بررسی حق تأدیب کودک در فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق فراملی

محورهای موضوعی : آموزه های فقه و حقوق جزاء

حسن فلاح ¹ , سید جواد سید علیزاده گنجی ² , بهنام قنبرپور ³

1 - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد قائم هر، دانشگاه آزاد اسلامی ، قائم شهر، ایران.
2 - استادیار گروه حقوق ، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی ، قائمشهر، ایران
3 - استادیار گروه حقوق، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران

تاریخ دریافت : 1402/05/30 تاریخ پذیرش : 1402/09/05 تاریخ انتشار : 1402/11/21

کلید واژه: تأدیب کودک, تنبیه کودک, حق تأدیب کودک, اختیار تنبیه کودک,

چکیده مقاله :

حقِ بر تنبیه، از منظر مصلحت، مسأله¬ای است که حقوق کودک را در حوزه¬های ملی و فراملی در معرض خطر و سوء استفاده قرار می¬دهد. از طرفی، تأدیب کودک و آسیب به سلامت جسم و روح کودک، مسأله¬ای است که گاه، اولیاء و سرپرستان، جهت اعمال سلیقه خویش و همچنین، سلب مسئولیت خود، بدان تمسک می¬جسته¬اند؛ البته، این مسأله، در همه جا یکسان نیست، ولی ارائه الگو، جهت بهره ¬برداری قضایی در مقابله عام با این پدیده، یکی از مسائل مهم حقوق کودک به شمار می¬رود. در حقوق ایران، بدون توجه به مبانی سرپرستی کودک، در خصوص حق تأدیب، تمایزی میان ولی با سایر سرپرستان قائل نشده است؛ از این رو، با توجه به جهت ذکر شده، اصلاح ماده 9 حمایت و ماده 158 قانون مجازات اسلامی پیشنهاد می¬گردد.

چکیده انگلیسی:

From an aspect of expedience, the right to punishment is an issue that exposes children's rights to danger and abuse in national and international realms. On the other hand, chastisement of child and harming the health of the child's body and soul is an issue that parents and guardians are clinging to it for exercising their own taste and also to disavowal their responsibility. Of course, this issue is not the same everywhere, but providing a pattern for judicial exploitation in public dealing with this phenomenon is one of the important issues of the rights of the child. In Iran’s law, on the subject of chastisement right, without considering the foundations of guardianship of the child, there isn’t distinguish between parent or other guardians. So according to mentioned aspect, the reformation of Article 9 of the »Child and Adolescent Protection Law« and Article 158 of the »Islamic Penal Code« is proposed.

منابع و مأخذ:

1. اسدی، لیلا سادات (1388)، حریم خصوصی کودک و حق والدین بر تربیت، ندای صادق، شماره: 51، ص535-536.
2. اشتهاردى، على‌ پناه (1417 ق)، مدارک العروة، تهران، انتشارات أُسوه.
3. انصاری، قدرت‌الله (1385)، تعزیرات از دیدگاه فقه و حقوق جزاء، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
4. حرعاملی، محمد بن حسن (1409 ق)، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
5. خوئی، سید ¬ابوالقاسم ¬(1422 ق) مباني تکملة المنهاج، قم، مؤسسه احیاء آثار خویی.
6. زرگوش نسب، عبدالجبار؛ آبیار، محدثه (1400)، ولایت قیم بر اموال صغیر، مجنون و سفیه در فقه مذاهب اسلامی¬، مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب، 4 (2) ص87ـ66.
7. شهید اول، محمد بن مکی (1417 ق)، الدروس الشرعیة في فقه الامامیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
8. صانعی، ابوذر (1396)، روش‎های تأدیب کودک از نظر فقه و روان‌شناسی، مطالعات فقه تربیتی، 4 (8)، 91ـ114.
9. صدوق، محمد بن علی (1413 ق)، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
10. طباطبائی یزدی، سید محمد کاظم (1381)، العروة الوثقی، تهران، انتشارات اسلامیه.
11. طوسی، محمد بن حسن (1400ق)، النهایة في مجرد الفقه و الفتاوي، بیروت، دار الکتب العربي.
12. طوسی، محمد بن حسن (1407 ق)، تهذیب الاحکام، تهران، انتشارات اسلامیه.
13. طوسی، محمد بن حسن (1390 ق)، الاستبصار، تهران، انتشارات اسلامیه.
14. علامه حلی، حسن بن یوسف (1420 ق)، تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة، قم، مؤسسه امام صادق (ع).
15. علامه حلی، حسن بن یوسف (1412 ق)، منتهی المطلب في تحقیق المذهب، مشهد، بنیاد پژوهش¬های اسلامی.
16. فاضل آبی، حسن بن ابی طالب (1417 ق)، کشف الرموز في شرح مختصر النافع، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
17. محقق حلی، جعفر بن حسن (1408 ق)، شرایع الاسلام في مسائل الحلال و الحرام، قم، انتشارات اسماعیلیان.
18. مظفری نیا، سهراب؛ آلبوعلی، امیر؛ باوی، محمود (1401)، بررسی نتایج تصمیمات افتراقی در دادرسی‌ها در پیشگیری از بزهکاری نوجوانان، آموزه¬های فقه و حقوق جزاء، سال 1 شماره: 4، ص83ـ104.
19. مغربی، نعمان بن محمد (1385 ق)، دعائم الاسلام، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
20. موسوی سبزوارى، سید عبد الأعلى (1413 ق)، مهذّب الأحکام في بیان الحلال و الحرام‏، قم، مؤسسه المنار.
21. نجفى، محمد حسن (1404 ق)، جواهر الکلام في شرح شرائع الاسلام‏، بیروت، دار إحیاء التراث العربي.
22. Gurian, Michael & Stevens, Kathy & Henley, Patricia & Trueman, Terry, (2011), Boy and girls learn differently a guide for teachers and parents. San Francisco: Jossey-Bass.
23. Leonard Sax, M.D. (2006), Why Gender Matters? What parents and teachers need to know about the Emerging Science of sex Difference? New York: Broadway Book.
24. Times Live (2019), ConCourt rules that reasonable chastisement is no defence for spanking kids.
25. Country report for Australia (2015), Wayback Machine Global Initiative to End All Corporal Punishment of Children.
26. New South Wales Consolidated Acts (1900), Crimes Act 1900.
27. Durrant, Joan E. (1996), The Swedish Ban on Corporal Punishment: Its History and Effects, In Frehsee, Detlev; et al, (Eds), Family Violence against Children: A Challenge for Society. Berlin: Walter de Gruyter. P: 19–25.
28. Council of Europe (2005), Eliminating Corporal Punishment: A Human Rights Imperative for Europe's Children.
29. Global Progress: South Africa (2013), Global Initiative to End All Corporal Punishment of Children.