخیر گزارش حسابرسی"، فصلنامه حسابداری مالی، 9(33)، صص 96-78.


• حسنی ماریه، گرکز منصور، علیرضا معطوفی و دیده خانی، (1400)، "بررسی واکنش بازار به اظهارنظر حسابرسان نسبت به ضعف با اهمیت در کنترل‌های داخلی"، دانش حسابرسی، 21(82 )، صص 202-228.


• حسنی، محمد، (1401)، "تأثیر محرک‌های بالقوه ریسک دادخواهی ناشی از اشتباه‌ها و تحریف‌ها در گزارشگری مالی صاحبکاران بر تعدیل اظهارنظر حسابرسی"، قضاوت و تصمیم‌گیری در حسابداری و حسابرسی، 1(3)، صص 125-165.


• حمیدیان، نرگس، مهدی عرب صالحی و مجید تقیان، (1401)، "تأثیر مدیریت سود واقعی بر اظهارنظر حسابرسی پیرامون تداوم فعالیت در شرکت‌های درمانده مالی"، پژوهش‌های حسابداری مالی.


• حیدری سورشجانی، زهرا و زهرا جودکی چگنی، (1401)، "تأخیر در گزارش حسابرسی: مشغله کاری حسابرس و رتبه مؤسسات حسابرسی"، دانش حسابداری مالی، 9(1)، صص 113-132.


• خواجوی، شکراله، غلامرضا رضایی و لیلا فانی، (1401)، "رابطه بین اجتناب مالیاتی و ضعف کنترل‌های داخلی"، قضاوت و تصمیم‌گیری در حسابداری و حسابرسی، 1(1)، صص 47-66.


• رمضانی، حسین رضا، کاوه آذین فر، حمیدرضا غلام نیا روشن و رضا فلاح، (1401)، "نقش فرهنگ اسلامی و تجربه حسابرس در رابطه بین انصاف متقابل و کیفیت حسابرسی در شرایط محیطی ایران"، قضاوت و تصمیم‌گیری در حسابداری و حسابرسی، 1(2)، صص 143-163.


• روزبهانی، فاطمه، بهمن بنی مهد و مهدی مرادزاده فرد، (1396)، "رابطه میان دستکاری سود و گزارش غیر مقبول حسابرسی"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 6(23)، صص 145-154.


• ساعدی، رحمان و محسن دستگیر، (1396)، "تأثیر ضعف کنترل‌های داخلی و شکاف سهامداران کنترلی بر کارایی سرمایه‌گذاری شرکت‌های پذیرفته‌‌شده‌ در بورس اوراق بهادار تهران"، پژوهش‌های حسابداری مالی، 9(4).


• کاردان، بهزاد، مهدی صالحی و حسین کلاته، (1395)، "رابطه بین اظهارنظر حسابرس، اقلام تعهدی اختیاری و ریسک مالی"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 8(31)، صص 111-125.


• رضائی، محمد و محمد رضایی، (1394)، "بررسی رابطه بین رتبه مؤسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار و کیفیت حسابرسی"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 4(14)، صص 1-14.


• محمدرضایی، فخرالدین و امید فرجی، (1398)، "معمای سنجش کیفیت حسابرسی در پژوهش‎های آرشیوی: نقد و ارائه پیشنهادهایی برای محیط پژوهشی ایران"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 26(1)، صص 87-122.

ولی نیا، سید نیما، محمدحسین رنجبر، داوود خدادادی و حجت الله سالاری، (1401)، "واکنش بازار سهام به مدیریت سود، ریسک شرکت و ضعف کنترل‌های داخلی"، دانش سرمایه‌گذاری، 11(42)، صص 563-578

• Balsam, S., Krishnan, J. & Yang, J (2003), “Auditor Industry Specialization and Earnings Quality”, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 22 (2), PP. 71–97.


• Chen, C. J., Chen, S., & Su, X. (2001), “Profitability Regulation, Earnings Management, and Modified Audit Opinions: Evidence from China. Auditing”, A Journal of Practice & Theory, 20(2), PP. 9-30.‏


• Chen, S., Li, Z., Han, B., & Ma, H. (2021), “Managerial Ability, Internal Control and Investment Efficiency”, Journal of Behavioral and Experimental Finance, 100523.‏


• Cheng, C. A., Li, S., & Zhang, E. X. (2020), “Operating Cash Flow Opacity and Stock Price Crash Risk”, Journal of Accounting and Public Policy, 39(3), 106717.‏


• DeAngelo, L. (1981), “Auditor Size and Auditor Quality”, Journal of Accounting and Economics 3 (3), PP. 183-199.


• DeAngelo, L. E. (1981), “Auditor Independence,‘Low Balling’, and Disclosure Regulation”, Journal of Accounting and Economics, 3(2), PP. 113-127.


• Felix, W. L., and Kinney, W. R. (1982), “Research in the Auditor's Opinion Formulation Process: State of Theart”, The Accounting Review, 622(2), PP. 247–271.


• Goh, B. W., & Li, D. (2011), “Internal Controls and Conditional Conservatism”, The Accounting Review, 86(3), PP. 975-1005.‏


• Habib, A., Jiang, H., and Zhou, D. (2015), “Related-party Transactions and Audit Fees: Evidence from China”, Journal of International Accounting Research, 14(1), 59.


• Herbohn, K., & Ragunathan, V. (2008), “Auditor Reporting and Earnings Management: Some Additional Evidence”, Accounting & Finance, 48(4), PP. 575-601.‏


• Hermanson, H. M. (2000), “An Analysis of the Demand for Reporting on Internal Control”, Accounting Horizons, 14(3), PP. 325-341.‏


• Jiang, G., Lee, C. M. C., and Yue, H. (2010), “Tunneling through Intercorporate Loans: The China Experience”, Journal of Financial Economics, 98(1), PP. 1–20.


• Jiang, H., Guo, H., & Samkin, G. (2018), “Cash Flow Manipulation, Audit Opinion and Internal Control–Evidence from China”, In The Routledge Companion to Accounting in China, PP. 276-293). Routledge.‏


• Jiang, H., Habib, A., and Zhou, D. (2015), “Accounting Restatements and Audit Quality in China”, Advances in Accounting, 21(1), PP. 125–135


• Jiang, W., Rupley, K. H., and Wu, J. (2010), “Internal Control Deficiencies and the Issuance of Going Concern Opinions”, Research in Accounting Regulation, 22(1), PP. 40–46.


• Johl, S., Jubb, C. A., and Houghton, K. A. (2007), “Earnings Management and the Audit Opinion: Evidence from Malaysia”, Managerial Auditing Journal, 22(7), PP. 688–715.


• Jonas, G., Rosenberg, A., and Gale, M. (2006), “The Second Year of Section 404 Reporting on Internal Control”, New York: Moody's Investors Service.


• Kothari, S. P., Leone, A. J., & Wasley, C. E. (2005), “Performance Matched Discretionary Accrual Measures”, Journal of Accounting and Economics, 39(1), PP. 163-197.‏


• Lee, L. F. (2012), “Incentives to Inflate Reported Cash from Operations Using Classification and Timing”, The Accounting Review, 87(1), PP. 1–33.


• Lin, Z. J., and Liu, M. (2010), “The Determinants of Auditor Switching from the Perspective of Corporate Governance in China”, Advances in Accounting, 26(1), PP. 117–127.


• Mitra, S., Jaggi, B., & Al-Hayale, T. (2017), “The Effect of Managerial Stock Ownership on the Relationship between Material Internal Control Weaknesses and Audit Fees”, Review of Accounting and Finance, 16(2), PP. 239-259.285


• MohammadRezaei, F., Faraji, O., & Heidary, Z. (2021), “Audit Partner Quality, Audit Opinions and Restatements: Evidence from Iran”, International Journal of Disclosure and Governance, 18(2), PP. 106-119.


• Petersen, M.A. (2009), “Estimating Standard Errors in Finance Panel Data Sets: Comparing Approaches”, The Review of Financial Studies, 22(1), PP. 435-480.


• Pittman, J. A. and Stein, S. E. and Valentine, D. F., (2019), “Audit Partners’ Risk Tolerance and the Impact on Audit Quality, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3311682


• Rittenberg, L. E. & Schwieger, B. J. (1993), “Auditing: Concepts for a Changing Environment, Fort Worth”, TX: The Dryden Press.


• Rittenberg, L. E., Johnstone, K. M., and Gramling, A. A. (2012), “Auditing: A Business Risk Approach (8th ed.)”, Mason: South-Western CENGAGE Learning.


• Roychowdhury, S. (2006), “Earnings Management through Real Activities Manipulation”, Journal of Accounting and Economics, 42(3), PP. 335-370.‏


• Spathis, C. T. (2003), “Audit Qualification, Firm Litigation, and Financial Information: an Empirical Analysis in Greece”, International Journal of Auditing, 7(1), PP. 71-85.‏


• Van Tendeloo, B., & Vanstraelen, A. (2008), “Earnings Management and Audit Quality in Europe: Evidence from the Private Client Segment Market”, European Accounting Review, 17(3), PP. 447-469.‏


• Wang, B., Ho, K. C., Liu, X., & Gu, Y. (2021), “Industry Cash Flow Volatility and Stock Price Crash Risk”, Managerial and Decision Economics.‏


• Xiao, T., Geng, C., & Yuan, C., (2020), “How Audit Effort Affects Audit Quality: An Audit Process and Audit Output Perspective”, China Journal of Accounting Research, 13 (1), PP. 109-127.


• Zhang, R. (2009), “Cash Flow Management in the Chinese Stock Market: An Empirical Assessment with Com Parison to the U.S. Market”, Frontiers of Business Research in China, 3(2), PP. 301-322.